Polska Izba Przemysłu Chemicznego, reprezentująca branżę chemiczną w relacjach z organami administracji publicznej, krajowej i zagranicznej, apeluje o dostosowanie systemu handlu uprawnieniami do emisji (ETS) do realiów gospodarczych, technologicznych i inwestycyjnych. Wśród postulatów wskazuje potrzebę odpowiedniego poziomu darmowych uprawnień oraz rozszerzenia systemu rekompensat kosztów pośrednich.
Branża chemiczna, za pośrednictwem Polskiej Izby Przemysłu Chemicznego (PIPC), przestawiła postulaty dotyczące reformy EU ETS, systemu określającego limit całkowitej ilości gazów cieplarnianych, emitowanych przez objęte nim podmioty.
W lipcu 2025 roku zakończyły się konsultacje publiczne Komisji Europejskiej dotyczące funkcjonowania unijnego systemu handlu uprawnieniami do emisji (EU ETS) oraz rezerwy stabilności rynkowej (MSR). Zostały one przeprowadzone w związku z planowanym na 2026 rok przeglądem systemu i obejmowały m.in. ocenę jego efektywności, spójności z innymi instrumentami polityki klimatyczno-energetycznej UE oraz możliwe przyszłe zmiany – takie jak objęcie systemem nowych sektorów czy uwzględnienie ujemnych emisji CO2.
Przepisy kontra rzeczywistość
– Przepisy były wielokrotnie zmieniane wraz z rozwojem systemu. Zmiany w EU ETS w połączeniu z rosnącymi wyzwaniami geopolitycznymi i gospodarczymi, stanowią coraz większą presję kosztową i inwestycyjną dla europejskiego przemysłu, w tym dla sektora chemicznego. Obecna trajektoria redukcji emisji nie odpowiada aktualnym możliwościom technologicznym ani realiom inwestycyjnym. Nie uwzględnia również poziomu rozwoju infrastruktury ani tempa wdrażania innowacji – czytamy w apelu.
W ramach obowiązujących regulacji, unijne limity uprawnień w ETS1 osiągają poziom zerowy już pod koniec lat 30., a po połączeniu ETS1 z ETS2 – nawet na początku lat 40. Założony liniowy współczynnik redukcji (LRF) zakłada, że przemysł energochłonny, w tym chemiczny, oraz powiązana z nim energetyka, powinny w tym czasie osiągnąć zerowe emisje netto.
– Tymczasem przemysł unijny mierzy się z szeregiem barier związanych z osiągnięciem redukcji rezydualnych emisji w skali przemysłowej, głównie z powodu braku wymaganej infrastruktury, zwłaszcza w obszarach energii elektrycznej, gazu/wodoru, transportu i magazynowania CO2 czy zarządzania zasobami (w tym odpadami i surowcami wtórnymi). W ocenie PIPC w obecnych realiach realizacja przyjętej trajektorii redukcji emisji może prowadzić do tzw. ucieczki emisji – czyli przenoszenia produkcji poza Unię Europejską – oraz wzrostu globalnych emisji związanych z importem spoza UE – podkreśla PIPC.
Izba apeluje o ustanowienie i utrzymanie silnych mechanizmów ochronnych przed ucieczką emisji, w szczególności poprzez zapewnienie odpowiedniego poziomu darmowych uprawnień oraz rozszerzenie systemu rekompensat kosztów pośrednich.
– Redukcja benchmarków oraz brak dostępu do rekompensat ograniczają zdolność sektora do inwestowania w niskoemisyjne rozwiązania. Potrzebne jest podejście uwzględniające realne uwarunkowania gospodarcze, zarówno w krótkim, jak i średnim oraz długim horyzoncie czasowym. Przyszła reforma systemu EU ETS powinna opierać się na wykonalnym harmonogramie redukcji emisji, odpowiednio dostosowanych benchmarkach, eliminacji niespójności regulacyjnych oraz stworzeniu przewidywalnych i sprzyjających warunków inwestycyjnych dla rozwoju produkcji niskoemisyjnej – czytamy.
Postulaty branży chemicznej w zakresie rewizji EU ETS:
– Dostosowanie współczynnika redukcji (LRF) po 2030 roku,
– Dostosowanie ram kalkulacji emisji dla produktów wytworzonych z wychwyconego CO2 (CCU)
– Wyrównanie globalnej konkurencyjności towarów wytworzonych w instalacjach objętych EU ETS
– Rekompensaty kosztów pośrednich w systemie EU ETS i aktualizacja listy sektorów zagrożonych ucieczką emisji
– Rezerwa Stabilności Rynkowej i Fundusz Modernizacyjny
– Instalacje termicznego przekształcania odpadów w ETS
Treść stanowiska w całości można znaleźć tutaj.
PIPC / Jędrzej Stachura
