Rośnie popyt na zielone ceryfikaty. Czy zlikwiduje nadwyżkę?

Rok 2017 to rekordowo niskie ceny praw majątkowych energii pochodzącej ze źródeł odnawialnych, nadal ogromna nadpodaż certyfikatów, a także przyjęcie tzw. Lex Energa, czyli nowelizacji ustawy o OZE, która zabetonowała niskie ceny zielonych certyfikatów poprzez określenie wartości opłaty zastępczej na poziomie 125 proc. średniej ceny zielonych certyfikatów z roku poprzedniego.

Rok 2017 to także podniesienie przez rząd tzw. obowiązku OZE na rok 2018, czyli obowiązkowego udziału zielonej energii, którą w swoich miksach energetycznych muszą wykazać najwięksi sprzedawcy energii poprzez umarzanie zielonych certyfikatów.

Wyższy obowiązek OZE zwiększy popyt na certyfikaty, a to może prowadzić do wzrostu ich cen – przynajmniej w teorii. Nadpodaż certyfikatów na rynku jest bowiem tak duża, że rynkowe mechanizmy popytu i podaży mogą nie zadziałać.

Zgodnie z ubiegłorocznym rozporządzeniem Ministerstwa Energii obowiązek OZE na rok 2018 wyniesie 17,5 proc. dla energii pochodzącej ze wszystkich źródeł odnawialnych z wyjątkiem biogazu rolniczego, a także 0,5 proc. dla energii pochodzącej z biogazu rolniczego.

To poziom niższy od postulowanych przez branżę OZE 20 proc., jednak w porównaniu do wartości obowiązku za 2017 r. obserwujemy istotną zmianę. W ubiegłym roku obowiązek OZE dla zielonych certyfikatów wynosił 15,4 proc. i 0,6 proc. dla certyfikatów biogazowych.

Wcześniej ubiegłoroczny obowiązek został zmniejszony w drugiej połowie 2016 roku przez Ministerstwo Energii w stosunku do zapisanego w nowelizacji ustawy o OZE z 22 czerwca 2016 r., w której znalazła się wartość odpowiednio 19,35 proc. i 0,65 proc.

Potencjalnie korzystnie na podaż certyfikatów (dla producentów energii odnawialnej) powinien wpływać fakt, że ten mechanizm został zamknięty dla nowych inwestycji w połowie 2016 r. Od tego czasu nie generowana jest więc podaż certyfikatów za produkcję energii z nowych instalacji. W ostatnich latach mocno ograniczono też produkcję energii ze współspalania, co można łączyć właśnie z niską ceną certyfikatów.

Korzystnie na podaż certyfikatów miała też wpływać migracja producentów energii odnawialnej do systemu aukcyjnego. Taką szansę zyskali jednak na razie tylko producenci energii w małych elektrowniach wodnych oraz kilka mniejszych biogazowni rolniczych.

Kolejne aukcje tzw. migracyjne rząd jednak wstrzymał i nadal nie jest pewne, kiedy odbędą się kolejne tego rodzaju aukcje i kto może być ich beneficjentem.

Towarowa Giełda Energii informuje, że wolumen obrotu zielonymi certyfikatami (instrumenty PMOZE i PMOZE_A na Rynku Praw Majątkowych oraz instrumenty na RTT) ukształtował się w roku 2017 na poziomie 30 055 941 MWh, a więc o 23,6 proc. wyższym niż w roku 2016.

Wolumen zielonych certyfikatów kontraktowany na sesjach RPM wyniósł 10 031 341 MWh, co oznacza wzrost w porównaniu do 2016 r. o 35,9 proc., a w ramach instrumentów na RTT – 1 070 000 MWh (wzrost r/r o 121,5 proc.).

Cena średnioważona na sesjach RPM wyniosła w 2017 roku dla instrumentu PMOZE_A 38,83 zł/MWh, czyli o 34,80 zł/MWh mniej w porównaniu do roku 2016. W grudniu cena ta wzrosła względem listopada o 3,14 zł/MWh, do poziomu 44,94 zł/MWh. Najniższy poziom PMOZE_A odnotowano w czerwcu 2017 r. – średnia miesięczna cena certyfikatów wyniosła wtedy zaledwie 24,38 zł/MWh.

W pierwszym notowaniu na TGE w roku 2018, we wtorek, średnia cena zielonych certyfikatów w notowaniu sesyjnym wyniosła 45,53 zł/MWh przy wolumenie obrotów 33,3 tys. MWh. W drugim notowaniu w czwartek średnia cena była niewiele większa, wynosząc 46,91 zł/MWh, przy niemal dwukrotnie większym wolumenie obrotów rzędu 63 tys. MWh.

Niska cena zielonych certyfikatów to nie jedyny czynnik, który uderza w producentów energii z elektrowni wiatrowych, wodnych czy fotowoltaicznych, którzy działają w systemie zielonych certyfikatów. Od początku tego roku zniesiona została bowiem gwarancja sprzedaży energii z OZE o mocy powyżej 0,5 MW. Dla właścicieli takich instalacji konieczność poszukania kontrahenta na rynku może oznaczać niższe przychody za sprzedaż energii w stosunku do uzyskiwanej dotychczas gwarantowanej ceny.

W skrajnie odmiennej sytuacji od producentów energii wiatrowej, słonecznej czy wodnej, którzy sprzedają zielone certyfikaty, są działający w tym systemie producenci energii z biogazu rolniczego – dzięki preferencjom przyznanym im przez rząd w nowelizacji ustawy o OZE wdrożonej w połowie 2016 r.

Dla właścicieli biogazowni rolniczych wydzielono wówczas osobny obowiązek zakupu i umarzania świadectw pochodzenia, co przełożyło się na dużo wyższe ceny, po których sprzedawane są na TGE certyfikaty biogazowe w ramach instrumentu PMOZE-BIO.

Średnioważona cena sesyjna dla instrumentu PMOZE-BIO w 2017 – pierwszym pełnym roku notowań tego instrumentu – wyniosła 333,97 zł/MWh. W grudniu cena wzrosła w porównaniu do listopada o 1,47 zł/MWh, osiągając poziom 317,95 zł/MWh.