Projektowane zmiany w prawie geologicznym i górniczym zmniejszą ryzyko inwestycyjne związane z poszukiwaniem, rozpoznawaniem i wydobywaniem węglowodorów ze złóż, zabezpieczając jednocześnie interes Skarbu Państwa – wynika z informacji Ministerstwa Środowiska.
Obniżenie ryzyka związanego z poszukiwaniem i eksploatacją surowców mineralnych należy też do kluczowych założeń opracowywanej właśnie polityki surowcowej państwa – poinformował w środę wiceminister środowiska Mariusz Orion Jędrysek.
Planowane zmiany w Prawie geologicznym i górniczym, a także opracowywana polityka surowcowa państwa były w środę tematem obrad połączonych senackich komisji: środowiska oraz gospodarki narodowej i innowacyjności.
Wiceminister Mariusz Orion Jędrysek, który pełni również funkcje Głównego Geologa Kraju oraz pełnomocnika rządu ds. polityki surowcowej państwa, poinformował senatorów, że projekt nowelizacji Prawa geologicznego i górniczego (tzw. drugi pakiet zmian) jest obecnie po rozpatrzeniu przez Komisję Prawniczą i Komitet stały rządu; wkrótce, po wprowadzeniu poprawek, ma trafić pod obrady rady ministrów i parlamentu.
Zawarte w projekcie zmiany wynikają m.in. z konieczności dostosowania ustawy do przepisów unijnych. Wiceminister ocenił, że jest szansa na uchwalenie nowelizacji jeszcze przed końcem tego roku.
Regulacje w projekcie w znacznym stopniu obejmują działalność dotyczącą poszukiwania, rozpoznawania oraz wydobywania węglowodorów ze złóż. Jedną z projektowanych zmian jest umożliwienie przedsiębiorcom składania konkurencyjnych wniosków o udzielenie koncesji nie – jak dotąd – jedynie w ramach przetargu, ale także w trybie „open door” (tzw. przetarg inwestorski), który obowiązuje obecnie w postępowaniach w sprawie udzielania koncesji na poszukiwanie i/lub rozpoznawanie złóż kopalin objętych własnością górniczą – z wyłączeniem złóż węglowodorów.
– Wdrożenie w życie proponowanych zmian doprowadzi do zmniejszenia ponoszonego przez przedsiębiorców ryzyka inwestycyjnego związanego z poszukiwaniem, rozpoznawaniem i wydobywaniem węglowodorów ze złóż, przy jednoczesnym zabezpieczeniu interesu Skarbu Państwa – wskazał Główny Geolog Kraju w materiale przedstawionym członkom senackich komisji.
Wiceminister tłumaczył, że dla inwestorów zainteresowanych rozpoznawaniem i eksploatowaniem złóż węglowodorów kluczowe jest zminimalizowanie ryzyka związanego z tymi działaniami oraz uproszczenie procedur. Ministerstwo chce, aby inwestorzy łatwiej i szybciej mogli otrzymywać koncesje, przystępując do przetargów, w których strona publiczna przygotowuje szczegółowy pakiet przetargowy z niezbędnymi danymi geologicznymi oraz załatwionymi sprawami wymaganych uzgodnień i zezwoleń.
Tłumacząc istotę przetargu inwestorskiego („open door”) wiceminister przywołał częste sytuacje, w których inwestor posiadający już koncesję nie może obecnie w żaden sposób jej zmienić, np. powiększając obszar rozpoznania czy eksploatacji. Aby to zrobić, musi przystąpić do nowego przetargu i uzyskać nową koncesję, co jest kosztowne i czasochłonne. Dzięki planowanym zmianom w prawie inwestor będzie mógł sam przygotować dokumentację dotyczącą danego rejonu i zainicjować w ministerstwie przetarg – otwarty także dla innych potencjalnych inwestorów.
– Ułatwia to modyfikację koncesji, która dzisiaj była niemożliwa, co narażało inwestora na straty – powiedział wiceminister środowiska, tłumacząc, że dotąd inwestorzy nie mogli korzystać z takiej uproszczonej procedury, by np. sięgać po sąsiednie złoża. Inna zmiana to wprowadzenie jako nowego kryterium w przetargach koncesyjnych współpracy inwestora z jednostkami naukowymi.
W projekcie nowelizacji resort chce też zrezygnować z zabezpieczenia z tytułu niewykonania warunków określonych w koncesji. Wiceminister tłumaczył, że zabezpieczenia te były niewielkie, a znacznie podnosiły ryzyko inwestorów.
– Samo odebranie koncesji (…) jest potężną karą. Dodatkowe karanie jest niezasadne – ocenił Mariusz Orion Jędrysek, wskazując na potrzebę urealnienia katalogu ewentualnych kar dla inwestorów.
Ponadto, projekt ustawy wprowadza wiele modyfikacji dotyczących m.in. katalogu złóż kopalin objętych własnością górniczą (będzie on powiększony o bursztyn, gazy szlachetne, pierwiastki ziem rzadkich), uprawnień w dziedzinie geologii, zaostrzenia działań w zakresie zwalczania nielegalnej działalności wydobywczej (np. bursztynu) czy konieczności uzyskania zgody resortu środowiska na zaprzestanie wydobywania koncesjonowanej kopaliny. Rozszerzony będzie też katalog doświadczeń, które upoważniają inwestorów do udziału w przetargach, by otworzyć drogę do nich także np. firmom innowacyjnym, które nie spełniają obecnych warunków.
Część planowanych przez resort środowiska zmian w Prawie geologicznym i górniczym znajdzie się natomiast w trzecim pakiecie poprawek, nad którym niebawem rozpoczną się prace.
W trakcie tworzenia jest także dokument pod nazwą Polityka surowcowa państwa. Podstawą prac jest opracowany w resorcie środowiska dokument roboczy, który 12 października trafił pod obrady międzyresortowego zespołu ds. polityki surowcowej państwa, złożonego z przedstawicieli zaangażowanych w sprawę ministerstw. Gotowe są już wstępne założenia i wskazówki do stworzenia polityki surowcowej. Nastąpi inwentaryzacja złóż i określenie tych kluczowych dla polskiej gospodarki, a także prognoza krajowego zapotrzebowania na poszczególne surowce.
Polityka surowcowa państwa ma docelowo uwzględnić najpilniejsze potrzeby i wskazywać najlepsze rozwiązania w celu poprawy sposobu zarządzania dostępnymi zasobami i budowania niezależnego surowcowo państwa. Wypracowane rozwiązania obejmą m.in. rozpoznawanie nowych złóż kopalin i identyfikację innych dostępnych źródeł surowców oraz usprawnienie procedur uzyskiwania pozwoleń w procesie inwestycyjnym.
Według założeń Ministerstwa Środowiska działania polityki surowcowej obejmą obszary rozwoju gospodarki wszystkimi grupami kopalin, zarówno energetycznymi, jak i pozostałymi – ze źródeł krajowych i zagranicznych, a ponadto, obszary recyklingu i odzysku surowców ze źródeł wtórnych. Polityka ma również służyć przygotowaniu narzędzi, służących realizacji przyjętych założeń. Kluczowym narzędziem realizacji polityki surowcowej ma być Polska Służba Geologiczna, nad której stworzeniem trwają prace.
Polska Agencja Prasowa
