(Teresa Wójcik)
„Biała Księga Ochrony Złóż Kopalin przedstawiona dziś (3.11.) przez Ministerstwo Środowiska zawiera analizę problemu ochrony złóż kopalin strategicznych, przede wszystkim energetycznych – węgla kamiennego i brunatnego oraz gazu konwencjonalnego i ropy. A także kopalin nieenergetycznych – rud metali i soli potasowo-magnezowych. Analiza uwzględnia opis i diagnozę tych złóż, przedstawienie zasad waloryzacji, określenie prawnych metod ochrony. Dokument zawiera także opis doświadczeń zagranicznych w krajach o pokrewnych do Polski systemach prawnych.
Autorzy opracowania liczącego 55 stron, zwracają uwagę, że w Polsce „nie dopracowano się całościowej polityki surowcowej”, a w gospodarce surowcowej występują następujące negatywne zjawiska:
– brak spójności w przepisach prawa
– deficyt kompetencji urzędników samorządowych,
– konflikty między zagospodarowaniem przestrzennym i ochroną środowiska a potencjalną działalnością wydobywczą,
– braki w umiejętnym komunikowaniu się inwestorów ze społecznością lokalną.
Uznając złoża kopalin za szczególnie cenne dobro narodowe, stanowiące bardzo ważną bazę surowcową – zwłaszcza dla energetyki – Biała Księga postuluje takie zabezpieczenie najważniejszych z nich, aby zagospodarowanie terenu nad nimi nie uniemożliwiało lub znacznie utrudniało ich ewentualnej późniejszej eksploatacji.
Załącznikiem do dokumentu jest rejestr najważniejszych z tych złóż. Z uwagi na ich znaczenie dla potrzeb kraju, określono je, jako „strategiczne”. Jest ich 95, z dużą przewagą złóż kopalin energetycznych. Są to zasoby węgla kamiennego – 43 złoża, węgla brunatnego – 15 złóż, gazu konwencjonalnego – 11 złóż oraz ropy konwencjonalnej – 4 złoża. „Biała księga” nie uwzględnia niekonwencjonalnych złóż węglowodorów – jak się dowiedzieliśmy złoża łupków nie są dostatecznie udokumentowane, złoża „tight” są prawie zupełnie nierozpoznane. Wśród złóż węgla kamiennego uwzględniono Śląsk i Lubelszczyznę, nie ma w rejestrze złóż dolnośląskich. Wyboru najważniejszych dla gospodarki narodowej złóż ( łącznie 249) dokonano na podstawie waloryzacji przeprowadzonej przez Państwowy Instytut Geologiczny.
Złoża zakwalifikowane, jako strategiczne mają zaproponowany „priorytet surowcowego wykorzystania terenu”, który powinien uwzględniać wymagania związane z przyszłą możliwością gospodarczego wykorzystania złoża. Chodzi tu szczególnie o ustalenie innych funkcji zagospodarowania przestrzennego danego obszaru, sposobu jego zabudowy, sieci komunikacyjnej itp.
Dokument ma być poddany szerokiej konsultacji z udziałem wszystkich zainteresowanych środowisk.
