Bardzo wysoka temperatura powietrza, utrzymująca się od dłuższego czasu i kumulujące się jej skutki niewątpliwie stanowią wyzwanie dla pracy Krajowego Systemu Elektroenergetycznego (KSE). 31 lipca 2018 r. o godz. 13:15 odnotowane zostało najwyższe w historii zapotrzebowanie na moc w szczycie letnim – 23 521 MW. PSE, jako Operator Systemu Przesyłowego (OSP), dysponują obecnie wystarczającą nadwyżką mocy dla zapewnienia pokrycia krajowego zapotrzebowania na moc elektryczną. Niemniej, wysokie temperatury powodują – występujące lokalnie i przejściowo – trudności sieciowe i bilansowe – podają Polskie Sieci Elektroenergetyczne.
Utrzymujące się upały wpływają nie tylko na wzrost zapotrzebowania na energię elektryczną, ale powodują mniejszą dopuszczalną obciążalność linii energetycznych, a także ograniczenia w pracy niektórych elektrowni z powodu wzrostu temperatury wody wykorzystywanej do ich chłodzenia. Ze względów bezpiecznej pracy sieci PSE, jako Operator Systemu Przesyłowego, uruchomiły w ostatnim czasie adekwatne do potrzeb środki zaradcze, m.in. w ramach usługi IRZ (interwencyjnej rezerwy zimnej), 30 lipca przywołane zostały do pracy dwa bloki o łącznej mocy 400 MW, zaś 31 lipca ogłoszony został czasowy stan zagrożenia bezpieczeństwa dostaw energii elektrycznej, mający charakter lokalny i przejściowy, wynikający z trudnych warunków pracy sieci w regionie obejmującym część województwa wielkopolskiego (podregiony poznański i koniński) i część województwa łódzkiego (podregion łódzki i skierniewicki).
Zgodnie z przepisami prawa energetycznego, ogłoszenie stanu zagrożenia było wymagane w celu skorzystania ze środka zaradczego niezbędnego do zarządzenia sytuacją zaistniałą w dniu 31 lipca br. W takich okolicznościach możliwe było utrzymanie pracy bloków elektrowni przy nieco wyższej temperaturze wody wykorzystywanej do ich chłodzenia, przekraczającej określone parametry standardowe. Pozwoliło to na zapewnienie bezpiecznej pracy KSE.
Uruchamianie analogicznych lub innych dostępnych dla OSP środków zaradczych, pozwalających na łagodzenie niekorzystnego wpływu upałów na pracę KSE w kolejnych dniach, będzie zależało od warunków pogodowych oraz ich wpływu na temperaturę wody niezbędnej do chłodzenia elektrowni, a także na możliwości przesyłowe linii energetycznych.
Nie są natomiast przewidywane ograniczenia w dostawach i poborze energii elektrycznej.
***
ŚRODKI ZARADCZE I USŁUGI DOSTĘPNE DLA OPERATORA SYSTEMU PRZESYŁOWEGO
Środki zaradcze pozyskiwane w formie usług
- Wykorzystanie dostępnych rezerw mocy w jednostkach wytwórczych niebędących Jednostkami Wytwórczymi Centralnie Dysponowanymi (nJWCD)
- praca interwencyjna elektrowni szczytowo–pompowych, które w krótkim czasie pozwalają na bilansowanie zapotrzebowania na moc – usługa obejmuje źródła wytwórcze o sumarycznej mocy ponad 1600 MW
- Interwencyjna rezerwa zimna (IRZ) – usługa bazuje na wykorzystaniu potencjału wytwórczego jednostek wytwórczych, które planowane były do trwałego wycofania z eksploatacji przed 2016 r., w związku z brakiem możliwości wypełnienia zaostrzonych norm emisji. W ramach IRZ PSE dysponują 830 MW mocy dostępnej
- okresowa praca jednostek wytwórczych z przeciążeniem, tj. mocą większą niż osiągalna
- DSR (ang. Demand Side Response) – usługa polegająca na dobrowolnym i czasowym obniżeniu zużycia energii elektrycznej przez odbiorcę na wezwanie PSE, np. podczas godzin szczytowego zapotrzebowania na energię elektryczną, w zamian za odpowiednie wynagrodzenie. W 2017 r. wdrożony został w PSE nowy model usług DSR III generacji. Obejmuje on dwa Interwencyjne Programy DSR: Gwarantowany (opłata za gotowość i wykorzystanie) i Bieżący (opłata za wykorzystanie). Obecnie w programie Gwarantowanym PSE mają zakontraktowane ponad 500 MW. W programie Bieżącym mogą uczestniczyć wszyscy odbiorcy, w zależności od wielkości zużycia energii – bezpośrednio albo za pośrednictwem agregatorów.
Inne środki zaradcze
- operatorski import energii w ramach umów z sąsiednimi operatorami systemów elektroenergetycznych
- korekta pola remontowego jednostek wytwórczych centralnie dysponowanych, polegająca na uzgodnieni z wytwórcami odpowiedniej zmianie harmonogramu remontów
- polecenie pracy jednostek wytwórczych z niesprawną instalacją odsiarczania (praca ograniczona do 180 godzin dla danej jednostki wytwórczej w ciągu 365 dni),
- polecenie pracy jednostek wytwórczych z przekroczeniem parametrów poboru i zrzutu wody do rzek lub zbiorników wodnych w warunkach zagrożenia bezpieczeństwa dostaw energii elektrycznej
Trudną sytuację bilansową niejednokrotnie poprawia import energii elektrycznej, realizowany przez podmioty handlujące energią na europejskim rynku. Dzięki inwestycjom zrealizowanym przez PSE, takim jak wybudowanie połączenia systemów elektroenergetycznych Polski i Litwy oraz instalacja przesuwników fazowych na połączeniu pomiędzy Polską i Niemcami, możliwości importu wzrosły w ciągu niespełna 3 lat o ponad 1000 MW, do poziomu około 1800 MW.
Stosowanie powyższych środków zaradczych pozwala minimalizować ryzyko wprowadzania ograniczeń w dostawach i poborze energii elektrycznej, które są ostatnim z narzędzi ochrony odbiorców przed wystąpieniem niekontrolowanego wyłączenia odbiorców na obszarze całego kraju lub jego części (tzw. blackoutu). Ograniczenia te (a nie wyłączenia), zgodnie z odpowiednimi regulacjami prawnymi, mogą być wprowadzone tylko dla odbiorców, dla których wielkość mocy umownej określonej w umowach przesyłania, dystrybucji oraz w tzw. umowach kompleksowych, ustalona została powyżej 300 kW, a Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 23.07.2017 r. określa również dodatkowe wyłączenia przedmiotowe i podmiotowe od stosowania ograniczeń. Po wprowadzeniu ograniczeń przez OSP odbiorcy mają obowiązek dostosować pobór energii elektrycznej do wielkości maksymalnych dla poszczególnych stopni zasilania, określonych w umowach o świadczenie usług przesyłania, dystrybucji lub umowach kompleksowych.
Polskie Sieci Elektroenergetyczne
