Departament Energii Jądrowej Ministerstwa Energii publikuje przetłumaczone na język polski streszczenie Raportu pt. “Całkowity koszt zapewnienia energii elektrycznej” („The Full Costs of Electricity Provision”), który został opublikowany przez Agencję Energii Jądrowej OECD w kwietniu br. Raport zawiera obszerną analizę kosztów energii elektrycznej z uwzględnieniem nie tylko kosztów budowy i eksploatacji samej elektrowni, ale także kosztów sieciowych wynikających z funkcjonowania elektrowni w systemie elektroenergetycznym, czy utrzymania rezerw zabezpieczających ciągłość dostaw oraz kosztów zdrowotnych i środowiskowych. Z analiz, bazujących na danych i wiedzy całego świata wynika, że przy porównaniu kosztów całkowitych energetyka jądrowa jest najtańszym zeroemisyjnym źródłem energii.
Trzy poziomy kosztów energii
Raport dokonuje syntezy kosztów wytworzenia energii na trzech poziomach. Pierwszy z nich obejmuje koszty na poziomie elektrowni, w tym koszt budowy, koszty paliwa i koszty związane z eksploatacją elektrowni oraz koszty likwidacji elektrowni. Drugi odnosi się do kosztów ponoszonych na poziomie systemu elektroenergetycznego, który powiązany jest siecią przesyłową i dystrybucyjną. Poziom ten obejmuje koszty, które elektrownie wnoszą do systemu w wyniku rozbudowy, wzmocnienia lub przyłączenia do sieci, a także koszty utrzymania rezerw ukrytych, czyli dodatkowej dostępnej mocy, uruchamianej w przypadku, gdy wydajność innych źródeł – z reguły energii wiatrowej i fotowoltaicznej – jest niepewna lub zmienna. Trzeci – najszerszy – poziom obejmuje pozycje, które wpływają na społeczności spoza sektora elektroenergetycznego. Są to tak zwane koszty zewnętrzne lub społeczne, które obejmują wpływ zanieczyszczenia powietrza w skali lokalnej lub regionalnej, lokalne zmiany klimatu, koszty dużych i nie zawsze objętych ubezpieczeniem awarii, a także wyłączenie gruntów z użytkowania i ograniczenie dostępnych zasobów. Ponadto koszty społeczne obejmują wpływ wyboru różnych technologii elektroenergetycznych na bezpieczeństwo dostaw energii, zatrudnienie i spójność regionalną oraz na innowacyjność i rozwój gospodarczy. Skutki negatywne są włączane do całkowitego kosztu technologii, natomiast skutki pozytywne powinny, co do zasady, zostać odliczone jako korzyść społeczna.
Energetyka jądrowa najtańszym zeroemisyjnym źródłem energii
Większość raportów i analiz, które przywoływane są w publicznej debacie na temat energetyki jądrowej, uwzględnia jedynie koszty na pierwszym poziomie, całkowicie pomijając pozostałe. Brak uwzględnienia tych kosztów w rachunku inwestora powoduje, że powstaje mylne wrażenie, iż energetyka jądrowa jest droga. Podejście takie, szczególnie preferowane przez ugrupowania przeciwne energetyce jądrowej, zwłaszcza w obszarze europejskim, prowadzi do błędnych decyzji w zakresie kształtowania miksu energetycznego: w praktyce preferowane są źródła najdroższe, a energetyka jądrowa, będąc najtańszym zeroemisyjnym źródłem energii licząc jej koszty całościowo, jest marginalizowana a nawet likwidowana, na przykład w Niemczech.
Raport wskazuje, że przy uwzględnieniu kosztów kapitałowych (poziom 3%) i kosztów sieciowych, mediana kosztu energii elektrycznej wytworzonej w całym okresie życia elektrowni wynosi: z elektrowni jądrowej około 53 USD/MWh a z wiatraków na morzu 175 USD/MWh (przy 30% udziale danego źródła w miksie).
Stabilność i bezpieczeństwo dostaw
Poza wymienionymi kategoriami kosztów, istnieją jeszcze takie podkategorie, jak koszty bezpieczeństwa dostaw energii, wpływ na miejsca pracy i wpływ na innowacyjność gospodarki. Raport NEA wskazuje, że po uwzględnieniu wymagań budowy i eksploatacji, energetyka jądrowa jest bardziej wymagająca w stosunku do rynku pracy od innych form wytwarzania energii elektrycznej. W porównaniu z producentami energii ze źródeł odnawialnych cechują ją większe wymagania pod względem wykształcenia i umiejętności, co może przynieść korzystne efekty w postaci spójności społecznej i rozwoju regionalnego. Dostępne dane wskazują, że wymagania w zakresie posiadanych kwalifikacji (i płace) są wyższe w sektorach budowy i eksploatacji elektrowni jądrowych, niż w morskich elektrowniach wiatrowych czy w fotowoltaice.
W przypadku bezpieczeństwa dostaw energii, elektrownie jądrowe cechuje stabilność wytwarzania energii elektrycznej, dywersyfikacja i bezpieczeństwo dostaw paliwa oraz bardzo niewielka wrażliwość na wahania cen paliwa. Elektrownie jądrowe nie wymagają utrzymywania tak dużych rezerw mocy w systemie, jak farmy wiatrowe i elektrownie fotowoltaiczne.
Ministerstwo Energii
