17 czerwca 2021 roku Komisja Europejska (KE) zaakceptowała166,7 mln euro wsparcia finansowego z greckich środków publicznych na budowę terminalu LNG w Aleksandropolis. KE uznała, że jest ono zgodne z unijnymi przepisami dotyczącymi pomocy państwa na realizację inwestycji o szczególnym znaczeniu – pisze Teresa Wójcik, redaktor BiznesAlert.pl.
Wiceprzewodnicząca KE Margrethe Vestager podkreśliła, że projekt przyczyni się do bezpieczeństwa energetycznego oraz do dywersyfikacji dostaw gazu dla Grecji i dla całego regionu Europy Południowo-Wschodniej. Grecka pomoc publiczna wynosząca 166,7 mln euro jest konieczna do realizacji projektu. Vestager stwierdziła też, że w projekcie wprowadzone zostały rozwiązania, które minimalizują ewentualne zagrożenia konkurencji.
Obiekt będzie składać się z pływającej jednostki (FSRU) do odbioru, magazynowania i regazyfikacji LNG. Uzupełniony zostanie przez stałe instalacje morskie. Gaz będzie odbierany przez podmorski i lądowy gazociąg połączony z greckim krajowym systemem przesyłu gazu. Ze względu na strategiczne znaczenie terminal LNG w Aleksandropolis został w 2013 roku zaliczony do europejskich projektów wspólnego zainteresowania w sektorze energetycznym w ramach unijnej sieci energetycznej TEN-E (Trans-European Network for Energy). Władze greckie potwierdziły, że terminal LNG Aleksandropolis mógłby być również wykorzystywany dla dostaw wodoru.
Finansowanie zagwarantowane
Projekt będzie finansowany przez rząd grecki oraz przez fundusze europejskie (EFSI) szczególnie fundusze bezpośrednio kontrolowane i zarządzane przez Grecję w ramach umowy o partnerstwie na rzecz rozwoju. Wsparcie publiczne przyjmie formę dotacji bezpośredniej w wysokości 166,7 mln euro. Beneficjentem wsparcia jest inwestor Gastrade. Dotychczasowymi udziałowcami Gastrade są Elmina Copelouzou, Gaslog Cyprus Investments Ltd, DEPA Commercial i Bulgartransgaz EAD. Elmina Copelouzou podpisała umowę na sprzedaż 20 procent swojego udziału na rzecz DESFA SA (grecki operator systemu przesyłu gazu).
Jednostka pływająca będzie zlokalizowana 17,6 km na południowy zachód od portu w Aleksandropolis i będzie miała pojemność magazynową LNG na poziomie 170 000 m sześc. oraz przepustowość 5,5/6,1 mld m sześc. rocznie. Zostanie podłączona do krajowego systemu przesyłu gazu gazociągiem po dnie morskim o długości 28 km oraz gazociągiem lądowym (cztery kilometry).
Terminal Aleksandropolis jest projektem należącym do nowej infrastruktury gazowej powstającej w regionie. Składają się na nią interkonektor Grecja-Bułgaria (IGB), planowany interkonektor Grecja-Macedonia Północna, funkcjonujący gazociąg TAP o przepustowości 10 mld m sześc. rocznie, planowany interkonektor Bułgaria-Serbia (IBS). oraz czynny terminal LNG Revithoussa o przepustowości 7,5 mld m sześc. rocznie.
Terminale Aleksandropolis i Revithoussą będą stanowić jedyną w regionie infrastrukturę dostaw gazu ziemnego, która jest niezależna od przesyłu przez terytorium Turcji ( gazociągi TANAP i Turkish Stream) . Będą też poważną konkurencją dla gazu z Rosji (Turkish Stream).
Gaz i geopolityka
Terminal w Aleksandropolis będzie mieć znaczenie także geopolityczne. Oficjalne źródła Departamentu Stanu ostatnio potwierdzają ocenę byłego sekretarza stanu USA Mike Pompeo, że „Grecja jest jedynym miejscem, które zapewni Europie od południa liczące się dostawy gazu z innego kierunku niż Rosja.” Izrael oraz w niedalekiej przyszłości Cypr mają poważną handlową motywację, aby dostarczać duże wolumeny gazu ziemnego do Europy. Powinno to stać się jak najszybciej, „ponieważ Rosja zaostrza swój gazowy szantaż wobec Europy”. Świadczą o tym najnowsze fakty – Kreml zaczął ograniczać dostawy na rynki europejskie. Realna jest obawa, że wiele zbiorników gazu w Europie nie zostanie zapełnionych przed nadejściem zimy. Rosja „gra dostawami gazu, aby osiągnąć swoje cele polityczne” – podkreślają eksperci amerykańscy. W tym akceptację dla Nord Stream 2. Tak więc opcjonalność dostaw, którą Grecja rozpoczęła poprzez terminal w Revithoussa, i którą kontynuuje realizując terminal w Aleksandropolis oraz uczestnicząc w inicjatywie gazociągu EastMed jest niezwykle ważna – uważają Amerykanie.
Obecność Amerykanów w Aleksandropolis była w tym roku wyjątkowo znacząca także militarnie. Większośc sił amerykańskich uczestniczących w Defender Europa przybyła z USA drogą morską, która kończyła się w porcie Aleksandropolis, skąd żołnierzy i ciężki sprzęt przerzucano do Rumunii i Bułgarii drogą lądową. Rozbudowuje się baza wojskowa USA/NATO w tym mieście, znajdującym się około 20 kilometrów od granicy z Turcją.
Bezpieczeństwo energetyczne i militarne
Bezpieczeństwo energetyczne połączone z bezpieczeństwem militarnym w tej części Europy jest coraz ważniejsze. Tym kwestiom została poświęcona ustawa East Med Act, uchwalona pod koniec grudnia 2019 roku przez Kongres USA. Dziewiątego czerwca tego roku inicjatorzy tej ustawy senatorowie Bob Menendez Demokrata i Marco Rubio Republikanin wnieśli projekt ustawy uzupełniającej. Jest to inicjatywa ponadpartyjna skupiająca się na pogłębieniu więzi obronnych i energetycznych łączących Stany Zjednoczone przede wszystkim z Grecją. Projekt uwzględnia m.in. przyspieszone przyjęcie Grecji do programu F-35 oraz powołanie grupy międzyparlamentarnej Cypru, Grecji, Izraela i Stanów Zjednoczonych, która ma być „prawnym pogłębieniem Formatu 3+1 gwarantującego bezpieczeństwo militarne i energetycznej wschodniej części Morza Śródziemnego, Bałkanów Zachodnich i Europy Południowo-Wschodniej” – czytamy w uzasadnieniu projektu ustawy.
Wójcik: Brama południowa dostaw LNG do Europy zostanie otwarta
