Woźny: Powstaje węglowe CBA (ROZMOWA)

4 października 2018, 13:00 Środowisko

Rozporządzenie wykonawcze do ustaw o normach jakości paliw wprowadzi efektywną kontrolę na składach węgla. Powstaje swoiste węglowe CBA – mówi Piotr Woźny, pełnomocnik Premiera do spraw programu Czyste Powietrze, na łamach BiznesAlert.pl.

Piotr Woźny. Fot.: NFOŚiGW
Piotr Woźny. Fot.: NFOŚiGW

BiznesAlert.pl: Na czym ma polegać rewolucja kontroli jakości paliw?

Piotr Woźny: Do tej pory nie było przepisów, które regulowały jakość paliw trafiających do gospodarstw domowych. To rozporządzenie wykonawcze Ministra Energii do ustawy to pierwsza próba uregulowania tego fragmentu rzeczywistości. Wcześniej podjęta próba ograniczenia stosowania najsłabszej jakości paliw w gospodarstwach domowych dokonana została na poziomie uchwał antysmogowych, ale samorządy województw mają problemy z ich wykonywaniem.. Możliwości kontrolne samorządów często są iluzoryczne – są przecież miasta i gminy, na terenie których nie ma straży miejskiej, co uniemożliwia praktyczną kontrolę stosowania postanowień uchwał antysmogowych. Ustawa w sprawie norm jakości paliw stałych i rozporządzenia wykonawcze wprowadzają kontrolę jakości produktu oferowanego gospodarstwom domowym na składach węgla, co ogranicza ilość miejsc do kontroli do około 10 tysięcy składów, na których sprzedawany jest węgiel. To rewolucyjna zmiana w stosunku regulacji uchwał antysmogowych, które przewidywały kontrolę paliw stosowanych przez setki tysięcy gospodarstw domowych. Zgodnie z nowymi przepisami to sprzedawcy będą musieli pilnować tego czy oferowane przez nich do sprzedaży produkty spełniać będą standardy jakościowe wyznaczone przepisami rozporządzenia Ministra Energii. To element kompromisu ministerstwa energii oraz resortu przedsiębiorczości i technologii. Ustalono, że z momentem wejścia w życie przepisów ustawy z obrotu detalicznego znikają muły i flotokoncentraty, a z dniem 30 czerwca 2020 roku zostanie usunięta tabela jakościowa dopuszczająca do obrotu detalicznego miały najsłabszej jakości. Paliwa te będą mogły być wtedy oferowane już tylko zawodowej energetyce wyposażonej w instalacje do odpylania, odsiarczania i inne instalacje filtrujące.

Na czym polega kompromis?

Rozporządzenie wytycza klarowną ścieżkę regulacyjną usunięcia z sektora komunalno – bytowego paliw o najsłabszych parametrach jakościowych, które zdefiniowane zostały na poziomie tabeli 6. W efekcie rozmów prowadzonych pod nadzorem Kancelarii Premiera przez Ministerstwo Przedsiębiorczości i Technologii z Ministerstwem Energii zdecydowano się na wprowadzenie do rozporządzenia klauzuli derogacyjnej, która powoduje, że z dniem 30 czerwca 2020 roku tabela nr 6 zostanie usunięta w obrotu prawnego, a minimalny standard jakościowy paliw stałych dopuszczonych do sektora gospodarstw domowych zdefiniowany zostanie poprzez parametry tabeli nr 5, która wzorowana jest na przepisach uchwał antysmogowych (maksymalny udział ziaren o rozmiarach 0-3 mm w paliwach dopuszczonych do sprzedaży nie będzie mógł przekraczać 15 procent). Rozporządzenie to nie będzie zatem wymagać już jakichkolwiek zmian – z dniem 1 lipca 2020 roku na terenie całej Polski zacznie obowiązywać standard jakościowy ustanowiony regulacjami uchwał antysmogowych. Tego typu klauzule derogacyjne stosowane są w praktyce regulowania możliwości korzystania z paliw stałych w Polsce.

Pamiętajmy, że nie od razu Kraków zbudowano i zakaz korzystania z paliw stałych (węgla i drewna) w Krakowie przyjęty uchwałą antysmogową dla Krakowa uchwaloną 23 stycznia 2017 rok wchodzi w życie dopiero z dniem 1 września 2019 roku. Podobną technikę zastosowano w przypadku wprowadzenia zakazu stosowania w domowych paleniskach węgla brunatnego – zakaz ten wprowadzony został na poziomie ustawy z dnia 5 lipca 2018 roku, ale efektywnie wejdzie w życie z dniem 1 lipca 2020 roku po to, aby dać przedsiębiorcom sprzedającym takie paliwo oraz nabywcom z niego korzystającym niezbędny czas na przystosowanie się do tej regulacji.

Niezwykle ważnym uzupełnieniem powyższych regulacji jest dokonane pomiędzy resortami energii oraz przedsiębiorczości i technologii uzgodnienie co do przeprowadzenia w najbliższym czasie nowelizacji ustawy regulującej normy jakości paliw. Otóż z uwagi na fakt, iż miały o parametrach jakościowych zdefiniowanych w tabeli 6 wykorzystywane są głównie jako paliwo stosowane w kotłach o wyższej mocy przez rolników, przedsiębiorstwa ogrodnicze, małe zakłady produkcyjne i innych przedsiębiorców – Ministerstwa Energii oraz Przedsiębiorczości i Technologii uzgodniły dokonanie nowelizacji, która zaowocuje tym, że miały węglowe zdefiniowane w tabeli 6 będą mogły być nabywane w okresie przejściowym (tj. do dnia 30 czerwca 2020 roku) jedynie przez podmioty wykorzystujące te paliwa na potrzeby działalności gospodarczej, działalności wytwórczej w rolnictwie, ogrodnictwie czy też warzywnictwie.

Czemu miały węglowe nie zostaną wycofane od razu?

Choć na pewno niektórzy chcieliby bardziej radykalnych rozwiązań, to jednak dzięki kompromisowi mamy jasną datę wycofania miałów węglowych najsłabszej jakości z obrotu detalicznego. Nie da się tego zrobić od jutra, ale jest postęp. Świadectwo jakości będzie obowiązkowe i w ten sposób uzbrajamy stosowanie uchwał antysmogowych, a samorządy dostają siłę. Dajemy pieniądze i kompetencje dla Inspekcji Handlowej i Urzędowi Ochrony Konkurencji i Konsumenta. Fragment rzeczywistości dotąd niekontrolowany będzie miał dedykowanych urzędników. Kontrole sporadyczne i incydentalne zostaną zastąpione regularną pracą ludzi, którzy codziennie będą przychodzić do pracy, by kontrolować jakość paliwa sprzedawanego na składach. Można więc mówić o swoistym węglowym Centralnym Biurze Antykorupcyjnym, którego regularna praca odstraszy przed recydywą patologii.

Jakie narzędzia dostaną kontrolerzy?

Ustawa i rozporządzenia wykonawcze tworzą nieistniejący do tej pory, kompletny szkielet regulacyjny definiujący zasady sprzedaży paliw stałych dla gospodarstw domowych. Nacisk położony zostanie na kontrolę jakości produktu sprzedawanego przez składy węgla. Kontrola ta będzie sprawowana na dwóch poziomach: przez narzędzie budowy świadomości konsumenckiej jakim będą świadectwa jakości paliw stałych (do tej pory klient na składach węgla kupował przysłowiowego kota w worku) – na żądanie klienta przedsiębiorca prowadzący skład będzie musiał wydać mu świadectwo zawierające informacje o kaloryczności, zawartości popiołu i innych istotnych parametrach jakościowych nabywanego węgla, przez wyposażenie Inspekcji Handlowej, Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów oraz Krajową Administrację Skarbową w zestaw kompetencji kontrolnych oraz w środki finansowe umożliwiających realny nadzór nad jakością produktu oferowanego klientom detalicznym na składach węgla w całej Polsce.

Wydanie przepisów rozporządzenia aktywuje możliwość realnej kontroli wykonywania tych postanowień uchwał antysmogowych, które ustanawiają ograniczenia w korzystaniu z określonych kategorii paliw stałych. Ustanowienie przez przepisy rozporządzenia standardu jakościowego w tabeli 5 odpowiadającego standardom uchwalonym w przepisach uchwał antysmogowych, oznacza, że składy węgla działające na terenie województw objętych uchwałami antysmogowymi nie będą mogły oferować produktów poniżej standardów określonych w uchwałach antysmogowych. Ułatwi to w sposób znaczący kontrolę obrotu paliwami stałymi oraz kontrolę realizacji postanowień uchwał antysmogowych.

Rozmawiał Wojciech Jakóbik