Litwa skontroluje spółkę kolejową. Szansa na przełom dla Orlenu

25 stycznia 2017, 06:45 Alert

Będzie kontrola w spółce litewskiej, która blokowała Orlen Lietuva. To nadzieja na korzystne rozstrzygnięcie sporu.

Rafineria Płock. Fot. PKN Orlen
Rafineria Płock. Fot. PKN Orlen

Minister transportu Litwy Rokas Masiulis zwrócił się do instytucji odpowiedzialnych za bezpieczeństwo i przejrzystość działalności finansowej o przeprowadzenie kontroli i ocenę działalności spółki skarbu państwa Lietuvos Geležinkeliai (Koleje Litewskie).

Poprzedni prezes spółki odszedł w atmosferze skandalu. Wcześniej nie był skłonny do porozumienia w sporze z PKN Orlen o wysokość taryf transportowych, od której zależy rentowność rafinerii w Możejkach pod kontrolą Polaków.

Minister transportu, były minister energetyki, Rokas Masiulis wysłał do Departamentu Bezpieczeństwa Państwa, Służby do Badań Przestępstw Finansowych, Służby ds. Badań Specjalnych i Służby Przetargów Publicznych wnioski o kontrolę sytuacji w Kolejach Litewskich. Wspomniane instytucje proszone są o przedstawienie swoich wniosków Ministerstwu Komunikacji, które z kolei zaprezentuje je rządowi.

Prezes kolei odszedł w niesławie

W październiku zeszłego roku, tuż przed wyborami parlamentarnymi, prezydent Dalia Grybauskaite podkreśliła, że Koleje Litewskie to „państwo w państwie”. Jej zdaniem spółka blokowała podpisanie ostatecznego porozumienia w sprawie projektu kolejowego Rail Baltica wspieranego przez Komisję Europejską, a rząd to tolerował.

Litewskie media podawały, że prezes spółki Stasys Dailydka próbował przekupić dziennikarza. W obiegu pojawiają się także informacje o jego rzekomej współpracy z rosyjskimi służbami. Na jego niekorzyść świadczyły również powiązania z rosyjskimi firmami.

Litewskie Koleje za Dailydki świadczyły usługi transportowe dla Kuzbasskajej Topliwnajej Kompanii, jednego z największych eksporterów rosyjskiego węgla. Na początku sierpnia 2016 roku rozpoczął on dostawy przez Litwę i obwód kaliningradzki do Polski.

Koleje Litewskie informowały, że docelowo dostawy mają osiągnąć poziom 250 tysięcy ton przed końcem roku. Równolegle spółka była w sporze z Orlen Lietuva z powodu podwyższonych taryf za transport kolejowy, które obniżają rentowność pracy rafinerii w Możejkach.

Wróg Orlenu na Litwie odchodzi w atmosferze skandalu

Co więcej, przed nielegalnym zajęciem ukraińskiego Krymu przez Rosjan Koleje Litewskie podpisały memorandum o współpracy z Transmaszholdingiem. Jednym z udziałowców spółki jest Andriej Bokarew, współwłaściciel Grupy Kałasznikow. Z tą Grupą miał współpracować jeden z podmiotów zależnych litewskich kolei, spółka Vilniaus Lokomotyvu Remonto Depas. Jednak wszystkie podmioty Kałasznikowa trafiły na listę sankcji sektorowych wprowadzonych przez Unię Europejską i USA w lipcu 2014 roku, co uniemożliwiło współpracę.

Adwersarze Orlenu na Litwie mają lepiej pilnować przetargów

Szansa na rozwiązanie sporu

Po jesiennych wyborach prezes litewskich kolei, uchodzący za bardzo wpływową osobę w świecie lokalnej polityki, Stasys Dailydka podał się do dymisji. Zmiana kierownictwa w Koeljach Litewskich nastąpiła po październikowych wyborach parlamentarnych.

Nowe kierownictwo litewskiej spółki deklaruje chęć rozwiązania sporu z polską spółką naftową Orlen Lietuva. Jak podkreślił doradca dyrektora generalnego litewskich kolei Mantas Dubauskas, spółka chce utrzymać dobre kontakty ze wszystkimi klientami, a przede wszystkim z najważniejszym i największym z nich, jak Orlen Lietuva.

Orlen Lietuva płaci za transport kolejowy więcej niż inni klienci litewskich kolei. Spór o wysokość stawek trwa od 2008 roku, kiedy zdemontowano 19 km torów w kierunku łotewskiego miasta Renge. Orlen Lietuva jest przez to zmuszony do transportu swoich produktów dłuższą, liczącą 150 km trasą kolejową. Rozmowy między PKN Orlen, Orlen Lietuva a Lietuvos Geležinkeliai nie przyniosły dotąd rozstrzygnięcia.

Koleje Litewskie chcą rozwiązania sporu z Orlenem

Radio Znad Wilii/Piotr Stępiński