Mataczyńska: Jak Australia wdraża magazyny energii (ANALIZA)
Ciągły wzrost zapotrzebowania na energię, wzrost cen energii, mała zdolność adaptacji tradycyjnych metod wytwarzania energii do gwałtownie zmieniających się potrzeb rynku, zaostrzają kwestie związane z deregulacją rynku, problemami z jakością energii i naciskami na ograniczenie emisji dwutlenku węgla. Magazyny energii wydają się być rozwiązaniem wszystkich powyższych problemów oraz prowadzą do zaspokojenia zarówno istniejących jak i nowych potrzeb pojawiających się w wyniku transformacji energetyki – pisze dr Ewa Mataczyńska, ekspert Instytutu Polityki Energetycznej im. Ignacego Łukasiewicza.
Australijski sektor energetyki zdominowanej przez kopalne źródła energii jest największym w kraju źródłem zanieczyszczenia gazem cieplarnianym, które stanowią jedną trzecią całkowitej emisji w Australii. Zgodnie ze statystykami, w miksie generowanej energii z poszczególnych źródeł ponad 60% generowanej energii pochodzi z węgla. Warto jednak zauważyć, że poziom ten zmniejszył się w latach 1990-2010 na rzecz przede wszystkim wzrostu znaczenia gazu. Natomiast lata 2015-2016 charakteryzuje już zwiększenie produkcji energii ze źródeł odnawialnych.
Niemniej jednak zapotrzebowanie na wzrost udziału produkcji energii ze źródeł odnawialnych w miksie energetycznym, zgodnie z planami rządowymi, jest dużo większe. I o ile na koniec roku 2030 planuje się ich udział w miksie na poziomie 20%, to założenia na rok 2050 są niezwykle ambitnie ponieważ w zależności od stanów przewiduje się od 50% do 100%. Jako że, rozwiązanie problemu zmian klimatycznych upatruje się przede wszystkim w przejściu od paliw kopalnych do wytwarzania energii ze źródeł odnawialnych, opracowano dla poszczególnych stanów Australii plany rozwoju tych źródeł. Plany te skorelowano z planem redukcji emisji zanieczyszczeń do atmosfery oraz zapowiedzią reform wsparcia dla realizacji tych zamierzeń.
Ukierunkowany na wsparcie pakiet reform
Technologie magazynowania energii odgrywają kluczową rolę w tworzeniu przystępnego cenowo, czystego i bezpiecznego systemu energetycznego. Niemniej jednak pomimo tak gwałtownego i na dużą skalę rozwoju magazynowania energii ciągle jeszcze pozostaje wiele do zrobienia w zakresie dostosowania australijskiego systemu regulacyjnego i ustawodawczego, aby zapewnić w pełni wykorzystanie wszystkich możliwości jakie niosą, zarówno dla sieci, jak i dla konsumentów technologie magazynowania energii.
W dokumencie Charging Forward: Policy and regulatory reforms to unlock the potential of energy storage in Australia, Rady ds. Czystej Energii przedstawiła pakiet reform ukierunkowany na zwiększenia wsparcia dla projektów magazynowania energii we wszystkich trzech grupach: mieszkaniowej, komercyjnej i sieciowej. Aby osiągnąć ten cel, w dokumencie zaleca się przeprowadzenie 13 reform, które można zebrać w cztery kategorie począwszy od wyrównywania szans, poprzez zniesienie barier dla instalacji BTM jak również ich wsparcie finansowe, do ochrony konsumentów i zmiany, które pozwoliłyby na wykorzystywanie magazynowania w celu wsparcia bezpieczeństwa energetycznego.
W ramach pierwszej kategorii wyrównywania szans przewidziano między innymi zmianę obecnie obowiązującego na rynku energii systemu rozliczeń na rozliczenia pięciominutowe, które zapewnią bardziej efektywny sposób korzystania z sygnałów płynących z rynku. Dodatkowo w tej kategorii przewidziano przemodelowanie systemu kontroli częstotliwości w sposób umożliwiający szybką reakcję w sytuacjach awaryjnych związanych z niebezpiecznymi zmianami poziomu częstotliwości. Zapowiedziano również konieczność dokonania przeglądu przepisów dotyczących rynku energii, które mogą generować nierówne szanse na inwestycje w różnych obszarach kraju. Wskazano także na konieczność publikowania przez operatorów sieci dystrybucyjnej bardziej szczegółowych danych o zbliżających się ograniczeniach w pracy sieci, co w istotny sposób wpłynie na planowanie wykorzystania magazynów energii. Jednocześnie zarekomendowano potrzebę zmiany publikowania przez OSD istotnych dla rynku energii danych, również tych zawartych w raportach rocznych, w układzie opartym na portalu informacji geograficznej (GIS).
Zarekomendowano ponadto, aby usunąć bariery dla instalacji magazynowych BTM poprzez wprowadzenie przez firmy dystrybucyjne ułatwień w zakresie uzyskanie zgody na podłączenie do sieci baterii przy istniejącym systemie PV.
Wsparcie dla systemu taryf gwarantowanych przy jednoczesnym wzmocnieniu pozycji konsumentów poprzez aktualizację internetowego narzędzia porównywania taryf w celu uwzględnienia opłat za popyt, zostało umieszczone jako jeden z najważniejszych elementów trzeciej kategorii przewidzianych reform.
To co istotne, w ostatniej kategorii znalazło się zalecenie, aby państwowe organy nadzoru bezpieczeństwa wymagały wykonania instalacji systemów magazynowania energii przez wykwalifikowanego instalatora z zaświadczeniem potwierdzającym kompetencje w wykonywaniu tego rodzaju instalacji, na przykład akredytowanych do montażu akumulatorów zgodnie z systemem akredytacji Rady ds. Czystej Energii.
Dodatkowo powinna istnieć prawnie egzekwowana norma australijska dotycząca bezpieczeństwa produktów baterii litowo-jonowych. Do chwili jej wdrożenia organy bezpieczeństwa państwa powinny zobowiązać właścicieli baterii do wykazania zgodności standardów z międzynarodowymi normami bezpieczeństwa. I co istotne, przemysł i wszystkie szczeble administracji powinny współpracować w celu wypracowania uzgodnionego podejścia do sposobu ponownego użycia, recyklingu lub usuwania baterii po zakończeniu ich użytkowania.
To o czym na zakończenie warto powiedzieć, to fakt, że Australijska Komisja Rynku Energii (AEMC) opracowała również propozycję ograniczenia posiadania i eksploatacji magazynów przez operatorów sieci dystrybucji w Australii pozostawiając tę kwestię dla innych podmiotów przy zachowaniu zasad konkurencyjnego rynku. Kierunek ten wydaje się być podobny do tego, który jest proponowany przez Komisje Europejską w dyskutowanym pakiecie Czysta Energia. Czy jednak ograniczenia powyższe będą sprzyjać utrzymaniu stabilizacji parametrów sieci oraz zapewnianiu bezpieczeństwa? Z pewnością dużo zależy od regulacji na poziomie krajowym, które będzie należało opracować, aby zaimplementować przyszłe zapisy dyrektyw unijnych.
Podsumowanie
Magazyny energii instalowane w domach jednorodzinnych do zaspokojenia potrzeb własnych, inaczej mówiąc instalowane jako urządzenia podłączone do wewnętrznej instalacji odbiorcy, wydają się najmniej skomplikowane pod względem regulacyjnym, gdyż w tym obszarze nie ma konieczności wprowadzania dodatkowych regulacji. Niemniej jednak jeżeli właściciel takiego magazynu zgłosi chęć uczestniczenia w programach np. DSR, usługach elastyczności, bądź świadczenia innych usług komercyjnych, wówczas fakt ten powinien znaleźć odzwierciedlenie w przepisach jednakowo ustalonych dla wszystkich.
Znacznie bardziej skomplikowana wydaje się sytuacja dużych magazynów sieciowych, budowanych w celu świadczenia różnego rodzaju usług komercyjnych. W tym przypadku istotne jest po pierwsze opracowanie zasad dla warunków przyłączania takich obiektów do sieci elektroenergetycznej, po drugie ważne jest określenie na jakich zasadach będzie się odbywał handel energią zgromadzoną w magazynie, czy właściciel magazynu będzie zobowiązany posiadać koncesję na sprzedaż takiej energii, czy też będzie szczególny rodzaj koncesji wydawany dla magazynów energii. Potrzeba jest również stworzenia reguł zapobiegających manipulacjom cenowym, aby ochronić konsumentów przed nieuzasadnionymi wzrostami cen.
Kolejny niezwykle istotny aspekt, to możliwość posiadania i użytkowania magazynów energii do celów bilansowania systemu i zapobiegania ograniczeniom przez operatorów systemów zarówno przesyłowego jak i dystrybucyjnego.
