Pieniądze unijne na koleje. Jak wykorzystać 20 mld złotych?

22 czerwca 2017, 07:15 Alert

Po raz drugi obradowała Grupa Wysokiego Szczebla ds. Inwestycji Kolejowych. Przedstawiciele instytucji zaangażowanych w wykorzystanie funduszy unijnych na kolej omówili propozycje rozwiązań, które pozwolą na sprawniejszą realizację inwestycji.

Fot.: Polski Tabor Szynowy

„Są już pierwsze efekty działania grupy. Mamy wstępne propozycje uproszczeń dotyczące np. zapewnień finansowania projektów. Rozmawiamy z Komisją Europejską oraz na polskim gruncie o ewentualnych zmianach, które skróciłyby czas przygotowania dokumentacji środowiskowej. Jesteśmy też w kontakcie z Komisją w sprawie jeszcze większego zaangażowania ekspertów Inicjatywy Jaspers w doradztwo przy naszych inwestycjach” – powiedział wiceminister rozwoju Witold Słowik.
Dyrektor z Generalnej Dyrekcji ds. Polityki Regionalnej i Miejskiej KE Erich Unterwurzacher podkreślił, że w ciągu ostatnich kilku miesięcy widoczny jest postęp w pracach grupy.

Spotkanie otworzyła prezentacja dotycząca stanu dotychczasowych prac grupy i postępu we wdrażaniu funduszy unijnych na kolej. Źródłem, z którego finansowane są największe i najtrudniejsze projekty, jest Program Infrastruktura i Środowisko 2014-2020 (POIiŚ). W POIiŚ na kolej przeznaczono ok. 20 mld zł. W podpisanych umowach o dofinansowanie jest już 36 proc. dostępnych środków (narastająco), czyli nieco ponad 7 mld zł. Oznacza to, że plan na pierwsze półrocze został wykonany w 100,1 proc. Natomiast przesłane do Komisji Europejskiej (KE) poświadczenia faktycznie poniesionych wydatków (na ich podstawie KE refunduje środki) opiewają na kwotę 735 mln zł. To 7 proc. alokacji i zarazem 129 proc. planu na pierwsze półrocze.

Poza dużymi inwestycjami infrastrukturalnymi, które nie muszą rywalizować w konkursach, są jeszcze przedsięwzięcia innego typu, np. dotyczące zakupu taboru. One startują w konkursach, w których spośród projektów zgłoszonych do dofinansowania wybierane są najlepsze. W ocenie jest teraz 20 inwestycji taborowych, a wnioskowana kwota wsparcia unijnego to blisko 3 mld zł. Zwycięzców konkursów poznamy w IV kwartale 2017 r.

Do tej pory otrzymaliśmy z Komisji Europejskiej 11 decyzji dla dużych inwestycji kolejowych, realizowanych w ramach POIŚ 2014-2020 (powyżej 75 mln euro wydatków kwalifikowalnych). 1 projekt jest w ocenie, a 10 będzie sukcesywnie przekazywanych w najbliższych latach.

Przyspieszyły też inwestycje kolejowe finansowane z programów regionalnych, którymi zarządzają władze poszczególnych województw. Przedstawiciele PKP PLK SA i marszałkowie prowadzą indywidualne uzgodnienia. W tym kontekście uczestnicy spotkania rozmawiali także o konieczności zachowania spójności inwestycji prowadzonych przez graniczące ze sobą regiony.

Inne tematy poruszane podczas posiedzenia grupy to propozycje uproszczeń i poprawa jakości postępowań przetargowych, finansowanie ze środków pomocy technicznej wynagrodzeń specjalistów zatrudnionych przy przygotowaniu i realizacji projektów kolejowych, monitoring inwestycji kolejowych w ramach systemu EPM oraz rozwiązania, które mają być wprowadzone w celu przyspieszenia realizacji projektów kolejowych, stanowiących tzw. „łączniki” linii międzywojewódzkich.

Wiceminister rozwoju Jerzy Kwieciński w podsumowaniu posiedzenia podziękował za pracę i zaangażowanie członków grupy, która spełnia swoje zadania w kontekście przyspieszenia realizacji inwestycji kolejowych. Postęp jest zauważalny m.in. na poziomie kontraktacji oraz certyfikacji środków na kolej w I półroczu 2017 r.Robocze spotkanie grupy planowane jest jesienią 2017 r., natomiast kolejne, trzecie już posiedzenie odbędzie się na początku 2018 r.

Grupa Wysokiego Szczebla ds. Inwestycji Kolejowych została powołana przez Ministra Rozwoju i Finansów z inicjatywy Komisji Europejskiej. W jej pracach uczestniczą m.in. przedstawiciele kilku ministerstw (w tym MR i MIiB), Komisji Europejskiej, spółek kolejowych, Centrum Unijnych Projektów Transportowych, Urzędu Zamówień Publicznych i zarządów województw. Grupa powstała po to, by wypracować rozwiązania (np. prawne, organizacyjne), które pozwolą w pełni wykorzystać fundusze unijne na polską kolej.

Ministerstwo Rozwoju