Jakóbik: Mnożą się teorie spiskowe o Nord Stream 1 i 2, ale fakty sugerują Rosję

Kto wysadził gazociągi Nord Stream 1 i 2 — tego możemy się dowiedzieć jesienią. Na razie próżnię wypełniają teorie analityków i śledztwa dziennikarskie. Wśród nich wiedzie prym teza o wysadzeniu rury Władimira Putina przez grupę działającą z Polski, za pomocą jednego jachtu i setek ton materiału wybuchowego. Ta teza pomija fakty, które sugerują udział Rosjan.

Odpowiedź może mieć kluczowe znaczenie dla bezpieczeństwa infrastruktury krytycznej, czyli dostarczającej usług niezbędnych do funkcjonowania państwa. Jeżeli doszło do takiego ataku raz, to może dojść po raz kolejny. Cała infrastruktura na Bałtyku — pełnym kabli energetycznych, telekomunikacyjnych, gazociągów i ropociągów — powinna uzyskać dodatkową ochronę.

W sprawie ruszyły oficjalne śledztwa Danii, Niemiec i Szwecji. To ostatnie nie uwzględnia wymiany informacji z partnerami zagranicznymi ze względów bezpieczeństwa. Prokuratura szwedzka zapowiedziała, że ma nadzieję postawić pierwsze zarzuty jesienią 2023 roku. Do pracy ruszyli też jak zwykle niezawodni dziennikarze śledczy oraz analitycy szukający odpowiedzi na podstawie danych ogólnodostępnych (OSINT — biały wywiad).

Najpierw fakty

Przypomnijmy: 26 września 2022 roku doszło do serii wybuchów na dnie Morza Bałtyckiego, które doprowadził do rozerwania gazociągów Nord Stream 1 i 2. To magistrale przesyłowe z Rosji do Niemiec ciągnące się pod powierzchnią Bałtyku. Żadna z nich nie pracowała w momencie zdarzenia.

Nord Stream 1 został zatrzymany przez Rosjan na przerwę techniczną w lipcu i nigdy z niej nie wrócił do pracy, co wywindowało ceny gazu do sufitu w apogeum kryzysu energetycznego. O podsycanie kryzysu słusznie jest oskarżany Gazprom, który systematycznie ograniczał dostawy gazu do Europy jeszcze przed inwazją Rosji w Ukrainie.

Z kolei Nord Stream 2 nie został nigdy dopuszczony do pracy, bo po inwazji Rosji na Ukrainę Niemcy odmówiły jego certyfikacji, czyli zatwierdzenia do użytku, a USA — objęły go sankcjami.

Ławrow i Hersch

Teorii nie brakuje, są wśród nich te bardziej i mniej poważne, a najmniej poważne są tezy Federacji Rosyjskiej. Ta już niedługo po zdarzeniu zdążyła oskarżyć o wysadzenie Nord Stream 1 i 2 kolejno: brytyjski wywiad MI6, amerykańską Centralną Agencję Wywiadowczą, Ukrainę.

W obiegu pojawiła się też teza emerytowanego dziennikarza Seymoura Herscha o operacji USA i Norwegii pod przykrywką wspomnianych ćwiczeń morskich NATO. Operacja miałaby polegać na podłożeniu ładunków C4 przez flotę norweską. Uaktywniłby samolot amerykański podczas przelotu nad tym obszarem 26 września. Hersch, znany z krytycznych materiałów o wojnie w Wietnamie, wtórował swą analizą tezom Siergieja Ławrowa, ministra spraw zagranicznych Rosji.

Andromeda i sabotaż

Następna teoria urodziła się z serii śledztw dziennikarskich w USA i Niemczech, z udziałem „Washington Post”, „New York Times”, NDR, WDR, „Suddeutsche Zeitung”. Jest też akcent polski, bo na pewnym etapie w sprawię włączyli się dziennikarze śledczy Front Story.

Ich ustalenia doprowadziły do Polski i tajemniczej agencji turystycznej na Powiślu. Miała ona posłużyć do wynajęcia jachtu Andromeda przez grupę Ukraińców (według niektórych z wymienionych mediów — także proukraińskich Rosjan). Grupa miała zabrać na pokład ładunki wybuchowe i zanurkować w pobliżu miejsca zdarzenia kilka dni wcześniej, aby przygotować sabotaż. W mediach pojawiały się teorie, według których rząd Ukrainy miał szykować sabotaż Nord Stream 1 i 2, a partnerzy z Zachodu, na czele, z USA mieli odwodzić go od tych planów.

Grupa znajomych na łódce kontra okręt z robotem na pokładzie

Z kolei „Der Spiegel” powołuje się na swe źródła i przekonuje, że jacht mógł pomieścić kilka ładunków oktogenu. Dlatego spokojniejsi obserwatorzy każą czekać na oficjalne ustalenia śledczych.

Przypominają też o poszlakach lekceważonych przez zwolenników teorii spisku Zachodu. Ten jest coraz bardziej popularny. Wersja o zamachu zleconym przez Joe Bidena dotarła do mnie nawet przez rodzinę z Chicago, która pilnie śledzi debatę publiczną na ten temat w USA.

A jakie są poszlaki i fakty? To na przykład oficjalne ustalenia Duńskich Sił Zbrojnych o dziwnej aktywności floty rosyjskiej kilka dni przed sabotażem. Duńczycy stwierdzili w pobliżu Bornholmu obecność okrętu specjalistycznego SS-750, który miał na pokładzie robota do pracy pod wodą. Takie urządzenia mogłyby służyć do bezpiecznego przenoszenia ładunków wybuchowych w trudnych warunkach. Czyli dokonać czegoś, co raczej nie udałoby się grupie znajomych na łódce.

Winni będą chronieni

Są zatem fakty, które każą się zastanowić, czy i do jakiego stopnia sabotaż mógł być po myśli Federacji Rosyjskiej. Państwa znanego z licznych przykładów terroryzmu energetycznego, włącznie ze straszeniem świata katastrofą nuklearną w Zaporoskiej Elektrowni Jądrowej. Państwa, które stoi za wysadzeniem tamy w Nowej Kachowce.

Gdyby okazało się, że to Kreml odpowiada za sabotaż na dnie Bałtyku, czeka nas długi spór, który niekoniecznie doprowadzi do ukarania winnych. W razie pojawienia się rosyjskiego śladu winni będą chronieni przez Putina i nagradzani przez niego orderami i apanażami politycznymi.

Rosjanie nieraz w historii sięgali po rozwiązania pozornie irracjonalne, uzasadnione w ich logice niezrozumiałej na Zachodzie. Stan wiedzy na dzisiaj nie pozwala wskazać palcem na ów Zachód, choć Kreml robi wszystko, by tak się stało, wykorzystując znane narzędzia.