Nowym celem wydatków obronnych państw NATO będzie przeznaczanie 5 proc. PKB – zapowiedział w poniedziałek w Hadze sekretarz generalny Sojuszu Mark Rutte. Ma to być jedno z kluczowych postanowień zbliżającego się szczytu NATO, który odbędzie się w tym tygodniu.
Dotychczasowym celem, ustalonym na szczycie w Walii w 2014 roku, było osiągnięcie poziomu co najmniej 2 proc. PKB. Nowe zobowiązanie oznaczałoby więc ponad dwukrotny wzrost wydatków, co – jak podkreślił Rutte – ma „fundamentalne znaczenie dla zabezpieczenia naszej przyszłości”.
– Plan inwestycji obronnych, który sojusznicy zaakceptują w Hadze, wprowadza nowy cel – 5 proc. PKB. To ogromny skok – ambitny, historyczny i niezbędny w kontekście obecnych zagrożeń – powiedział Rutte dziennikarzom.
Hiszpania wyłamuje się z celu
Wszystkie państwa członkowskie miały wyrazić zgodę na przyjęcie nowego celu, choć nie bez wyjątków. Rutte zaznaczył, że Hiszpania – która dotąd sprzeciwiała się wzrostowi wydatków – zgodziła się poprzeć deklarację końcową szczytu, ale nie przyjmie na siebie zobowiązania do osiągnięcia poziomu 5 proc. PKB. Premier Pedro Sánchez argumentował, że takie wydatki ograniczyłyby zdolność państwa do prowadzenia polityki społecznej. Hiszpania utrzyma wydatki na poziomie 2,1 proc. PKB.
Z myślą o Madrycie sformułowanie dotyczące celu zostało zapisane w sposób, który pozwala formalnie zachować jedność, przy jednoczesnym wyłączeniu Hiszpanii z obowiązku jego realizacji.
USA: Rosja to niezaprzeczalne zagrożenie, każdy musi płacić
Głos w sprawie nowego celu zabrał również ambasador USA przy NATO Matthew Whitaker. – Zagrożenie ze strony Rosji jest niezaprzeczalne, dlatego oczekujemy od każdego sojusznika zobowiązania do wydawania 5 proc. PKB na obronę – powiedział podczas poniedziałkowej konferencji prasowej.
Jak dodał, większe wydatki to nie tylko liczby, ale wyraz zjednoczenia i równomiernego podziału odpowiedzialności w ramach Sojuszu. Zapowiedział również, że we wtorek do Hagi przyleci prezydent Donald Trump, by osobiście wezwać sojuszników do formalnego przyjęcia nowego celu.
– Dzięki śmiałemu przywództwu prezydenta Trumpa NATO jest na dobrej drodze do osiągnięcia historycznego zobowiązania – powiedział Whitaker, zaznaczając, że na poczet wydatków będzie można zaliczać także inwestycje w infrastrukturę i cyberbezpieczeństwo. Czysto wojskowe wydatki mają sięgnąć poziomu 3,5 proc. PKB.
Inwestycje w obronę powietrzną i pomoc dla Ukrainy
Jak zaznaczył Rutte, zwiększenie nakładów pozwoli m.in. na pięciokrotne zwiększenie inwestycji w zdolności obrony powietrznej. – Musimy być w stanie reagować na zagrożenia podobne do tych, które Ukraina codziennie odpiera ze strony Rosji – podkreślił.
Sekretarz generalny zapewnił również, że wsparcie NATO dla Ukrainy pozostaje „niezachwiane i trwałe”. Sojusznicy mają w tym roku przekazać Ukrainie ponad 35 miliardów euro pomocy wojskowej. – Droga Ukrainy do NATO jest nieodwracalna – powiedział Rutte, dodając, że będzie to potwierdzone również w deklaracji końcowej szczytu.
NATO wobec Iranu: zdecydowane „nie” dla broni jądrowej
Mark Rutte odniósł się również do ostatnich wydarzeń na Bliskim Wschodzie. Jego zdaniem weekendowe ataki USA na cele w Iranie nie naruszyły prawa międzynarodowego. Przypomniał, że Sojusz niezmiennie sprzeciwia się uzyskaniu przez Iran broni jądrowej.
– Sojusznicy wielokrotnie wzywali Iran do wypełnienia zobowiązań wynikających z traktatu o nierozprzestrzenianiu broni jądrowej – przypomniał szef NATO.
PAP / Hanna Czarnecka
