EN
Większość z nowych elektrowni jądrowych powstaje poza Europą, jak wynika z raportu Międzynarodowej Agencji Energetyki. W praktyce oznacza to, że „know how” w tej dziedzinie jest poza starym kontynentem i przy nowych projektach, kraje europejskie będą musiały dostosować się do standardów, które mogą okazać się inne niż te w UE. Polska, mając ambitne cele w zakresie transformacji energetycznej, powinna w pełni zaakceptować energetykę jądrową jako nowe podstawowe źródło produkcji energii, biorąc jednocześnie pod uwagę, że doświadczenie, z którego możemy czerpać może znajdować się „dalej” niż dotychczas.
Międzynarodowa Agencja Energetyczna (MAE) ogłosiła początek „nowej ery energii atomowej”, co ma szczególne znaczenie w kontekście globalnych wyzwań związanych z kryzysem klimatycznym i dążeniem do dekarbonizacji sektorów energetycznych.
Przewidywana w tej zapowiedzi rewolucja wiąże się z rosnącym zainteresowaniem energetyką jądrową na całym świecie. Jakie projekty są aktualnie w budowie, dlaczego energia atomowa zyskuje na znaczeniu, a także jak Polska może skorzystać z tej globalnej tendencji?
„Nowa era energii atomowej”
Odnosząc się do tytułu tego artykułu, Międzynarodowa Agencja Energetyczna (MAE) ogłosiła rozpoczęcie „nowej ery energii atomowej” w raporcie zatytułowanym „The Path to a New Era for Nuclear Energy”. Raport ten analizuje aktualny stan energetyki jądrowej na świecie, identyfikuje wyzwania związane z polityką, budową i finansowaniem projektów jądrowych oraz przedstawia prognozy dotyczące inwestycji w tym sektorze do 2050 roku.
Dodatkowo, na początku 2025 roku IEA zorganizowała wydarzenie pod nazwą „Nuclear Energy: Are we entering a new era?”, które miało miejsce na początku stycznia 2025 roku. Spotkanie to odbyło się przed publikacją wspomnianego raportu i dotyczyło finansowania projektów energetyki jądrowej.
Skąd takie nagłe zainteresowanie energią jądrową, po latach „zapomnienia” i „porzucenia”? Energia atomowa została „porzucona” na początku XXI wieku z powodu katastrof jądrowych, takich jak Czarnobyl i Fukushima, które wywołały obawy o bezpieczeństwo, oraz problemów z kosztami budowy, odpadami radioaktywnymi i oporem społecznym. Dodatkowo rozwój tańszych technologii odnawialnych źródeł energii oraz kwestie proliferacji broni jądrowej wpłynęły na spadek inwestycji w energetykę jądrową.
W tej chwili sytuacja na rynku i na świecie jest zupełnie inna. Wzrost globalnego zainteresowania energią jądrową wynika z przede wszystkim nowego podejścia do problemów środowiskowych. Energia atomowa stanowi jedną z najbardziej efektywnych metod produkcji energii o zerowej emisji dwutlenku węgla, co jest niezbędne do osiągnięcia celów klimatycznych.
W dobie kryzysu energetycznego, związanego z rosnącymi cenami paliw kopalnych, atom staje się coraz bardziej atrakcyjny jako stabilne źródło energii. Dodatkowo, zaawansowane technologie, takie jak małe reaktory modułowe (SMR) oraz ulepszenia w zakresie bezpieczeństwa, sprawiają, że energia jądrowa staje się bardziej konkurencyjna w porównaniu z tradycyjnymi źródłami energii.
Europa pozostaje w tyle
Na całym świecie trwają liczne projekty budowy nowych elektrowni jądrowych, a także modernizacji istniejących instalacji. Większość z nich ma miejsce poza Europą (nie wspominając o Francji, która od wielu dekad jest lokalnym liderem technologicznym pod tym względem). Jest to istotna informacja, bo w praktyce oznacza to, że „know how” w tej dziedzinie jest poza Starym Kontynentem i przy nowych projektach, kraje europejskie będą musiały dostosować się do standardów, które mogą okazać się inne niż te w UE.
I tak: Chiny prowadzą intensywną rozbudowę swojej floty elektrowni jądrowych, inwestując w nowoczesne technologie, takie jak reaktory na wodzie lekkiej i ciężkiej oraz rozwój reaktorów na szybkim neutronie. Jednym z przykładów jest budowa elektrowni jądrowej Hualong One, realizowana przez China National Nuclear Corporation (CNNC) oraz China General Nuclear Power Group (CGN). W ramach tej inwestycji Chiny dążą do zwiększenia liczby jednostek jądrowych, które mają być zbudowane w najbliższych latach, aby w pełni zaspokoić rosnące zapotrzebowanie na energię oraz zrealizować cele związane z dekarbonizacją.
Zjednoczone Emiraty Arabskie wykonały poważny krok w kierunku dywersyfikacji swoich źródeł energii, uruchamiając pierwszy reaktor w elektrowni Barakah, zbudowanej przez koreańską firmę Korea Electric Power Corporation (KEPCO). Reaktor ten, stanowiący część większego projektu rozwoju energetyki jądrowej w ZEA, jest jednym z filarów długoterminowego planu państwa, który ma na celu zmniejszenie zależności od paliw kopalnych i zwiększenie udziału energii jądrowej w krajowym miksie energetycznym.
W Stanach Zjednoczonych także pojawiają się nowe inwestycje w energetykę jądrową, ze szczególnym naciskiem na rozwój reaktorów małej mocy (SMR), które są bardziej elastyczne, wymagają mniejszej przestrzeni i mają potencjał, by stać się bardziej opłacalne niż tradycyjne elektrownie jądrowe. Przykładem tego trendu jest projekt budowy reaktorów SMR realizowany przez firmę NuScale Power, który otrzymał wsparcie rządu federalnego i ma szansę na komercjalizację w nadchodzących latach. Projekty te mają na celu dostarczenie czystej energii w miejscach, gdzie tradycyjne elektrownie jądrowe mogą być zbyt kosztowne lub niewłaściwe pod względem przestrzennym.
Francja wiedzie w Europie atomowy prym
Francja, jako jeden z liderów energetyki jądrowej, planuje dalsze inwestycje w ten sektor, aby zapewnić stabilność energetyczną w obliczu zmieniających się warunków rynkowych. Wśród planowanych projektów znajduje się m.in. budowa nowych reaktorów typu EPR (European Pressurized Reactor), które będą realizowane przez firmę EDF (Électricité de France), głównego operatora energetycznego w kraju. Prace nad nowymi jednostkami mają na celu poprawę efektywności energetycznej oraz zapewnienie ciągłości dostaw energii w kontekście rosnącego zapotrzebowania na elektryczność i presji na redukcję emisji gazów cieplarnianych.
Polska, podobnie jak inne kraje, stoi przed wyzwaniem dekarbonizacji swojego sektora energetycznego, który obecnie w dużej mierze oparty jest na węglu. Aby osiągnąć cele związane z ograniczeniem emisji CO2 i zwiększeniem udziału odnawialnych źródeł energii, Polska musi zainwestować w różnorodne technologie, w tym także w energię jądrową.
Kwestia budowy elektrowni jądrowej jest tematem gorącej debaty od lat. W 2022 roku rząd przyjął „Polską Strategię Energetyczną do 2040 roku”, w której przewidziano budowę pierwszej elektrowni jądrowej do 2033 roku. W planach jest wybudowanie reaktora o mocy 6-9 GW, który ma stać się fundamentem krajowego miksu energetycznego.
Obecnie jest wiele międzynarodowych projektów, z których doświadczenia Polska może czerpać. Współpraca z międzynarodowymi partnerami, takimi jak USA, Francja czy Japonia, może umożliwić Polsce szybkie wdrożenie nowoczesnych technologii, a także transfer wiedzy i doświadczenia.
Polska potrzebuje elektrowni jądrowej
Budowa pierwszej elektrowni jądrowej w Polsce może przynieść szereg niepodważalnych korzyści. Reaktor jądrowy może zapewnić stabilne źródło energii, które nie zależy od warunków atmosferycznych ani dostępności paliw kopalnych, co czyni go niezawodnym w długoterminowej produkcji energii. Energia jądrowa, podobnie jak odnawialne źródła energii, nie emituje dwutlenku węgla, co jest kluczowe w walce ze zmianami klimatycznymi i spełnianiu celów dekarbonizacji.
Inwestycje w energetykę jądrową mogą przyczynić się do rozwoju nowych gałęzi przemysłu, zwiększenia zatrudnienia oraz wzmocnienia pozycji Polski na rynku międzynarodowym jako lidera w dziedzinie technologii energetycznych. Obecność energii jądrowej w miksie energetycznym pozwala na większą niezależność energetyczną, co jest szczególnie istotne w kontekście geopolitycznych napięć i zmniejszającej się roli paliw kopalnych.
Ogłoszenie przez Międzynarodową Agencję Energetyczną „nowej ery energii atomowej” to zapowiedź większego globalnego zaangażowania w rozwój energetyki jądrowej. Polska, posiadając ambitne cele związane z transformacją energetyczną, powinna w pełni wykorzystać tę tendencję, inwestując w rozwój technologii jądrowych. Współpraca międzynarodowa, pozyskiwanie wiedzy i doświadczenia, a także integracja energii jądrowej z odnawialnymi źródłami energii może pomóc Polsce w budowie nowoczesnego, bezpiecznego i zrównoważonego systemu energetycznego.
Magdalena Kuffel
Szwedzki gigant Vattenfall otwiera się na umowy PPA dla jądrówek
