Ze Szwecją i Finlandią jako członkami NATO miałoby w regionie Morza Bałtyckiego więcej możliwości skutecznej obrony przed Rosją, a Bałtyk stałby się niemal morzem wewnętrznym Sojuszu. Dlatego prawdopodobne są ostre reakcje Rosji – mówi Kinga Dudzińska z Polskiego Instytutu Spraw Międzynarodowych w rozmowie z BiznesAlert.pl.
BiznesAlert.pl: Jak inwazja na Ukrainę wpłynęła na Szwecję i Finlandię?
Kinga Dudzińska: Mimo zacieśniania współpracy z NATO i USA, elity polityczne Finlandii i Szwecji, oraz ich społeczeństwa pozostawały przywiązane do polityki bezaliansowości. Do diametralnej zmiany percepcji bezpieczeństwa doszło dopiero w ostatnich miesiącach. Niecałe trzy miesiące po tym, 24 lutego br. Rosja najechała Ukrainę, deklaracja wpierw Finlandii, a potem Szwecji o chęci przystąpienia do NATO świadczą więc o rewizji dotychczasowego stanowiska oraz rezygnacji z ich tradycyjnej i wieloletniej polityki wojskowego niezaangażowania się.
Kwestia akceptacji społecznej…
Zmiana na poziomie społecznym okazała się determinującym czynnikiem dla elit politycznych, które zarówno w Finlandii, jak i w Szwecji pozostawały bardziej sceptyczne co do członkostwa w NATO. Zmiana stanowisk większości ugrupowań w poszczególnych państwach ewoluowała i stanowiła m.in. odpowiedź na społeczne zapotrzebowanie. Potwierdzają to statystyki, które wskazują na diametralną zmianę percepcji bezpieczeństwa tak przez Finów, jak i przez Szwedów. O ile na początku roku w Finlandii zaledwie niespełna 25 procent społeczeństwa opowiadało się za członkostwem w Sojuszu, a w Szwecji ok. 30 procent, o tyle wedle najnowszych badań w Finlandii to już ponad 75 procent, a w Szwecji ok. 50 procent.
Czy jest konsensus polityczny?
Do zmiany stanowisk rządów w Finlandii i Szwecji, choć doszło względnie szybko, to nie odbyło się bez wcześniejszych konsultacji politycznych. Symptomatyczny jest również fakt, że do rewizji doszło wśród samych partii rządzących, ponieważ w obu krajach dotychczas zdecydowanie bardziej przeciw ewentualnemu członkostwu w NATO były partie lewicowe. Tymczasem obecnie zarówno w Finlandii, gdzie władzę sprawuje pięciopartyjna i centrolewicowa koalicja, jak i w Szwecji, gdzie mniejszościowy gabinet tworzą socjaldemokracji, rządy zadeklarowały chęć wstąpienia do NATO.
Dlaczego Finlandia wyprzedza Szwecję? Dlaczego brak skoordynowanego procesu?
Wniosek Finlandii o członkostwo w NATO przyspiesza analogiczną decyzję Szwecji – choć oba kraje decydują w kwestii potencjalnego członkostwa niezależnie, prowadzą na ten temat konsultacje, co potwierdziła ostatnia wizyta premier Marin w Szwecji (w kwietniu 2022 roku). Szwedzki proces wypracowywania decyzji podąża za oficjalnymi działaniami Finlandii i zgodnie z wcześniejszymi zapowiedziami szwedzcy socjaldemokracji również ogłosili już poparcie dla członkostwa w Sojusz. Wynika to z kluczowych zmian w środowisku bezpieczeństwa, których bezpośrednią konsekwencją stało się rosnące zagrożenie dla Szwecji, na co wskazuje rządowy raport opublikowany w ubiegłym tygodniu.
Jakie są skutki dla bezpieczeństwa w regionie Morza Bałtyckiego?
Złożenie wniosku akcesyjnego przez Szwecję tuż po Finlandii lub razem z nią miałoby daleko idące implikacje dla bezpieczeństwa europejskiego, w tym szczególnie w regionie Morza Bałtyckiego. Ze Szwecją i Finlandią jako członkami NATO miałoby w regionie Morza Bałtyckiego więcej możliwości skutecznej obrony przed Rosją, a Bałtyk stałby się niemal morzem wewnętrznym Sojuszu. Dlatego prawdopodobne są ostre reakcje Rosji, które przypadną na czas trwania procesu akcesyjnego obu krajów (Sekretarz Generalny NATO zapewnia, że zostanie on przeprowadzony sprawnie, być może do końca 2022 roku). Rosja może nasilić działania hybrydowe i dezinformacyjne przeciwko Szwecji i Finlandii, dokonywać naruszeń ich wód terytorialnych i przestrzeni powietrznej oraz stosować groźby jądrowe.
Rozmawiał Mariusz Marszałkowski
Finlandia coraz bliżej NATO. Parlament zatwierdził wniosek rządu o dołączenie do sojuszu
