Jakóbik: Rosja zagraża współpracy energetycznej Polski z sąsiadami
ANALIZA
Wojciech Jakóbik
Redaktor naczelny BiznesAlert.pl
Rewelacje czeskiego wywiadu rzucają nowe światło na rzekomy spór Polski i Czech o gazociąg Stork II. Niewykluczone, że szeroko opisywana w mediach dyskusja na temat dalszej rozbudowy infrastruktury gazowej w Europie Środkowo-Wschodniej była podgrzewana przez rosyjskie służby specjalne.
Czeski wywiad BIS publikuje roczne raporty na temat swojej działalności. Informuje w nich oględnie o zagrożeniach zewnętrznych. Wśród nich jest działalność wywiadu rosyjskiego.
W raporcie za 2015 roku na liście działań rosyjskich znalazły się, oprócz dezinformacji i szerzenia plotek na temat Unii Europejskiej oraz NATO, „próby zakłócenia relacji czesko-polskich”. Chociaż tym działaniom poświęcono jedynie lakoniczne zdanie, jego umieszczenie w raporcie świadczy o skali działalności rosyjskiej, która musi być istotna z punktu widzenia Pragi.
Można jedynie spekulować na temat działań wywiadu rosyjskiego. Celem ataku mogły być:
- Działalność PKN Orlen na terytorium Czech za pośrednictwem spółki Unipetrol. W kwietniu 2016 roku podpisał on porozumienie z czeskim operatorem rurociągów Mero. Decyzję zgodnie chwalili w Pradze 8 kwietnia premier RP Beata Szydło i premier Czech Bohusław Sobotka. Wcześniej w czeskich i polskich mediach toczyła się dyskusja na temat problemów w relacjach Orlenu z Czechami.
- Współpraca Polski i Czech w zakresie importu nierosyjskiej ropy przez naftoport. Podczas kwietniowej wizyty w Pradze Szydło zaoferowała Czechom „dostęp do morza”. Od 1 maja 2016 roku polska spółka realizuje umowę z Saudi Aramco na dostawy 200 tysięcy ton ropy miesięcznie. Może ona trafiać do rafinerii w Polsce, Czechach i na Litwie. Zapowiedź Szydło mogła mieć charakter wyprzedzający.
- Współpraca Polski i Czech w zakresie importu LNG przez Świnoujście. Mówiąc o „dostępie do morza” Szydło mogło chodzić także o wykorzystanie gazoportu do dostaw gazu skroplonego. 2 maja 2016 roku ministerstwo przemysłu Czech potwierdziło zainteresowanie dostawami gazu skroplonego przez Polskę. Reakcją Gazpromu była decyzja o rozbudowie mocy magazynowych na terenie Czech. Dostawy LNG przez Polskę na terytorium czeskie miałyby się odbywać za pośrednictwem Gazociągu Polska-Czechy zwanego Stork II.
- Współpraca przy Stork II. 11 sierpnia 2015 roku ruszyły prace projektowe dla połączenia Kędzierzyn-Koźle-Hat. Spółki Gaz-System (Polska) i Net4Gas (Czechy) pozyskały wsparcie z Unii Europejskiej w wysokości 1,5 mln euro. Stork II wchodzi w skład połączeń Korytarza Północ-Południe mającego połączyć gazociągami kraje Bałtyku i Adriatyku z opcją przyłączenia Ukrainy. Do ataku informacyjnego na Stork II doszło już w 2016 roku, kiedy czeskie media oskarżyły Polaków o brak woli realizacji połączenia. Pomimo spekulacji w mediach czeskich i rosyjskich, Praga i Warszawa podtrzymały zaangażowanie w projekt. Na Forum Ekonomicznym w Krynicy w dniach 7-9 września mają spotkać się przedstawiciele krajów Grupy Wyszehradzkiej, państwa bałtyckich oraz Ukrainy i rozmawiać o rozwoju współpracy gazowej.
- Współpraca w ramach krytyki projektu Nord Stream 2. Chociaż czeski premier złożył podpis pod listem przywódców krajów Grupy Wyszehradzkiej, państw bałtyckich i Rumunii do Komisji Europejskiej wyrażającego sprzeciw wobec kontrowersyjnego gazociągu Nord Stream 2, stanowisko Pragi pozostaje ambiwalentne.
Chociaż nie dotarłem do informacji litewskiego, słowackiego czy ukraińskiego wywiadu na temat podobnych działań, można podejrzewać, że są one prowadzone w sprawie współpracy w zakresie dostaw gazu i ropy ze Świnoujścia oraz Gdańska, a także wspólnego kontestowania Nord Stream 2. Polskie władze muszą to mieć na uwadze przy okazji wybuchu kolejnych kryzysów medialnych w relacjach dwustronnych z krajami Europy Środkowo-Wschodniej. Ponownie podkreślam, że tylko spokój i konsekwencja w relacjach z sąsiadami to najlepsza odpowiedź na działania wywiadu rosyjskiego.
Więcej: Spór Polska-Czechy może dać pieniądze na odnogi Nord Stream 2
