Komisja wszczyna szczegółowe postępowanie wyjaśniające w sprawie planowanego przejęcia Lotosu przez PKN Orlen. – Na obecnym etapie Komisja obawia się, że proponowana transakcja doprowadziłaby do ograniczenia konkurencji na kilku rynkach, na których podmiot powstały w wyniku połączenia prowadziłby działalność – czytamy w komunikacie.
Postępowanie o Fuzji wszczęte
Na mocy rozporządzenia UE w sprawie kontroli łączenia przedsiębiorstw Komisja Europejska wszczęła szczegółowe postępowanie wyjaśniające w celu oceny planowanego nabycia Lotosu przez PKN Orlen. Komisja obawia się, że połączenie to może ograniczyć konkurencję w zakresie dostaw paliw oraz konkurencję na powiązanych rynkach w Polsce i krajach sąsiadujących.
PKN Orlen złożył wniosek do KE o zgodę na przejęcie kontroli nad Grupą Lotos
Unijna komisarz odpowiedzialna za politykę konkurencji Margrethe Vestager stwierdziła, że proponowane przejęcie Lotosu przez PKN Orlen miałoby wpływ na kilka strategicznie istotnych rynków energii. – Komisja zbada, czy planowane przejęcie doprowadziłoby do ograniczenia konkurencji oraz wyższych cen lub mniejszego wyboru paliw i produktów pokrewnych dla klientów biznesowych i konsumentów końcowych w Polsce i innych państwach członkowskich – powiedziała unijna komisarz cytowana w komunikacie.
Sawicki: PKN Orlen składa wniosek o przejęcie Lotosu. Co zbada Bruksela?
O Orlenie i Lotosie
PKN Orlen i Grupa Lotos („Lotos”) to dwa duże zintegrowane przedsiębiorstwa naftowo-gazowe z Polski. Prowadzą działalność przede wszystkim w Polsce – gdzie są właścicielami obu istniejących rafinerii – ale też w kilku innych krajach Europy Środkowo-Wschodniej i w krajach bałtyckich.
PKN Orlen i Lotos posiadają szeroki portfel produktów i są aktywne w całym łańcuchu wartości dostaw paliw, w tym w zakresie:
- hurtowych dostaw paliw takich jak olej napędowy, benzyna lub paliwo lotnicze. Hurtowe dostawy paliw obejmują dwa poziomy: poziom „loco rafineria”, w którym biorą udział tylko przedsiębiorstwa mające bezpośredni dostęp do paliwa (tj. producenci i importerzy), oraz poziom „niedetaliczny”, na którym inni hurtownicy sprzedają paliwa mniejszym sprzedawcom detalicznym i innym odbiorcom końcowym;
- detalicznych dostaw paliw takich jak paliwa silnikowe i paliwa lotnicze (do silników odrzutowych);
- powiązanych rynków produktów ubocznych procesu rafinacji (np. bitum i smary) i powiązanych usług, np. utrzymywania zapasów obowiązkowych.
PKN Orlen jest polskim zintegrowanym przedsiębiorstwem naftowo-gazowym, właścicielem jednej z dwóch polskich rafinerii oraz rafinerii na Litwie i w Czechach. Prowadzi działalność na rynku hurtowym i detalicznym produktów rafinacji ropy naftowej w Polsce, Austrii, Czechach, Estonii, na Łotwie, Litwie, w Niemczech i na Słowacji. Prowadzi również działalność w zakresie poszukiwania, rozwoju i produkcji ropy naftowej i gazu ziemnego oraz działalność na rynku petrochemicznym.
Również Lotos jest polskim zintegrowanym przedsiębiorstwem naftowo-gazowym i właścicielem drugiej polskiej rafinerii. Prowadzi działalność na rynku hurtowym i detalicznym produktów rafinacji ropy naftowej, głównie w Polsce, ale również w Czechach, na Litwie, Słowacji, Łotwie i w Estonii. Podobnie jak PKN Orlen, Lotos prowadzi działalność w zakresie poszukiwania, rozwoju i produkcji ropy naftowej i gazu ziemnego oraz działalność na rynku petrochemicznym.
Stwierdzone przez Komisję problemy w zakresie konkurencji
Na obecnym etapie Komisja obawia się, że proponowana transakcja doprowadziłaby do ograniczenia konkurencji na kilku rynkach, na których podmiot powstały w wyniku połączenia prowadziłby działalność. W szczególności Komisja obawia się, że proponowana transakcja może prowadzić do wyższych cen i mniejszego wyboru dla klientów biznesowych i konsumentów końcowych kilku produktów, zwłaszcza na stacjach paliw i na lotniskach.
Wstępne wnioski z analizy Komisji przedstawiono pokrótce poniżej:
- Jeżeli chodzi o hurtową sprzedaż paliw, proponowana transakcja praktycznie doprowadziłaby do powstania monopolu na poziomie loco rafineria w Polsce, ponieważ doszłoby do połączenia jedynych dwóch przedsiębiorstw posiadających w tym kraju rafinerie. Podmiot powstały w wyniku połączenia stałby się również liderem rynku na poziomie niedetalicznym dostaw oleju napędowego, benzyny i innych paliw. Ponieważ PKN Orlen i Lotos są w Polsce jedynymi dwoma dostawcami krajowymi, jedyną potencjalną alternatywą byłby import. Jest on jednak ograniczony ze względu na takie utrudnienia jak brak infrastruktury, przestrzeni magazynowych i wymogi regulacyjne. W szczególności w przypadku dostaw hurtowych paliwa lotniczego PKN Orlen i Lotos są jedynymi dostawcami w Polsce i Estonii, a podmiot powstały w wyniku połączenia stałby się też liderem rynku w Czechach.
- Jeżeli chodzi o dostawy detaliczne paliw silnikowych, proponowana transakcja doprowadziłaby do usunięcia bardzo silnego konkurenta PKN Orlen, który już teraz jest największym podmiotem na tym rynku w Polsce. Po przeprowadzeniu transakcji podmiot powstały w wyniku połączenia byłby w przybliżeniu czterokrotnie większy niż kolejny konkurent i prawdopodobnie nie byłby narażony na znaczną presję konkurencyjną. Jeżeli chodzi o dostawy detaliczne paliwa lotniczego (do silników odrzutowych), proponowana transakcja wyeliminowałaby jedynego konkurenta PKN Orlen w kilku portach lotniczych.
- Jeżeli chodzi o produkty uboczne, transakcja doprowadziłaby do usunięcia bardzo silnego zintegrowanego konkurenta i wzmocniła pozycję PKN Orlen w zakresie dostaw bitumu w Polsce, Czechach, na Litwie, Słowacji, Łotwie i w Estonii, a także w zakresie dostaw smarów w Polsce.
- Na obecnym etapie Komisja jest również zaniepokojona świadczeniem usług utrzymywania zapasów obowiązkowych, ponieważ PKN Orlen i Lotos mają duży udział w dostępnych przestrzeniach magazynowych w Polsce.
Biorąc pod uwagę ilość paliwa znajdującego się w rękach PKN Orlen i Lotosu, zarówno na rynkach wyższego, jak i niższego szczebla paliw, Komisja obawia się też, że podmiot powstały w wyniku połączenia miałby możliwość i motywację do zaprzestania zaopatrywania swoich konkurentów działających na rynku niższego szczebla, a tym samym do wyłączenia ich z rynków.
Komisja przeprowadzi teraz szczegółowe postępowanie wyjaśniające dotyczące skutków transakcji, aby ustalić, czy potwierdzą się wstępnie stwierdzone problemy w zakresie konkurencji.
Transakcję zgłoszono Komisji w dniu 3 lipca 2019 r. Komisja ma obecnie 90 dni roboczych – do dnia 13 grudnia 2019 r. – na podjęcie decyzji. Wszczęcie szczegółowego dochodzenia nie przesądza o jego wyniku.
Sawicki: Naftowa Europa ma fuzje za sobą. PKN Orlen i Lotos idą tą drogą
Przepisy i procedury dotyczące kontroli łączenia przedsiębiorstw
Komisja ma obowiązek przeprowadzić ocenę połączeń i przejęć przedsiębiorstw, których wysokość obrotów przekracza pewien określony próg (zob. art. 1 rozporządzenia w sprawie kontroli łączenia przedsiębiorstw), a także zapobiegać koncentracjom, które mogłyby znacząco utrudniać skuteczną konkurencję na terenie EOG lub jego znacznej części.
Zdecydowana większość zgłaszanych połączeń przedsiębiorstw nie stwarza problemów, jeśli chodzi o ewentualne zakłócenie konkurencji i – po rutynowej kontroli – jest zatwierdzana. Od zgłoszenia transakcji Komisja ma zasadniczo 25 dni roboczych na podjęcie decyzji o jej zatwierdzeniu (etap I) lub o wszczęciu szczegółowego postępowania wyjaśniającego (etap II).
Oprócz przejęcia Lotosu przez Orlen w ramach etapu II prowadzone są obecnie trzy dochodzenia w sprawie połączeń przedsiębiorstw: proponowanego przejęcia Bonnier Broadcasting przez Telia Company, proponowanego przejęcia Aleris przez Novelis oraz proponowanego przejęcia Innogy przez E.ON.
Komisja Europejska
