Niepokojące doniesienia w magazynie naukowym “Nature”. Na stronie internetowej tego szanowanego pisma pojawił się artykuł o substancji chemicznej, która spada na ziemię razem z deszczem. Mowa o kwasie trifluorooctowym (TFA), który trafia do atmosfery w wyniku emisji z urządzeń chłodniczych, np. klimatyzacji. I to zarówno w trakcie eksploatacji, jak i po ich utylizacji. Naukowcy potwierdzili, że TFA odkryto już w ludzkiej krwi i moczu.
Jak czytamy w “Nature” kwas trifluorooctowy (TFA), związek powstający w wyniku rozpadu fluorowanych gazów, jest coraz częściej wykrywany w opadach atmosferycznych na całym świecie. Jego wyjątkowa trwałość i mobilność w środowisku sprawiają, że temat przestaje być domeną naukowców, a staje się poważnym wyzwaniem dla przemysłu, regulatorów i inwestorów.
Kwas w ludzkim organizmie i w wodzie pitnej
TFA jest substancją chemiczną, która trafia do atmosfery w wyniku emisji z urządzeń chłodniczych, klimatyzacyjnych i izolacyjnych – zarówno w trakcie eksploatacji, jak i po ich utylizacji. W wyniku reakcji atmosferycznych gazów fluorowanych powstaje kwas, który spada z deszczem na powierzchnię ziemi. Co istotne, TFA wykryto nie tylko w terenach uprzemysłowionych, ale także w wodach gruntowych, glebie, roślinach, a nawet w lodowych Arktyki.
Jak podkreśla “Nature” obecność tej substancji coraz częściej potwierdzana jest również w wodzie pitnej, produktach spożywczych oraz w próbkach krwi i moczu ludzi. Chociaż przez długi czas uznawano ją za relatywnie nieszkodliwą, jej trwałość i zdolność do bioakumulacji wymuszają zmianę oceny ryzyka.
Trzeba wyraźnie podkreślić, że wciąż nie ma stuprocentowych dowodów szkodliwego wpływu kwasu TFA na ludzkie zdrowie. Sceptycy wskazują jednak, że brak takich dowodów to skutek tego, że badania rozpoczęto stosunkowo niedawno. A o tym, czy TFA wywołuje spustoszenie w ludzkim organizmie dowiemy się dopiero za kilka lat.
Magazyn podaje, że Jamie DeWitt, toksykolog z Oregon State University dopiero planuje rozpocząć 30-dniowe badania, w których myszy będą narażone na TFA . Uczony chce zbadać wpływ kwasu na układ odpornościowy.
Wzrost zainteresowania regulatorów
Europejska Agencja Chemikaliów rozważa uznanie TFA za substancję wyjątkowo trwałą i toksyczną dla rozrodczości. Takie oznaczenie pociągnęłoby za sobą obowiązek dostosowania się do restrykcyjnych norm środowiskowych w całej Unii Europejskiej.
Część krajów działa już na własną rękę. Dania zakazała stosowania pestycydów rozkładających się do TFA, a Niemcy i Holandia ustaliły dopuszczalne stężenia tego związku w wodzie pitnej.
Przemysł chemiczny, farmaceutyczny, chłodniczy i rolniczy muszą przygotować się na zaostrzenie wymogów dotyczących emisji i składu stosowanych substancji. To z kolei może oznaczać konieczność modernizacji technologii, a w niektórych przypadkach nawet zmianę całych procesów produkcyjnych.
Ryzyko finansowe i presja inwestorów
Dla wielu firm pojawienie się TFA w centrum uwagi to nie tylko kwestia zgodności z przepisami, ale także ryzyko utraty reputacji i inwestycyjne. Fundusze i banki coraz częściej analizują tzw. „chemiczny ślad środowiskowy” spółek. Substancje z grupy PFAS, do których należy TFA są obecnie jednym z kluczowych tematów raportowania ESG.
Brak transparentności lub nieadekwatna reakcja na regulacje może skutkować nie tylko karami, ale także utratą finansowania czy trudnościami w eksporcie na rynki o wyższych standardach środowiskowych.
Impuls do zielonych innowacji
Rosnące zagrożenie związane z obecnością TFA może stać się impulsem dla rozwoju nowych technologii: filtrów wychwytujących PFAS, bezpieczniejszych środków chłodniczych, bardziej zrównoważonych pestycydów czy biodegradowalnych materiałów. Firmy, które zareagują proaktywnie, mogą nie tylko ograniczyć ryzyko, ale też zyskać przewagę konkurencyjną.
