Zespół ekspertów Międzynarodowej Agencji Energii Atomowej (MAEA) stwierdził, że Polska podchodzi kompleksowo do bezpiecznego postępowania z odpadami promieniotwórczymi oraz wskazał pola możliwych ulepszeń w związku z wdrażaniem Programu polskiej energetyki jądrowej.
Zespół ARTEMIS (Integrated Review Service for Radioactive Waste and Spent Fuel Management, Decommissioning and Remediation) 10 października 2017 r. zakończył 10-dniową misję, której celem był przegląd „Krajowego planu postępowania z odpadami promieniotwórczymi i wypalonym paliwem jądrowym”. Gospodarzem misji, która odbyła się na zaproszenie polskiego Rządu, było Ministerstwo Energii. Uczestniczyli w niej także przedstawiciele Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów Promieniotwórczych (ZUOP) oraz Państwowej Agencji Atomistyki (PAA), odpowiedzialnej za bezpieczeństwo jądrowe i ochronę radiologiczną kraju.
Misja ARTEMIS oparta jest na standardach bezpieczeństwa i wytycznych Agencji oraz dobrych praktykach z całego świata. Misja w Polsce była pierwszą, która odbyła się na prośbę państwa członkowskiego Unii Europejskiej. Jej celem jest wypełnienie wymagań unijnych w zakresie przeprowadzenia niezależnego przeglądu krajowego systemu zarządzania odpadami promieniotwórczymi.
Lider zespołu ARTEMIS Jussi Heinonen, dyrektor fińskiego regulator STUK powiedział: Polska zrealizowała większość elementów wymaganych w Krajowym planie postępowania z odpadami promieniotwórczymi i wypalonym paliwem jądrowym, w szczególności w zakresie przechowywania – powiedział. Nasz przegląd podkreśla silne strony Polski w zakresie postepowania z odpadami oraz wskazuje obszary do dalszych ulepszeń.
Zespół ARTEMIS stwierdził ponadto, że Polska stworzyła dobrą bazę dla bezpiecznego i odpowiedzialnego zarządzania odpadami promieniotwórczymi i wypalonym paliwem jądrowym i podkreślił także duże zaangażowanie wszystkich zainteresowanych stron, zwłaszcza w kontekście planowanego rozwoju energetyki jądrowej.
Przedstawiciele MAEA pochwalili Rząd za rozwój i utrzymanie krajowej ewidencji odpadów promieniotwórczych oraz dostrzegli, że tymczasowe składowanie odpadów promieniotwórczych jest eksploatowane z sukcesem przez dziesiątki lat. Zespół stwierdził, że Polska jest świadoma, jakie działania należy wprowadzić, aby rozwijać i wdrożyć krajowy plan bezpiecznego postępowania z odpadami promieniotwórczymi.
Rekomendacje i sugestie zespołu ARTEMIS w zakresie postepowania z odpadami promieniotwórczymi:
- Rząd powinien zapewnić, aby prowadzone były działania o charakterze naukowo-badawczym wspierające krajowy system postepowania z odpadami, określając priorytety z jasno określonymi ramami czasowymi oraz niezbędnymi zasobami.
- ZUOP powinien przygotować aktualną analizę bezpieczeństwa dla składowiska w Różanie, wraz z kryteriami, i przedstawić ją do oceny regulatorowi.
- Rząd powinien rozważyć dostarczanie mierzalnych wskaźników, w jasno określonych ramach czasowych, aby postęp we wdrażaniu krajowego planu mógł być monitorowany w sposób efektywny.
Zespół ARTEMIS składał się z 5 ekspertów z Belgii, Finlandii, Francji, RPA i Wielkiej Brytanii oraz z 3 przedstawicieli MAEA. Odbył szereg spotkań w Warszawie z przedstawicielami Ministerstwa Energii, ZUOP i PAA oraz odwiedził obiekty w Świerku związane z procesem postępowania z odpadami promieniotwórczymi.
Polska planuje zbudować i eksploatować nowe powierzchniowe składowisko dla nisko – i średnioaktywnych odpadów promieniotwórczych. Józef Sobolewski, Dyrektor Departamentu Energii Jądrowej w Ministerstwie Energii powiedział, że „dekada to wystarczająco dużo czasu na powstanie takiego obiektu, ale wiele kroków musi jeszcze zostać podjętych, włączając w to uzyskanie akceptacji społecznej oraz stworzenie odpowiednich regulacji prawnych.
Ten przegląd został przeprowadzony przez zespół z szeroką wiedzą i doświadczeniem – powiedział Andrzej Piotrowski, podsekretarz stanu w Ministerstwie Energii. Od początku przewidywałem, że jego wynik będzie pozytywny i dostarczy nam wniosków, które będą dobrą podstawą do dalszych usprawnień.
Zastępca Dyrektora Generalnego MAEA Juan Carlos Lentijo powiedział, że polscy przedstawiciele byli dobrze przygotowani i prezentowali otwarte podejście w trakcie dyskusji. „Ta misja dostarczyła informacji zwrotnej, które pomoże dalej udoskonalać system zarządzania odpadami promieniotwórczymi w Polsce, aby osiągnąć jeszcze wyższe standardy bezpieczeństwa”.
Raport końcowy z misji ARTEMIS zostanie przekazany polskiemu Rządowy w ciągu 2 miesięcy.
Ministerstwo Energii
