W siedzibie Krajowej Izby Gospodarczej w Warszawie odbyło się posiedzenie Komitetu ds. Energii i Polityki Klimatycznej. Członkowie KIG oraz przedstawiciele branży elektroenergetycznej oraz górniczej dyskutowali o potrzebie jak najszybszego sformułowania kształtu polityki energetycznej kraju, która jest pod wpływem polityki klimatyczno-energetycznej UE oraz porozumienia klimatycznego z Paryża.
Apel Krajowej Izby Gospodarczej
– Nieokreślona jak dotąd wola polityczna powoduje, iż wiele wypowiedzi dotyczących strategii bezpieczeństwa energetycznego Polski jest formułowanych w zależności od słuchaczy i ich oczekiwań. Są one rozbieżne i mało wiarygodne. Taki stan rzeczy organizacje gospodarcze zrzeszone w Krajowej Izbie Gospodarczej, szczególnie te energowrażliwe, odbierają jako istotne zagrożenie ciągłości dostaw i wzrostu cen energii. Niepewność w tym obszarze prowadzi do zachowawczej strategii rynkowej przedsiębiorstw, a co za tym idzie do utraty szans na nową i pożądaną przez Państwo aktywność gospodarczą – czytamy we wstępie stanowiska KIG dotyczącego doktrynalnych zapisów polityki energetycznej Polski.
– W istniejącym stanie rzeczy koniecznym jest, aby przyjąć zapisy doktrynalnych postanowień dotyczących wszystkich obszarów bezpieczeństwa energetycznego, nie tylko na potrzeby opisania „Polityki Energetycznej Polski do 2050 roku”, ale na znacznie dłużej. Niezbędnym jest również, aby doktryna energetyczna była realizowana konsekwentnie, niezależnie od zmian politycznych. Energetyka jest bowiem jedną z niewielu branż, gdzie inwestycje planuje się, realizuje i wykorzystuje przez dekady – argumentuje KIG.
Doktryna bezpieczeństwa energetycznego Polski
KIG zaprezentowała zapis doktrynalnych reguł bezpieczeństwa i suwerenności energetycznej Polski sformułowanych w czterech filarach:
Filar I – Suwerenność energetyczna
Energia pierwotna i jej zasoby – tu relacja zużycia z zasobów własnych i importu oraz rozpoznawanie, ochrona, udostępnianie i eksploatacja z zasadą zachowania własności zasobów surowców energetycznych oraz prymatu ochrony zasobów surowców energetycznych nad pozostałymi sposobami rozwoju – wprowadzając miernik uzależnienia energetycznego od dostaw zewnętrznych dla energii pierwotnej nie więcej niż 50% zużycia w kraju, zaś dla energii elektrycznej w ramach europejskiego rynku energii wprowadzenie wskaźnika mierzącego poziom bezpieczeństwa zasilania i niezależności energetycznej krajów UE, w formule współczynnika wykorzystania wewnętrznych zasobów energetycznych.
Filar II – Bezpieczeństwo dostaw energii
System i wytwarzanie energii – tu zasada, iż prymatem zintegrowanego systemu energetycznego jest centralna rola użytkownika energii oraz efektywne i elastyczne wytwarzanie energii elektrycznej i ciepła przede wszystkim w oparciu o zasoby własne, z regułą wspierania innowacyjnych technologii w tym OZE, kogeneracji w kryteriach rynkowych, z równoważonym rozwojem generacji rozproszonej i jasno określoną odpowiedzialnością za bezpieczeństwo energetyczne i ciagłość dostaw.
Filar III – Konkurencyjność i efektywność energetyczna
Gospodarka i nowe technologie – tu stymulowanie podwyższania efektywności energetycznej gospodarki, w tym wykorzystanie efektów z kogeneracji oraz zachowanie neutralności technologicznej wytwarzania w warunkach rynkowych dla osiągnięcia wielowymiarowego komfortu energetycznego przez odbiorców.
Filar IV – Zmniejszenie wpływu gospodarki na środowisko i klimat
Czyste powietrze i przyjazna energetyka – tu reguła ekologicznej gospodarki oraz obszarów zurbanizowanych, efektywnych energetycznie, ograniczanie wpływu gospodarki na środowisko naturalne w logice zrównoważonego rozwoju z wdrożeniem mechanizmów dla wykorzystania energii odpadowej i gospodarki o obiegu zamkniętym dla paliw i produktów po produkcji podstawowej.
Posiedzenie rozpoczął Andrzej Arendarski, prezes Krajowej Izby Gospodarczej. Powiedział, że Polska wciąż nie ma krajowej polityki bezpieczeństwa energetycznego, która jest tak samo ważna jak bezpieczeństwo militarne. – Energia warunkuje rozwój oraz to czy i jak daje sobie radę w sytuacjach kryzysowych. Apelujemy do Ministerstwa Energii o taką strategię. Branża chce wiedzieć, czy nie będzie wyłączeń energii, czy cena energii będzie przewidywalna. Doktryny podobnie jak inwestycje zajmują 10-lecia i już teraz musimy wiedzieć, w jaką stronę będziemy podążać. W KIG są zrzeszone firmy energochłonne ją wytwarzające oraz firmy górnicze – powiedział Arendarski. KIG przedstawiło cztery filary rozwoju energetyki:
Filar I – Suwerenność energetyczna
Filar II – Bezpieczeństwo dostaw energii
Filar III – Konkurencyjność i efektywność energetyczna
Filar IV – Zmniejszenie wpływu gospodarki na środowisko i klimat
Jak ma wyglądać strategia energetyczna?
Głos w posiedzeniu zabrał następnie Herbert L. Gabryś, przewodniczący Komitetu ds. Energii i Polityki Klimatycznej przy Krajowej Izbie Gospodarczej. Powiedział, że energetyka, gospodarka oraz inwestorzy oczekują na to, w którą stronę będą zmierzać zmiany w energetyce. Dodał, że ze strony UE mamy do czynienia z opresyjną polityką wobec paliw stałych, w których Polska dopatruje się szansy na bezpieczeństwo energetyczne i bezpieczeństwo dostaw energii. Jako przykład podał pakiet zimowy. Dodał, że efektywność energetyczna to klucz do rozwiązania części problemów przemysłu oraz zmniejszenia wpływu tego sektora na środowisko. Przypomniał dane, które wskazują na to, że z węgla kamiennego oraz brunatnego wytworzono 77 proc. energii, a z OZE – 14 proc. – Jak ktoś się pyta, gdzie jesteśmy, to musimy powiedzieć, pokazując te liczby, że jesteśmy tu z takim poziomem – zakończył.
Biorący udział w posiedzeniu, prezes Polskiej Grupy Górniczej Tomasz Rogala powiedział, że dla spółek górniczych ważne jest, jaka będzie strategia energetyczna pod względem inwestycji i procesów z tym związanych. – Udostępnianie poziomów oraz ścian wydobywczych trwa kilka lat. Doktrynalne określenie bezpieczeństwa jest bardzo ważne, aby zaplanować wydobycie i inwestycje na kolejne lata – powiedział prezes PGG.
Zdaniem prof. Zbigniewa Kasztelewicza z krakowskiej Akademii Górniczo-Hutniczej, Polska szybciej zejdzie do 50 proc. udziału węgla, niż jest to planowane, jeśli nie powstaną nowe kopalnie, a to jest z kolei przedłużane przez procedury formalno-prawne. Dodał, że za kilka lat nasz kraj będzie zmniejszać udział węgla brunatnego z miksu energetycznego. Jego zdaniem zbyt długo trwa procedura odrolnienia gruntów, pod którymi znajdują się złoża węgla.
Zdaniem senatora Adama Gawędy strategia energetyczna jest potrzebna spółkom energetycznym, które przygotowują własne strategie rozwojowe. Jak podkreślił, trzeba odpowiedzieć sobie na pytanie, czy jesteśmy w stanie zrealizować politykę energetyczno-klimatyczną UE.
Z kolei według posła Nowoczesnej Zbigniewa Gryglasa przyjęcie nowej strategii energetycznej jest niezwykle istotne, bo dzisiaj nie wiemy na czym stoimy. – To co prezentuje rząd, to płynięcie pod prąd. Nie możemy jednak ignorować polityki UE w tym zakresie i musimy wdrażać te rozwiązania tak, aby zadbać o nasze bezpieczeństwo dostaw. Do tego jednak potrzebna jest strategia, której wciąż nie mamy – powiedział Gryglas. Dodał, że słońce i wiatr to także krajowe zasoby. Podkreślił, że oprócz dywersyfikacji źródeł potrzebujemy także dywersyfikacji technologicznej oraz geograficznej. Dodał, że należy do tego wykorzystać sieć kogeneracyjną, która jest bardzo rozbudowana w Polsce.
Jak powiedział prof. Władysław Mielczarski, konieczne jest znalezienie sposobu transferu pomocy publicznej dla polskiej energetyki. Przypomniał, że minister Piotr Naimski oraz prezes PGNiG Piotr Woźniak rozmawiają o dostawach gazu do Polski z USA. Dodał, że w związku z planami rządu konieczne jest sumowanie naszych potrzeb oraz planów energetycznych, a zwieńczeniem powinna być strategia, która pokazywałaby, ile czego potrzebujemy.
Poseł koła poselskiego „Wolni i Solidarni” Ireneusz Zyska, przewodniczący Parlamentarnego Zespołu ds. Energetyki i Górnictwa, powiedział, że zabiegał o stworzenie stałej podkomisji dot. strategii energetycznej, ale dotychczas nie udało się tego zrobić. Jak podkreślił, należy zadbać o suwerenność energetyczną, a pewną szansą są rozproszone źródła energii, klastry energetyczne i nowe technologie. Zaproponował stworzenie paneuropejskiego centrum zarządzania elektroenergetycznego z siedzibą w Polsce, które byłoby w stanie zapewniać energię w głównych sieciach przesyłowych. Mogłoby to zrównoważyć dyskusję o emisji CO2 razem z innymi producentami energii w Europie.
Z kolei prof. Konrad Świrski powiedział, że Polska nie jest w stanie wypełnić wszystkich punktów polityki klimatycznej. Przypominał, że zdaniem UE Polska do 2030 roku powinna zejść do 50 proc. węgla w bilansie energetycznym, OZE ma wynieść 27 proc., a resztę ma stanowić gaz. – Kolejne 15 lat będzie dla nas bardzo trudne i defensywne. Trzeba pogodzić się z sytuacją, że nie będziemy w stanie zrealizować wszystkich punktów polityki energetycznej. Bez efektywnego miksu energetycznego nie będziemy w stanie sprostać nowym wymaganiom – podkreślił Świrski.
Jak powiedział biorący udział w posiedzeniu wiceminister energii Michał Kurtyka, który podsumował dyskusję, Polska od kilku lat jest pod wpływem polityki energetyczno-klimatycznej UE, a z drugiej strony – importu gazu od naszego wschodniego sąsiada. Dodał, że należy mówić o ekonomii także w kontekście zmieniającego się sektora górniczego.
Podkreślił, że Polski nie stać na przeniesienie kosztów modernizacji energetyki na konsumentów, jak ma to miejsce na Zachodzie. – Unia Energetyczna miała być oparta na renesansie paliw kopalnych, a skończyło się na dekarbonizacji. Polska faktycznie płynie pod prąd, jednak nasze przekonanie jest takie, że węgiel jest potrzebny do zabezpieczenia ciągłości dostaw energii. Jest to obecnie najtańszy surowiec. Polska energetyka wykonała duży skok w modernizacji. Polska chce walczyć z emisją, ale poprzez wysokosprawną energetykę – powiedział Kurtyka.
Odnośnie dywersyfikacji powiedział, że resort promuje rozproszoną energetykę poprzez klastry energetyczne, a w polu zainteresowania są także małe i duże reaktory jądrowe. Przypomniał również, jak ważne jest bezpieczeństwo cyberprzestrzeni oraz przepływy kołowe z naszymi zachodnimi sąsiadami, o których rozmawiamy i staramy się je unowocześniać.
