Perzyński: Potencjał zalesiania. Przykład z Chin

24 kwietnia 2019, 07:30 Środowisko

Przez wiele lat sprawa ekologii w Chinach była marginalizowana albo niedostrzegana. W czasach „Wielkiego Skoku” ekosystem lasów był postrzegany jako przeszkoda na drodze do uprzemysłowienia. Teraz rząd w Pekinie zaczyna dostrzegać znaczenie zalesiania, czego dowodem jest Chongqing – pisze Jacek Perzyński, współpracownik BiznesAlert.pl.

Las w chińskim mieście Chongqing. Źródło: Wikicommons
Las w chińskim mieście Chongqing. Źródło: Wikicommons

Przypomnijmy, że polityka „Wielkiego Skoku” została zainicjowana za czasów Mao Zedonga. Celem tego przedsięwzięcia było masowa budowa prowizorycznych pieców hutniczych na terenach wiejskich, a co za tym szło – całkowita dewastacja i masowa eksploatacja środowiska naturalnego. Pod wieloma względami był to jeden z najczarniejszych okresów w historii Chin. Lata 80. można postrzegać jako stopniowe wprowadzanie reform gospodarki wolnorynkowej zapoczątkowanych przez Deng Xiaopinga. Została otwarta droga dla sektora prywatnego w gospodarce, zreorganizowano także metody zarządzania sektorem państwowym. Reformy przyczyniły się do szybkiego wzrostu gospodarczego w Chinach, jednak wtedy Komunistyczna Partia Chin również przywiązywała małą wagę do dbałości o środowisko naturalne. W tamtym okresie rozwój gospodarczy przekładano ponad wszystko.

Trzeba jasno powiedzieć, że w ciągu ostatnich 30 lat w sposób niewiarygodny zdewastowano środowisko naturalne. Ponad 85 procent wód w chińskich rzekach i jeziorach nie nadaje się do codziennego użytku, a 30 procent nawet do użytku przemysłowego. Obecnie model chińskiej gospodarki ewoluuje, kosztem ilości na rzecz jakości. Jednym z założeń reform jest postawienie na zieloną, innowacyjną gospodarkę, nawet bezwęglową, którą Chińczycy mają ją stworzyć w ciągu nadchodzących 20-30 lat. Od ponad 30 lat jest prowadzana kampania mająca na calu odbudowanie i rozwój obszarów leśnych w Chinach. Rząd chce też zwiększyć świadomość społeczną w kwestii znaczenia lasów i ochrony środowiska naturalnego.

W historii nowych Chin rozwój terenów leśnych nie obywał się w sposób ciągły. Popełniono wiele błędów, których źródłem był brak wiedzy na temat wartości zasobów leśnych, które postrzegano jako przeszkodę w rozwoju rolnictwa. Zasoby leśne eksploatowano w sposób pozwalający maksymalizować produkcję drewna. W późniejszych latach przywódcy państwa zdali sobie sprawę, że, jak czytamy w oficjalnych rządowych dokumentach, „kompleksowy rozwój ekologiczny, ekonomiczny i społeczny obszarów leśnych jest elementem zrównoważonego rozwoju”. W latach 80. minionego wieku udało się odwrócić tendencje powiększania deficytu zasobów leśnych. W latach 90. do oceny stanu lasów brano pod uwagę trzy wskaźniki: stopień lesistości, powierzchnię lasów i wolumen zapasów. Ich wartość wykazała, że długoterminowy deficyt zasobów leśnych przeszedł już do przeszłości i zmienił się w nadwyżkę. W 1949 roku  powierzchnia lasów wyniosła 0,83 miliarda hektarów, natomiast w 2005 wyniosła 1,95 miliarda hektarów. Całkowita lesistość w Chinach wynosi obecnie 31 procent, a powierzchnia obszarów leśnych wynosi 4 miliardy hektarów.

Ochrona środowiska jest pilnym i trudnym zadaniem dla Komunistycznej Partii Chin, która ma na celu zachowanie środowiska naturalnego oraz kontrolowanie jego skażenia. Koniecznym przedsięwzięciem jest również doprowadzenie do postępu w sferze ekologii. Chiny w dalszym ciągu będą podtrzymywać zobowiązań międzynarodowych, oraz realizować szeroką wymianę i współpracę z innymi krajami w tym obszarze.

Chongqing jest pionierskim przykładem w Chinach, które obecnie jest w fazie prawdziwej rewolucji zalesiania terenów miejskich. Miasto to jest położone w zachodnich Chinach. W skład Chongqingu wchodzi 19 dzielnic i 19 powiatów o łącznej populacji 32 milionów mieszkańców. Jest to potężny ośrodek gospodarczy i najważniejszy ośrodek komunikacyjny w zachodniej części kraju, w górnym biegu rzeki Jangcy. Mimo dynamicznego rozwoju Chongqing zmaga się z wieloma problemami, takich jak degradacja środowiska naturalnego. Miasto musiało zmaksymalizować efektywność swoich obszarów leśnych i utrzymać bezpieczeństwo ekologiczne, gdyż znajduję się nieopodal Tamy Trzech Przełomów.

Proces powtórnego zalesiania miasta jest przykładem, jak wiele uwagi przykłada Partia do odbudowy zdewastowanych lasów i ekosystemów. Za swoją innowacyjną i zieloną transformacje Chongqing stało się liderem na polu zielonej modernizacji w regionie centralnym i zachodnim, zwłaszcza na polu rozwoju lasów.

Według danych Urzędu Leśnictwa Komunalnego Chongqing, we wczesnym okresie dynastii Ming (lata 1368 – 1370) na terenie miasta było 15 kilometrów kwadratowych lasów, co było równoznaczne stopie pokrycia na poziomie 80 procent. W 1929 roku 18 kilometrów kwadratowych lasów komunalnych odpowiadało stopie pokrycia wynoszącej już tylko 60 procent. W okresie intensywnego wytopu i produkcji stali wszystkie lasy w Chongqing zostały wycięte, co doprowadziło do tego, że w 1960 roku stopa lesistości spadła niemal do zera. Był to przykład niezwykle poważnej i rzadkiej formy dewastacji przyrody. W latach późniejszych podjęto próbę rekonstrukcji lasów – do 1980 roku stopa lesistości na terenie miasta wyniosła zaledwie osiem procent (niecałe 24 kilometrów kwadratowych). W 1997 roku wyniosła ona do 20 procent, a w 2007 roku do 33 procent. Do 2020 roku powierzchnia lasów może dojść do 50 procent. W tym ujęciu rekonstrukcja lasów w Chongqing jest działaniem na rzecz przywrócenia temu obszarowi jego dawnego charakteru, jako miasta obfitującego w drzewa w ich naturalnym otoczeniu. 

Chongqing zdołało osiągnąć wysoki poziom ekologicznego rozwoju dzięki zalesianiu uprzednio nagich wzgórz i ustanowieniu zielonych fundamentów. W różnych sektorach miasta udało mu się wzbogacić zarówno rozwój leśny, jak i podnieść standard życia mieszkańców oraz zdywersyfikować strukturę przemysłową. Dzięki połączeniu sztucznego zalesiania i siewu z powietrza posadzono 2,5 miliona metrów kwadratowych drzew, kładąc nacisk na całkowite pokrycie lasami owych jałowych zboczy górskich, które znajdują się w zasięgu wzroku z okolicznych autostrad. Dodatkowo, miasto przedłużyło swój łańcuch produkcji przemysłowej poprzez założenie różnych przedsiębiorstw przetwórstwa drzewnego. 

Działania na rzecz powiększania przestrzeni obszarów leśnych i podniesienia stopnia lesistości w dużej mierze skoncentrowały się na obszarach wzdłuż szlaków komunikacyjnych. Chongqing wdrożyło program przywrócenia do naturalnego stanu obszarów o łącznej długości 20 tysięcy kilometrów dróg. Z każdym rokiem to miasto kreuje swój nowy wizerunek, co oznacza, że stwarza lepsze otoczenie dla inwestorów, jak również czynieni z miejsca bardziej przyjaznym dla mieszkańców poprzez tworzenie bardziej komfortowych warunków pracy oraz znacząco podnosi walory turystyczne regionu.