Jóźwicki: Surowce zdecydują o losie transformacji energetycznej

1 sierpnia 2023, 07:25 Energetyka

– Według raportu Międzynarodowej Agencji Energii, światowy rynek minerałów i metali niezbędnych do transformacji energetycznej podwoił się w ciągu ostatnich pięciu lat. […] Taki popyt stwarza nowe możliwości dla branży, ale także nowe zagrożenia dla bezpieczeństwa dostaw – pisze Marcin Jóźwicki, współpracownik BiznesAlert.pl.

Katody miedziane. Fot. KGHM
Katody miedziane. Fot. KGHM

Według raportu opublikowanego piątego lipca przez Międzynarodową Agencję Energii (IEA) światowy rynek minerałów i metali niezbędnych do transformacji energetycznej (pojazdy elektryczne, panele słoneczne, turbiny wiatrowe itp.), podwoił się w ciągu ostatnich pięciu lat. Sprzedaż samochodów elektrycznych wzrosła o 60 procent w 2022 roku, przekraczając 10 milionów sztuk. Systemy magazynowania energii także notują szybki wzrost przez podwojenie zdolności produkcyjnych w 2022 roku. Panele słoneczne nadal biją poprzednie rekordy, a energia wiatrowa wydaję się, że nadal będzie miała trend wzrostowy po dwóch słabszych latach. Doprowadziło to do znacznego wzrostu popytu na krytyczne minerały. Autorzy raportu stwierdzają , że taki popyt stwarza nowe możliwości dla branży, ale także nowe zagrożenia dla bezpieczeństwa dostaw. Raport skupia się na niektórych minerałach, takich jak: miedź lit, nikiel, kobalt i grafit oraz pierwiastki ziem rzadkich.

Rekordowe zużycie litu oraz innych metali

W latach 2017-2022 światowe zużycie litu wzrosło ponad trzykrotnie, kobaltu o 70 procent, a niklu o 40 procent. Sektor energetyczny jest głównym graczem w tym zwiększonym popycie. Inwestycje w rozwój „krytycznych minerałów i metali ” (w szczególności litu, miedzi i niklu) wzrosły w tym kontekście o 30 procent w 2022 roku, w porównaniu z 2021 rokiem. Raport MAE podkreśla w szczególności rekordowy wzrost inwestycji w poszukiwaniu litu (o 40 procent w Kanadzie i Australii w 2022 roku). MAE wskazuje, że na szybkość przemian energetycznych duży wpływ będzie miała dostępność podstawowych dostaw minerałów i metali. W scenariuszu Agencji „Zerowej Emisji Netto ” (przewidującym osiągnięcie neutralności węglowej do 2050 roku) zapotrzebowanie na krytyczne minerały i metale będzie 3,5 razy większe do 2030 roku”. Pomimo zawirowań w szerokim sektorze kapitału podwyższonego ryzyka, start-upy w sektorze minerałów w 2022 roku osiągnęły rekordową wartość 1,6 mld dolarów.

Zagrożenia związane z łańcuchem dostaw

Raport IEA stwierdza, że ten gwałtowny wzrost popytu będzie wynikał głównie z rozwoju pojazdów elektrycznych i akumulatorów. Wiąże się to ponownie z krytyczną kwestią bezpieczeństwa dostaw, zarówno pod względem oczekiwanych ilości rud i metali, jak i krajów pochodzenia tych ostatnich, z trzema wyzwaniami: w kontekście transformacji energetycznej przyszłe dostawy muszą sprostać szybko rosnącym potrzebom, ale także pochodzić ze zróżnicowanych źródeł. Poza tym powinny być produkowane w „czysty i odpowiedzialny” sposób. IEA ostrzega m.in. przed koncentracją produkcji w krajach, które już teraz dominują na tych rynkach: prawie połowa nowych projektów elektrowni litowych zlokalizowana jest w Chinach, a prawie 90 procent powstających rafinerii niklu znajduje się w Indonezji. Inwestycje związane z kobaltem rozkładają się głównie na trzy kraje: Kanadę, Chiny i Australię.

Rozkład geograficzny planowanych projektów rafinacji kluczowych minerałów, 2023-2030

Napędzany rosnącym popytem i wysokimi cenami, rynek kluczowych minerałów transformacji energetycznej podwoił się w ciągu ostatnich pięciu lat i osiągnął 320 mld dolarów w 2022 roku. Kontrastuje to ze skromnym wzrostem materiałów , takich jak cynk i ołów. W rezultacie minerały odpowiedzialne za transformację energetyczną, które kiedyś były małym segmentem rynku, są obecnie w centrum zainteresowania w przemyśle wydobywczym i metalurgicznym. To przynosi nowe możliwości przychodów dla przemysłu, tworzenie miejsc pracy dla społeczeństwa, a w niektórych przypadkach przyczynia się do dywersyfikacji gospodarek zależnych od węgla.

Perzyński: Chiny stworzyły fotowoltaiczne imperium, a Europa jest uzależniona