– Wprowadzenie systemu kaucyjnego to nie tylko realizacja unijnych wymogów, ale też powrót do praktyk znanych z przeszłości, takich jak powszechne stosowanie zwrotnych butelek szklanych. Dziś łączymy tradycję z nowoczesną ekologią – podkreśla w rozmowie z Biznes Alert dr Krzysztof Hornicki, wiceprezes zarządu Krajowego Systemu Kaucyjnego Zwrotka S.A.
System kaucyjny zostanie uruchomiony w Polsce w dniu 1 października 2025 roku. Zgodnie z nowymi regulacjami, przy zakupie wybranych napojów konsumenci zapłacą kaucję, która zostanie im zwrócona po oddaniu opróżnionego opakowania wielokrotnego użytku lub odpadu opakowaniowego.
Zwrotka jest pierwszym operatorem systemu kaucyjnego w Polsce. Spółka uzyskała zezwolenie od Ministra Klimatu i Środowiska, co umożliwi jej prowadzenie systemu kaucyjnego dla opakowań na napoje zgodnie z nowymi regulacjami.
Trzy warunki
– Aby uruchomić system, należy rozwiązać kilka kluczowych kwestii. Po pierwsze, trzeba stworzyć odpowiednią sieć punktów zbierania opakowań. Zgodnie z przepisami, w każdej gminie musi zostać zapewniony co najmniej jeden stacjonarny punkt zbiórki, a sklepy o powierzchni sprzedaży powyżej 200 m² będą zobowiązane do uczestnictwa w systemie. Mniejsze jednostki handlu mogą dołączyć dobrowolnie – tłumaczy dr Krzysztof Hornicki, wiceprezes zarządu Krajowego Systemu Kaucyjnego Zwrotka.
Jak podkreśla wiceprezes Zwrotki, drugim ważnym aspektem jest kwestia finansowa – sklepy muszą pobierać i wypłacać kaucję konsumentom oraz ją rozliczać. Operator systemu odpowiada za zapewnienie, aby wszystkie jednostki handlu, z którymi współpracuje regularnie otrzymywały odpowiednie finansowanie.
– Trzecią kwestią są obowiązki administracyjne. Operator musi prowadzić odpowiednią ewidencję opakowań i sporządzać sprawozdania roczne. Chociaż Zwrotka S.A. dostarcza maszyny RVM („Zwrotkomaty”) oraz skanery ręczne umożliwiające zbieranie opakowań, to nie jest to ustawowy obowiązek operatora – podkreśla Krzysztof Hornicki.
Sens współczesnego systemu
Polski system kaucyjny obejmie butelki jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych o pojemności do 3 litrów (PET i inne), puszki metalowe jednorazowego użytku o pojemności do 1 litra (aluminiowe i stalowe) oraz butelki szklane wielokrotnego użytku o pojemności do 1,5 litra. Z systemu wyłączono natomiast między innymi opakowania na mleko i napoje mleczne oraz szklane butelki jednorazowego użytku, np. tzw. „małpki”.
System kaucyjny, choć w Polsce kojarzony głównie z czasami PRL-u, nie jest nowym pomysłem. W latach 70. i 80. XX wieku oddawanie szklanych butelek zwrotnych było codziennością – zarówno ze względów ekonomicznych, jak i praktycznych. Podobne rozwiązania funkcjonowały także na Zachodzie, w krajach kapitalistycznych, gdzie zwracanie opakowań było standardem. Współczesny system kaucyjny różni się jednak od dawnych praktyk – jego głównym celem jest ekologia, a nie oszczędność. Mechanizm systemu kaucyjnego dobrze oddaje hasło Zwrotki – Kupujesz, zwracasz, odzyskujesz, gdzie odzyskiwanie jest zarówno na poziomie finansowym – zwrot zapłaconej kaucji, jak i środowiskowym – odzysk materiału do ponownego użycia.
Więcej o zasadach funkcjonowania systemu kaucyjnego w Polsce dowiecie się z rozmowy Wojciecha Surmacza, gospodarza Studia Biznes Alert z dr Krzysztofem Hornickim wiceprezesem zarządu Krajowego Systemu Kaucyjnego Zwrotka S.A.
Biznes Alert
Prezes Państwowej Agencji Atomistyki: Polski atom musi być bezpieczny, będziemy nad tym czuwać
