Jak powinno rozumieć się gazową niezależność? (ANALIZA)
Mimo że, jak informuje Klaipėdos Nafta, operator litewskiego terminala LNG, wolumen importowanego gazu skroplonego w okresie od stycznia do lipca 2017 r. spadł w porównaniu do tego samego okresu w 2016 r. prawie o jedną trzecią (z 10,2 TWh do 6,5 TWh [1]), to litewskie “Independence” (o którym pisaliśmy już w listopadzie 2015 r. [2]) w znaczącym stopniu zmieniło układ sił na tamtejszym rynku. Warto jeszcze podkreślić, iż pomimo mniejszej ilości LNG przychody z oferowanych przez terminal usług wzrosły w tym samym okresie o 2,3% i wyniosły 40,5 mln euro (40,7 mln dol.) – piszą Andrzej Sikora i Mateusz Sikora z Instytutu Studiów Energetycznych Sp. z o.o.
W 2015 r. rosyjski Gazprom posiadał prawie 80% rynku gazu ziemnego na Litwie, w 2016 r. jego udział wynosił tylko około 30% rynku, a w 2017 planuje się, że wzrośnie do około 55% [3]. Warunkiem jest cena, Gazprom musi być obecnie konkurencyjny co skrupulatnie wykorzystują litewskie spółki.
Rys. 1 Status budowy terminala LNG Corpus Christi należącego do Cheniere Energy Inc., Źródło: Cheniere Energy Inc. 30 czerwca 2017.
Lietuvos Dujų Tiekimas, litewska firma tradingowa należąca do państwowej spółki Lietuvos Energija, poinformowała w czerwcu 2017 r. o zakupie pierwszego transportu amerykańskiego gazu LNG [4]. Transport z terminala Sabine Pass, zakupiony bezpośrednio od Cheniere Energy Inc. planowany jest na drugą połowę sierpnia. Przypomnijmy jednak, że litewski Litgas jeszcze w lutym 2015 r. podpisał wstępne porozumienie o zakupie gazu LNG z USA i pierwszy planowany transport (nie doszedł do skutku) był już planowany na początku 2016 r [5]. Lietuvos Dujų Tiekimas poinformował również, o zakupie drugiego transportu LNG z USA, który ma być dostarczony w połowie września [6]. Tym razem od hiszpańskiej spółki Gas Natural Fenosa, która ma długoterminową – 20 letnią umowę z Cheniere Energy Inc. (z możliwością przedłużenia o kolejne 10 lat). Pierwsza podpisana jeszcze w 2011 r. na wolumen 5 mld m3 rocznie z terminala Sabine Pass oraz drugą, podpisaną w 2014 roku na wolumen 2 mld m3 rocznie z terminala Corpus Christi [7]. Jest to dobry przykład, obrazujący jak Litwa w umiejętny sposób wykorzystuje swój pływający (FSRU) terminal oraz przejmuje korzystne oferty na rynku spot. Przypomnijmy, że Litgas ma podpisany pięcioletni kontrakt z norweskim Statoil na zakup 540 mln m3 rocznie [8].
Ostatnie informacje są równie ciekawe, do gry o rynek krajów bałtyckich włącza się inny światowej klasy zawodnik, holenderski Royal Dutch Shell [9]. Klaipedos Nafta należąca do litewskiej, państwowej spółki Epso-G odbierze testowe ilości gazu LNG, ok. 1000 m3. Oczywiście, z punktu biznesowego są to śladowe ilości, które pozwalają jednak sprawdzić infrastrukturę, dostosować swoje ustawienia, a w dłuższym okresie stać się fundamentem do większej współpracy.
Dla Litwy oznacza to przede wszystkim, że kolejny światowy dostawca jest zainteresowany tym rynkiem, widzi potencjał i możliwości jakie oferują odbiorcy. Więcej chętnych to najprościej mówiąc większą konkurencja czyli korzystniejsza cena dla klienta końcowego. Litewski przykład jest szczególnie ważny dla Polski jeszcze z jednego względu. Z terminala “Independence” korzystają różne litewskie firmy. Jak sama nazwa wskazuje, oferuje on NIEZALEŻNOŚĆ. W polskiej perspektywie prawno/regulacyjnej tylko PGNiG jest fizycznie w stanie zakupić, odebrać, zmagazynować i odsprzedać gaz do klienta czy na giełdzie… Kto inny będzie chętny wybudować magazyny gazu i utrzymać adekwatne do importu stany zapasów? Warto przywołać taki fakt z początku XX wieku kiedy to amerykańska firma Standrad Oil należąc do Johna D. Rockefellera została podzielona właśnie i głównie ze względu na zmonopolizowanie usługi transportowej.
Hiszpański Gas Natural Fenosa czy holednerski Royal Dutch Shell, który jest obecny na każdym etapie wydobycia, produkcji, dostaw i sprzedaży, które mają podpisane długoterminowe kontrakty nie tylko z producentami w USA mogliby być przecież (a wiemy, że są) zainteresowani wejściem na polski rynek, lecz wydaje się, że na polskie “Independence” jeszcze długo przyjdzie nam poczekać.
[1] http://www.lngworldnews.com/lithuania-klaipeda-lng-regas-volumes-drop-significantly-in-jan-jul/
[2] Sikora M., Sikora A., „Lithuanian “Independence””, CIRE, 20.11.2015 – http://www.cire.pl/item,120686,13,0,0,0,0,0,litewskie-independence.html
[3] http://www.baltic-course.com/eng/good_for_business/?doc=126571
[4] http://www.lngworldnews.com/lithuanias-ldt-buys-us-lng-cargo/
[5] http://www.reuters.com/article/lithuania-lng-usa-idUSL5N0W207O20150228
[6] http://www.lngworldnews.com/lithuanias-ldt-buys-us-lng-cargo/
[7] http://www.gasnaturalfenosa.com/en/press+room/news/1285338473668/1297234077389/gas+natural+fenosa+signs+a+new+liquified+natural+gas+supply+agreement+with+the+north+american+company+cheniere+with+freedom+of+destination.html
[8] Sikora M., Sikora A., „Lithuanian “Independence””, CIRE, 20.11.2015 – http://www.cire.pl/item,120686,13,0,0,0,0,0,litewskie-independence.html
[9] http://www.baltic-course.com/eng/energy/?doc=131962
