W dyskusji na temat funkcjonowania samorządów wiele miejsca poświęca się kwestiom transportu drogowego, infrastruktury miejskiej czy sprawom finansowym. Wciąż za mało dyskutuje się o innych kwestiach takich jak: energia czy koszty związane z dostarczaniem wody i utrzymaniem sieci wodno–kanalizacyjnych. Sprawny dostęp do wody jest podstawą egzystencji ludzi jak i wielu procesów związanych z rozwojem życia gospodarczego samorządów i kraju. W tym aspekcie niezbędne jest efektywne zarządzanie jej wykorzystaniem za pomocą najnowszych rozwiązań w tym zakresie. O problemach samorządów związanych z zasobami wodnymi oraz sposobami ich rozwiązania rozmawiali specjaliści panelu „Inteligentne miasta i metropolie XXI w. Rzeczywistość czy przyszłość?”, który odbył się w ramach Europejskiego Kongresu Samorządów.
Sytuacja miast będzie w najbliższych latach diametralnie się zmieniać, również w Polsce. Obecnie na świecie miasta zajmują jedynie 2% powierzchni Ziemi, ale mieszka w nich 54% światowej populacji. Szacuje się, że do 2045 roku w miastach będzie mieszkać 70% światowej populacji. To z kolei wiązać się będzie z nowymi wyzwaniami skoncentrowanymi wokół zabezpieczenia dostaw wody dla mieszkańców i efektywnego jej wykorzystania w miastach. Obecna sytuacja ekonomiczna samorządów i przedsiębiorstw dostarczających mieszkańcom wodę rzadko jest przedmiotem dogłębnych analiz. W najbliższych latach sektor wodno–kanalizacyjny będzie potrzebować szczególnej uwagi władz rządowych oraz samorządowych. W Polsce obecnie funkcjonuje 1600 spółek wodno–kanalizacyjnych, a każda z nich boryka się z podobnymi problemami. Pokazuje to, na jaką skalę należy podjąć działania, aby uchronić polskie miasta i gminy przed problemami z gospodarką wodną stojącymi u naszych drzwi.
Z danych raportu „Bezcenna woda” przygotowanego przez Ernst&Young wynika, iż w latach 1998-2012 zużycie wody w Polsce zmniejszyło się blisko o 20%. Dla firm z sektora
wodno–kanalizacyjnego każdorazowy spadek zużycia wody powoduje wzrost jej kosztów.
W ciągu ostatnich 14 lat odprowadzanie ścieków podrożało o 220%, a wody o 145%. Obecnie, Polacy wydają średnio około 2,1% swojego dochodu na wodę i odprowadzenie ścieków. Tak wysokiego wskaźnika nie ma prawie żaden kraj w Europie. Z tego względu konieczne jest podjęcie inwestycji, które pomogą zahamować ten rosnący wskaźnik kosztów, właśnie dzięki inteligentnym rozwiązaniom dla sektora wodnego.
Z danych zebranych przez firmę Schneider Electric wynika, że 72% operatorów obiektów infrastruktury wodno–ściekowej wskazuje na szeroko rozumianą efektywność, jako absolutny priorytet w swoich działaniach. W praktyce oznacza to konieczność minimalizowania strat wody, zwiększenie efektywności sieci wodociągowej oraz zmniejszenie zużycia energii elektrycznej. – Zadania są o tyle trudniejsze, że muszą być realizowane przy szeregu ograniczeń takich jak: starzejąca się infrastruktura, ograniczone zasoby, rosnąca liczba ludności. Przedsiębiorstwa wodno–kanalizacyjne w Polsce stają w efekcie przed koniecznością pogodzenia dwóch przeciwstawnych celów, tj. potrzeby redukcji kosztów operacyjnych oraz zapewnienia ciągłości dostaw wody – powiedział Ireneusz Martyniuk, Wiceprezes Pionu Przemysłu w Schneider Electric Polska.
Niezbędnym działaniem dla poprawy efektywności sieci wodociągowych jest ich monitoring oraz odpowiedni system zarządzania, który zapewnia odpowiednie ciśnienie w sieci bez nadmiernego marnowania zasobów wody. Rozwiązaniem tej kwestii jest zastosowanie inteligentnych rozwiązań w zakresie minimalizowania strat wody, zwiększenie efektywności sieci wodociągowej, zmniejszenie zużycia energii elektrycznej. Dla przykładu system
do zarządzania sieciami wodociągowymi AquisWW, dzięki precyzyjnym informacjom
o stanie sieci, a także danych archiwalnych, umożliwia stałą eksploatację sieci przy ciśnieniu odpowiadającym rzeczywistemu zapotrzebowaniu – dodał Ireneusz Martyniuk.
Biorąc pod uwagę rosnące koszty zużycia wody i wzrost liczby ludności gospodarka wodno-ściekowa powinna stać się bardziej efektywna, a z drugiej strony bardziej wydajna. Należy podjąć wszelkie działania, aby w dalszej perspektywie czasowej uniknąć zagrożenia w postaci przerw w dostawach wody. W związku z tym, skutecznym remedium na palące problemy sektora wodno-kanalizacyjnego są innowacyjne rozwiązania w obszarze stacji uzdatniania wody, wieży ciśnień, przepompowni oraz oczyszczalni ścieków. Zdaniem ekspertów Schneider Electric przyczyniają się one do wzrostu wydajności operacyjnej o blisko 25%, do 30% oszczędności w konsumpcji energii oraz do 20% redukcji kosztów operacyjnych. Wdrożenia te zaadoptowane na szczeblu samorządowym pozwolą
na znaczne oszczędności.
Polskie gminy stoją więc przed dużym wyzwaniem, jakim jest z jednej strony usprawnienie dostaw wody zaś z drugiej obniżenie jej kosztów. Część z tych zadań została już wdrożona przez Schneider Electric w Zakładzie Wodociągu Centralnego w Warszawie, gdzie wykonana została modernizacja całego układu zasilania wraz z systemem monitoringu i wizualizacji. Zasadniczo realizacja tych wyzwań wymaga czasu, środków oraz współpracy wielu podmiotów m.in. firm, przedsiębiorstw wodno-kanalizacyjnych oraz władz samorządowych, ale jest to możliwe do wdrożenia w każdej jednostce samorządowej już dziś.
