W styczniu 2017 roku rząd przygotował program Czyste Powietrze, czyli listę 15 rekomendacji, wśród których znajdują się bardzo ważne działania jak np. przyjęciem norm jakości węgla. Ocena jest niezmiernie ciężka. Staramy się oceniać to co zostało zrobione. Pewne postępy są ale ciężko jest ocenić czy mamy do czynienia z realną zmianą czy są to jednak deklaracje PR-owe. Na razie rząd przegrywa walkę ze smogiem – powiedział podczas prezentacji raportu ,,Jak rząd walczy ze smogiem – ocena rządowego programu Czyste Powietrze” lider Polskiego Alarmu Antysmogowego Andrzej Guła.
Pozytywy
Jako jeden z pozytywnych aspektów wymienił określenie standardów emisyjnych na paliwa stałe. Każdego roku do polskich domów sprzedawano ok. 140 tys. pozaklasowych, wysokoemisyjnych kotłów. Rozporządzenie ma dość istotne luki. Producenci zaczęli omijać obowiązujące . Sprzedają te same kotły tylko nazywają inaczej. Nie są przeznaczone do ogrzewania budynków na ciepłą wodę użytkową. Trwają prace nad uszczelnieniem. Mam nadzieję, że od lipca nie będzie na polskim rynku sprzedawać kotłów na niskiej jakości paliwa – mówił Guła.
Pozytywnie ocenił działania na rzecz transportu niskoemisyjnego. Zaznaczył, że jednak ciężko ocenić na tej podstawie poprawę jakości powietrza. – Działanie to nie odnosi się do głównego źródła zanieczyszczenia – dodał.
Jego zdaniem umiarkowany postęp osiągnięto w kontekście strefy czystego transportu. – Nie jest to nowe rozwiązanie. One jest stosowane w wielu miastach w Europie. Pojawiają się jednak wątpliwości legislacyjne. Czy strefy mogą być tworzone jedynie dla samochodów elektrycznych i napędzanych gazem czy też samorządy mogą tworzyć strefy w oparciu o standard Euro np. Euro-5? Te wątpliwości muszą zostać rozwiane – mówił.
Ubóstwo energetyczne
Według przedstawiciela PAS po raz pierwszy rząd dostrzegł problem ubóstwa energetycznego. – On jest realny i widoczny. Podjęto konkretne kroki. Rząd przygotował projekt nowelizacji ustawy o wspieraniu termomderniazji i remontów. Rozpoczęto pilotaż tego programu w Skawinie. Wielokrotnie podkreślaliśmy, że uchwałą antysmogową wdrażanym na poziomie regionalnym powinny towarzyszy mechanizmy osłonowe dla najmniej zamożnych osób – powiedział Guła.
Jak zaznaczył lider PAS przez wiele lat czynnikiem, który skutecznie hamował postępy w realizacji działań na rzecz czystego powietrza był brak koordynacji działań. – Skuteczne działania wymagają współpracy wielu resortów: energii, spraw gospodarczych, środowiska rozwoju regionalnego i finansów. Tego nie było – stwierdził.
Podczas konferencji lider PAS, apelował o pilne wprowadzenie rozporządzenia w sprawie norm jakościowych dla paliw stałych, które powinno zostać przyjęte jeszcze w pierwszym kwartale 2017 roku, po wprowadzeniu do ustawy o monitorowaniu i kontroli jakości paliw. – Ustawy nie przyjęto. To rzecz niebywała. Na razie słyszymy o samych deklaracjach – powiedział.
Walka ze smogiem potrzebuje środków
Jego zdaniem skuteczna walka ze smogiem wymaga mobilizacji dużych środków finansowych. – To inwestycje w nasze zdrowie i życie. Musimy pomyśleć najpierw aby te środki zostały zalakowane. Usłyszeliśmy deklarację premiera Mateusza Morawieckiego, że w ciągu 10 lat na termomodernizajcję domów i instalację ekologicznych źródeł ciepła ma zostać przeznaczonych 25-30 mld złotych. Z kolei NFOŚiGW zaliczał w poczet działań na rzecz czystego powietrza inwestycje które w minimalnym stopniu eliminują zanieczyszczenia np. w obszarze ciepłownictwa. Nie przygotowano spójnej koncepcji finansowania poprawy jakości powierza, zwłaszcza w obszarze niskiej emisji – powiedział.
Negatywnie odniósł się do wprowadzonej niedawno tzw. taryfy antysmogowej. – Została ona wprowadzona w grudniu ubiegłego roku. Zapowiadano, że ma ona obniżyć rachunki za ogrzewanie nawet o 20 do 25 procent. W rzeczywistości według naszych wyliczeń okazała się nawet o 25 procent droższa od istniejących taryf. Po naszej interwencji resort energii dokonał jej korekty. – Nadal nie jest na tyle atrakcyjna, żeby doprowadzi do zwiększonego zainteresowania energią elektryczną na cele grzewcze. Aby tak się stało, potrzebne są dalsze korekty, np. zniesienie akcyzy czy obniżka VAT z 23 na 8 procent – mówił Guła.
Podsumowując wystąpienie i oceniając wykonanie programu Czyste Powietrze stwierdził, że ,,wynik w meczu” rząd w walce ze smogiem to 13:2. – Nadal jest to wynik hokejowy. W poprzedniej ocenie z listopada było to 14:1. Wiele się nie zmieniło – powiedział.
