RAPORT: Cicha wojna. Cyberprzestrzeń to nowy front walki
Przez wiele lat dyskurs na temat bezpieczeństwa skupiał się głównie na wymiarze militarnym. Wraz z identyfikowaniem nowych, nieznanych wcześniej zagrożeń, następuje ewolucja podejmowanych w tym zakresie polityk. Jednym z takich wyzwań stała się cyberprzestrzeń.
Na początku tygodnia odbyło się Europejskie Forum Cyberbezpieczeństwa CYBERSEC 2017. Spotkanie w Krakowie było doskonałą okazją do rozmów na temat rozmiarów zagrożeń w cyberprzestrzeni oraz sposobów walki z nimi. Konferencja odbyła się zaledwie tydzień po Szczycie Cyfrowym UE w Tallinie. W stolicy Estonii szefowie państw i rządów omówili najważniejsze wyzwania cyfrowej przyszłości Europy. Krakowska konferencja stanowiła kontynuację rozpoczętego tam dyskursu.
– Cyberprzestrzeń zmieniła wszystko. To fundament prawie każdego elementu naszego życia – mówiła podczas otwarcia Forum Joanna Świątkowska, ekspert Instytutu Kościuszki, organizatora CYBERSEC. – Nie tylko wpływa na środowisko, ale także sama stale ewoluuje. Jeżeli zależymy od świata wirtualnego w tak dużym stopniu, identyfikacja głównych zagrożeń jest podstawowym zadaniem – dodała.
Zespół ds. cyberprzestrzeni w KPRM
To zadanie dostrzegają także polskie władze. Obecna na otwarciu konferencji premier Beata Szydło zapowiedziała powołanie zespołu analitycznego do spraw cyberprzestrzeni, którego koordynatorem będzie Paweł Szefernakera. Jej zdaniem chcąc być nowoczesnym premierem, musi posiadać odpowiednie zaplecze eksperckie, które pozwoli nie tylko koordynować prace rządu, ale także być na bieżąco w zmieniającym się otoczeniu informacji.
W rozmowie z BiznesAlert.pl Paweł Szefernaker stwierdził, że w systemie organów państwa w wielu miejscach są różnego rodzaju instytucje, które zajmują się kwestiami związanymi z cyberbezpieczeństwem. Jego zdaniem nowych rozwiązań potrzebuje także komunikacja strategiczna. – W ramach cyberprzestrzeni pojawiają się elementy wojny informacyjnej, a komunikacja strategiczna jest jej bardzo ważnym elementem. Potrzebna jest tu koordynacja ze strony Kancelarii Prezesa Rady Ministrów – powiedział.
Do wypowiedzi premier Szydło odniósł się w rozmowie z BiznesAlert.pl także płk Grzegorz Małecki, były szef Agencji Wywiadu, a obecnie ekspert Fundacji im. Kazimierza Pułaskiego. Jego zdaniem po raz pierwszy wypowiedziała się ona o konieczności zajęcia się przez państwo kwestiami cyberbezpieczeństwa.
Na znaczenie cyberprzestrzeni w kontekście bezpieczeństwa państwa wskazywał szef kancelarii Prezydenta RP prof. Krzysztof Szczerski. Według niego działania rządu w tym zakresie mają wsparcie prezydenta Andrzeja Dudy.
– To obszar, który łączy kwestie polityczne z podstawowymi wartościami, których powinniśmy strzec – mówił urzędnik.
Jego zdaniem obecnie należy dbać również o cyberbezpieczeństwo procesów demokratycznych, które są narażone m.in. na brak transparentności. W trakcie wystąpienia zwracał uwagę, że dzięki cyberbezpieczeństwu Polska może stać się technologicznym i biznesowym liderem.
– Z Trójmorza może wypłynąć biznesowy i technologiczny lider w zakresie cyberbezpieczeństwa – powiedział.
Cyberwojsko
W trakcie Kongresu cyberprzestrzeń była analizowana również w kontekście militarnym. Minister obrony narodowej Antoni Macierewicz zapowiedział, że w Polsce powstaną wojska cybernetyczne, liczące tysiąc żołnierzy. Ponadto wzmocniony ma być zespół ds. kryptologii, powołano także pełnomocnika ds. cyberprzestrzeni. Łącznie na ten cel mają być przeznaczone 2 mld zł.
Platforma Innowacji dla Cyberbezpieczeństwa
W czasie CYBERSEC wysłano także ważny impuls do rozwijania współpracy na rzecz wzmocnienia bezpieczeństwa w cyberprzestrzeni. Wychodząc naprzeciw wyzwaniom oraz szansom rynku cyberbezpieczeństwa, przedstawiciele 14 regionalnych centrów cyberbezpieczeństwa z 10 krajów powołali Globalną Platformę Innowacji dla Cyberbezpieczeństwa (Global EPIC).
Zdaniem analityka Instytutu Kościuszki w dziedzinie innowacji oraz inwestycji w sektorze cyberbezpieczeństwa Roberta Siudaka, Global EPIC ma być pierwszym krokiem do stworzenia platformy, która łączy różne ekosystemy innowacji dla cyberbezpieczeństwa. Podkreślił przy tym, że najważniejsze jest zaangażowanie „lokalnych ekosystemów, a nie komórek rządowych”. Platforma ma być otwarta na wszystkich chętnych, którzy będą wpisywać się w jej założenia.
– Widzimy duży potencjał do wzrostu. Dzięki przedstawicielom z Polski, Izraela czy USA. W ciągu 2 lat chcemy, aby tych sygnatariuszy było około pięćdziesięciu – zakończył Siudak.
Cyberbezpieczeństwo a energetyka
Podczas CYBERSEC Instytut Kościuszki zaprezentował raport poświęcony bezpieczeństwu sektora energetycznego w cyberprzestrzeni. Jak ostrzegają analitycy Instytutu, to właśnie branża energetyczna jest drugim poza administracją publiczną sektorem najczęściej atakowanym przez cyberprzestępców. Aż 16 proc. cyberataków wymierzonych jest właśnie w tę branżę.
Jak podkreślają eksperci IK, polski sektor energetyczny powinien jeszcze mocniej zaangażować się w budowę spójnego systemu i realizować kompleksowe podejście do budowy kultury cyberbezpieczeństwa.
– To właśnie na sektorze energetycznym, ze względu na potencjalne katastrofalne skutki cyberataku dla infrastruktury, zdrowia i życia obywateli, ale także funkcjonowania gospodarki, czy potencjału obronnego państwa, spoczywa ogromna odpowiedzialność za zapewnienie bezpieczeństwa. Dlatego tak ważne jest, by kwestia ta była traktowana priorytetowo przez wszystkie podmioty działające na rynku. Jestem przekonany, że raport jest ważnym głosem w dyskusji na temat bezpieczeństwa cybernetycznego w naszym kraju, a wnioski z niego płynące staną się ważnym punktem odniesienia dla interesariuszy tworzących system ochrony polskiego państwa, w szczególności sektora energetycznego, przed cyberzagrożeniami – mówił Dominik Skokowski z Instytutu Kościuszki, odpowiedzialny za przygotowanie raportu.
