Nowe propozycje dotyczące wsparcia budowy 5 GW nowej mocy jądrowej w Szwecji mogą zwiększyć dług publiczny o co najmniej 300 miliardów SEK (26,1 miliarda EUR), wynika z raportu zleconego przez rząd, opublikowanego 12 sierpnia 2024 roku. W przypadku wzrostu kosztów o 50 procent, zadłużenie może wzrosnąć do 450 miliardów SEK.
Raport sugeruje wykorzystanie pożyczek, kontraktów na różnice kursowe (CFD) oraz mechanizmu podziału ryzyka i zysków jako formy finansowania nowych reaktorów. Efektywność ekonomiczna takiego finansowania pozostaje jednak niepewna, ze względu na ryzyko związane z kosztowną ekspansją jądrową oraz potencjalnie wysokimi kosztami polegania wyłącznie na energii odnawialnej. W ramach propozycji szwedzkie Biuro Długu Narodowego udzieliłoby pożyczek na budowę nowych reaktorów, z korzystniejszymi stopami procentowymi niż te rynkowe. Po rozpoczęciu działalności reaktorów, ryzyko projektu by się zmniejszyło, co umożliwiłoby refinansowanie na korzystniejszych warunkach.
https://twitter.com/po_nordycku/status/1823335574511501794?s=61&t=dc8GGdo6z90f8KEFdbcxdg
Raport rekomenduje także, aby szwedzki parlament zatwierdził 40-letnie dwukierunkowe kontrakty CFD na poziomie 800 SEK/MWh w cenach z 2023 roku. Jeśli rynkowa cena energii elektrycznej spadnie poniżej tego poziomu, rząd pokryje różnicę, a w przypadku wzrostu cen, państwo zyska, co może przynieść korzyści konsumentom. Wprowadzony miałby być mechanizm gwarantujący minimalny zwrot z inwestycji dla właścicieli projektów, zabezpieczający ich w sytuacji, gdy wyniki inwestycji będą znacząco odbiegać od oczekiwań.
Obecnie Szwecja posiada sześć reaktorów jądrowych o łącznej mocy 6,1 GW. Rząd planuje zwiększenie mocy jądrowej o 2,5 GW do 2035 roku oraz kolejne 10 GW do 2045 roku, aby zaspokoić rosnący popyt na energię.
Jaką drogą idzie Unia?
Energia jądrowa odgrywa kluczową rolę w europejskiej strategii energetycznej, szczególnie w kontekście celów Unii Europejskiej dotyczących dekarbonizacji. UE dąży do osiągnięcia neutralności klimatycznej do 2050 roku, co wymaga znacznego zmniejszenia emisji gazów cieplarnianych i przejścia na niskoemisyjne źródła energii. Energia jądrowa, jako stabilne i przewidywalne źródło energii, jest jednym z filarów tej transformacji. W przeciwieństwie do odnawialnych źródeł energii, elektrownie jądrowe mogą dostarczać energię niezależnie od warunków atmosferycznych, co zapewnia ciągłość dostaw i wspiera niezależność energetyczną Europy. Szwedzkie plany rozwoju nowych mocy jądrowych doskonale wpisują się w te założenia, umożliwiając krajowi zaspokojenie rosnącego zapotrzebowania na energię w sposób zgodny z unijnymi celami klimatycznymi. Rozwój energetyki jądrowej w Szwecji przyczynia się do zwiększenia udziału niskoemisyjnych źródeł energii w europejskim miksie energetycznym, co jest kluczowe dla osiągnięcia neutralności klimatycznej. Jednocześnie, szwedzkie inwestycje w energetykę jądrową mogą stanowić ważny element wzmocnienia bezpieczeństwa energetycznego Unii Europejskiej, redukując zależność od zewnętrznych dostawców surowców energetycznych.
Atom a środowisko, czy to nie jest sprzeczne?
Rozwój energetyki jądrowej ma istotny wpływ na środowisko naturalne, który w dłuższym okresie może różnić się od wpływu innych źródeł energii. Jednym z głównych atutów energii jądrowej jest jej niski wpływ na emisję gazów cieplarnianych. W porównaniu do paliw kopalnych, elektrownie jądrowe praktycznie nie emitują dwutlenku węgla podczas produkcji energii, co przyczynia się do walki z globalnym ociepleniem. Ponadto, jądrowa produkcja energii wymaga znacznie mniejszych ilości surowców w porównaniu do paliw kopalnych, co może ograniczyć negatywne skutki wydobycia i przetwarzania surowców. Jednakże, budowa i eksploatacja reaktorów jądrowych wiążą się z innymi aspektami środowiskowymi, takimi jak zużycie wody do chłodzenia oraz potencjalne ryzyko awarii, które mogą mieć poważne konsekwencje ekologiczne, jak miało to miejsce w przypadku katastrof w Czarnobylu i Fukushimie. Długoterminowe skutki rozwoju energetyki jądrowej obejmują zarówno korzyści, jak i wyzwania. Choć elektrownie jądrowe przyczyniają się do redukcji emisji gazów cieplarnianych, mają one także wpływ na lokalne ekosystemy, zwłaszcza w kontekście zużycia wody i wpływu na środowisko wokół elektrowni. Woda wykorzystywana do chłodzenia reaktorów może podnosić temperaturę wód gruntowych i rzek, co może wpłynąć na lokalne ekosystemy wodne. Poza tym, promieniowanie i chemiczne substancje używane w procesach jądrowych mogą mieć długotrwały wpływ na zdrowie ludzi i faunę, szczególnie w przypadku awarii lub nieprawidłowego zarządzania odpadami.
Jednym z kluczowych wyzwań związanych z energetyką jądrową jest zarządzanie odpadami radioaktywnymi, które wymagają długoterminowego składowania i monitorowania. Odpady te dzielą się na różne kategorie, w tym odpady wysokaktywnowe, które są szczególnie niebezpieczne i długo utrzymują radioaktywność. W odpowiedzi na ten problem, wiele krajów opracowuje plany długoterminowego składowania w geologicznych magazynach głębinowych, które mają na celu izolowanie odpadów od środowiska naturalnego przez tysiące lat. Przykładem jest projekt składowania odpadów w Finlandii, który polega na umieszczaniu odpadów w głębokich warstwach skał w celu ich bezpiecznego przechowywania. Efektywne zarządzanie odpadami radioaktywnymi wymaga również opracowania strategii odzysku i recyklingu paliw jądrowych, co może dodatkowo zmniejszyć ilość odpadów i ich wpływ na środowisko. Wciąż jednak pozostaje wiele wyzwań związanych z zapewnieniem pełnego bezpieczeństwa i ochrony środowiska w długim okresie.
