Bezpieczeństwo energetyczne było zgodnie z oczekiwaniami najważniejszą kwestią konferencji online formatu 3+1 (Grecja, Izrael, Republika Cypryjska i USA) na szczeblu ministrów spraw zagranicznych. Zdaniem uczestników, gazociąg East Med i kabel Euroasia Interconnector idą w tym samym kierunku bezpieczeństwa energetycznego i energetycznej niezależności Europy.
Kilkugodzinna konferencja odbyła się 9 maja z udziałem czterech szefów spraw zagranicznych USA, Grecji, Izraela i Republiki Cypru) Anthony Blinkena, Nikosa Dendiasa, Jaira Lapida i Giannisa Kasoulidisa). Ze wspólnego oświadczenia wydanego po zakończeniu konferencji wynika, że kraje 3+1 zobowiązały się do stałej oficjalnej współpracy w czterech dziedzinach: energetyki, gospodarki, działań na rzecz klimatu oraz gotowości na sytuacje kryzysowe i terrorystyczne.
W konferencji szczególny nacisk położono na zwiększenie bezpieczeństwa energetycznego w regionie i praktyczną współpracę w tej dziedzinie. Podkreślono poparcie dla szczytu Negev (który odbył się w marcu tego roku) jako przykładu współpracy regionalnej między Izraelem a światem arabskim m.in. w energetyce.
Według źródeł dyplomatycznych, sekretarz stanu Blinken i minister spraw zagranicznych Grecji Dendias podkreślili, że po rosyjskiej inwazji na Ukrainę bezpieczeństwo energetyczne, a także dywersyfikacja źródeł energii stają się jeszcze „ważniejszym imperatywem” dla Europy. Dendias wyraził zaniepokojenie technologią budowy elektrowni atomowej przez rosyjską firmę Rosatom w Akuyu’a. Eksperci think tanku Hoover Institution zauważają, że elektrownia jest budowana w silnie sejsmicznym regionie Turcji, zaś Rosatom nie ma doświadczenia w realizacji obiektów jądrowych na takich obszarach.
Ministrowie przypomnieli, że „wielostronne programy współpracy energetycznej, takie jak EastMed Gas Forum, są otwarte dla innych krajów w regionie”.
Szczególnie dużą uwagę poświęcono połączeniom międzysystemowym i realizacji nowych terminali LNG eksportowych i importowych we wschodnim regionie śródziemnomorskim. Powrócono do koncepcji budowy gazociągu East Med, Blinken przyznał, że w obecnej sytuacji energetyki europejskiej sprawa powinna wrócić. Zdaniem uczestników konferencji gazociąg East Med i kabel Euroasia Interconnector „idą w tym samym kierunku bezpieczeństwa energetycznego i energetycznej niezależności Europy”. Ich rynkowa opłacalność będzie zależeć od dobrze dobranej koncepcji.
Konferencja odbyła się on line z powodu kwarantanny jakiej poddany jest sekretarz stanu Anthony Blinken zakażony koronawirusem. Czterej ministrowie postanowili, że jesienią odbędzie się „w realu” konferencja 3+1, ponieważ format wymaga m.in. „stałego systemu pracy” włącznie z udziałem stałej grupy parlamentarnej.
AP/CNN/Teresa Wójcik
Rosja zakłóciła dostawy gazu przez Ukrainę. Sytuacja jest póki co pod kontrolą