Gaz prześcignie węgiel w energetyce USA
(Teresa Wójcik)
Od wielu dziesiatków lat węgiel jest głównym źródłem energii dla wytwarzania energii elektrycznej w Stanach Zjednoczonych. Tymczasem marcowy, krótkoterminowy raport energetyczny Urzędu Informacji Energetycznej (US Energy Information Administration – EIA) przynosi prognozę, że 2016 rok będzie pierwszym rokiem, w którym w Stanach Zjednoczonych zużycie gazu w sektorze wytwarzania energii przekroczy zużycie węgla.
Zużycie gazu w tym sektorze już w 2015 r. w skali jednego miesiąca, mianowicie w kwietniu, było większe niż zużycie węgla. A przez cały ub. rok amerykańskie elektrownie zużywały po tyle samo każdego z tych paliw. Każde z nich zapewniało ok. jednej trzeciej całkowitej produkcji energii elektrycznej. Teraz nadszedł czas rosnącej przewagi gazu.
Miks energetyczny w Stanach Zjednoczonych w miarę upływu czasu uległ zmianie. Spadek udziału węgla w tym miksie na korzyść gazu jest skutkiem przede wszystkim dużej obniżki cen gazu. To paliwo stało bardziej atrakcyjne ekonomicznie. W latach 2000 – 2008, węgiel był znacznie tańszy niż gaz ziemny i około 50 proc. amerykańskiego prądu produkowano z węgla. Jednakże od 2009 roku, różnica cen węgla i gazu ziemnego topniała z roku na rok. Rosnące wolumeny gazu z łupków szybko zmieniały równowagę między podażą a popytem na amerykańskim rynku „błękitnego paliwa”. Na rynku naturalnie zdarzały się wahania cen. Np. szczególnie niskie ceny gazu przez większość 2012 r. będące skutkiem wyjątkowo łagodnej zimy 2011-2012 doprowadziły do znacznego wzrostu udziału gazu w produkcji energii elektrycznej w tym samym okresie. Skutecznie też gaz konkurował z węglem. Przy zwyżce cen gazu w latach 2013 – 2014 r węgiel w tym czasie odzyskał niektóre segmenty rynku. Jednak wraz z nawrotem zniżkowego trendu cen gazu w 2015 r., w tym czasie ponownie zwiększa się atrakcyjność cenowa „błękitnego paliwa” , zaś sprzedaż węgla znów mocno spada. .
Przepisy dotyczące ochrony środowiska odnoszące się do elektrowni odgrywają drugorzędną rolę w stymulowaniu redukcji udziału węgla jako surowca do wytwarzania energii. Jest to wyraźne szczególnie w ostatnich latach, choć właściciele elektrowni w niektórych stanach sporo zainwestowali w elektrownie gazowe, częściowo przynajmniej ze względu na ochronę środowiska.
W przyszłości zapewne przepisy chroniące środowisko, będą mogły odgrywać większą rolę w przemyśle wytwarzania prądu, zwłaszcza jeśli te przepisy będą zharmonizowane siłami rynkowymi. Właściciele niektórych elektrowni węglowych będą musieli podjąć decyzje – albo zmienią miks energetyczny, albo zamkną swoje elektrownie węglowe. lub zmniejszą ich wielkość w celu ich dostosowania do redukcji emisji CO2 zgodnie z planem Power Clean. Plan ten zacznie obowiązywać w 2022 roku.
Wykorzystanie w USA takich odnawialnych źródeł energii jak wiatr i energia słoneczna również wzrosło gwałtownie w ostatnich latach. Jednak w przeciwieństwie do rozwoju sektora gazowego w energetyce, który jest oparty wyłącznie na zasadach rynkowych, zwiększenie wykorzystania odnawialnych źródeł energii jest w dużej mierze napędzane administrację. Tj. przez na ogół skuteczną kombinację polityki stanowej i polityki federalnej.
Według prognozy przedstawionej w krótkoterminowym marcowym raporcie EIA, gaz ziemny w 2016 r. dostarczy 33 proc. energii elektrycznej, udział węgla spadnie do 32 proc. Udział OZE w produkcji energii elektrycznej ma wzrosnąć do 8 proc. (bez energetyki wodnej).
W tym samym raporcie eksperci EIA podkreślają, że pomimo kryzysu cen ropy, coraz większe są w USA sukcesy technologii szczelinowania hydraulicznego. W 2000 r. z 23 tys. odwiertów w których zastosowano zabieg szczelinowania, wydobywano dziennie 102 tys.baryłek ropy dziennie. Do 2015 r. liczba odwiertów wzrosła do 300 tys. Ale jednocześnie dokonał się ogromny postęp w technologii szczelinowania, z tych odwiertów wydobywa się dziś średnio 4,3 mln baryłek dziennie.
