W mojej ocenie proces transformacji polskiej energetyki powinniśmy oprzeć na zwiększeniu wytwarzania energii ze źródeł odnawialnych. Natomiast rozwój i wzrost udziału OZE jest silnie uzależniony od ich stabilizacji i bilansowania, które mogą zapewnić magazyny energii. Tak więc zielona transformacja nie może się odbyć bez magazynów energii – mówi Robert Chryc-Gawrychowski, prezes Northvolt Polska, w rozmowie z BiznesAlert.pl.
BiznesAlert.pl: Jaki jest potencjał rynku magazynowania energii w Polsce?
Robert Chryc-Gawrychowski: Moim zdaniem rynek magazynowania energii w Polsce ma bardzo duży potencjał. Oczywiście potrzebne są jeszcze odpowiednie zachęty i rozsądne regulacje prawne, które umożliwiają efektywne ekonomicznie wykorzystywanie magazynów w różnych obszarach systemu elektroenergetycznego. Dotyczy to przede wszystkim średnich i dużych magazynów energii. Dużym krokiem jest nowelizacja Prawa energetycznego, która zniosła podwójne naliczanie opłat dystrybucyjnych za energię wprowadzaną i pobieraną z magazynu. Dzięki tym zmianom prawnym nie ma też obowiązku uzyskania koncesji dla magazynów o mocy mniejszej niż 10 MW oraz sporządzania taryf dla magazynowania energii, co jest ważne dla inwestorów w kontekście opłacalności ekonomicznej.
Pod względem technologicznym jesteśmy gotowi na to, aby wykorzystywać magazyny energii na większą skalę. Stosowane najczęściej systemy litowo-jonowe stały się bardziej dostępne ze względu na wzrost ich popularności i spadek cen, będący wynikiem wzrostu skali produkcji. Analitycy Bloomberg policzyli, że średnie ceny ogniw litowo-jonowych spadły w ciągu dekady o 89 procent – z poziomu około 1100 dolarów/kWh w roku 2010 do 137 dolarów/kWh w 2020 roku.
Rynek magazynów energii rozwija się dynamicznie na świecie oraz w innych krajach europejskich i to wskazuje na potencjał tej branży również w Polsce. W 2020 roku Stany Zjednoczone potroiły liczbę instalacji służących do magazynowania energii, a Chiny, Niemcy czy Wielka Brytania, uzyskały dwucyfrowy wzrost. W 2021 roku ma zostać zainstalowanych ponad 10 GW nowych magazynów energii, z czego prawie połowa na amerykańskim rynku.
W naszej fabryce Northvolt w Gdańsku skupiamy się na produkcji magazynów energii na rynek globalny. Współpracujemy z amerykańską spółką Fluence, należącą do Siemens i AES, która wdrożyła już magazyny energii o mocy 2750 MW. Razem opracowujemy systemy bateryjne nowej generacji o wysokiej efektywności, wydajności i dużych możliwościach komunikacji oraz recyklingu. Zapotrzebowanie na magazyny energii jest tak duże, że postanowiliśmy zainwestować w Gdańsku 200 milionów dolarów w budowę zakładu produkcyjnego o docelowej rocznej zdolności produkcyjnej 12 GWh. Będzie to potencjalnie największy zakład wytwarzający stacjonarne i mobilne magazyny energii w Europie.
W jaki sposób magazyny energii mogą wpłynąć na transformację energetyki polskiej?
Korzyści wynikające ze stosowania magazynów energii to między innymi poprawa bezpieczeństwa energetycznego, obniżenie kosztów wytwarzania i dostaw energii oraz minimalizacja inwestycji w moce szczytowe, sieć elektroenergetyczną czy bilansowanie Krajowego Systemu Elektroenergetycznego (KSE).
W mojej ocenie proces transformacji polskiej energetyki powinniśmy oprzeć na zwiększeniu wytwarzania energii ze źródeł odnawialnych (OZE). Natomiast rozwój i wzrost udziału OZE jest silnie uzależniony od ich stabilizacji i bilansowania, które mogą zapewnić magazyny energii. Tak więc zielona transformacja nie może się odbyć bez magazynów energii.
Jakie wyzwania stoją przed rozwojem magazynów energii w Polsce?
Przyszłość branży magazynów energii wygląda bardzo obiecująco i przyznam szczerze, że nie widzę zbyt wielu przeszkód, które byłyby trudne lub niemożliwe do pokonania. Magazyny energii stanowią niezbędne narzędzie, umożliwiające intensyfikację budowy i przyłączania rozproszonych, odnawialnych źródeł energii do KSE, co jest koniecznością w ramach realizacji strategii Europejskiego Zielonego Ładu w celu osiągnięcia całkowitej neutralności klimatycznej w 2050 roku.
Pewną barierą mogą być kwestie prawne i administracyjne dotyczące OZE. Myślę tutaj oczywiście o ustawie o inwestycjach w zakresie elektrowni wiatrowych, która skutecznie uniemożliwiła rozwój farm wiatrowych na lądzie. Prace nad nowelizacją tego typu aktów trwają bardzo długo, a w tym czasie sensowne pod kątem ekonomicznym inwestycje nie mogą być realizowane. Zbyt długi okres oczekiwania na przyłączenie do sieci energetycznej dla instalacji OZE jest również przeszkodą dla firm działających w tej branży.
Widzę także konieczność doprecyzowania przepisów dotyczących wykorzystywania magazynów energii w zakresie świadczenia usług systemowych dla Operatora Systemu Dystrybucyjnego (OSD) czy Operatora Systemu Przesyłowego (OSP), m.in. usług elastyczności czy zarządzania popytem i podażą.
Warto także wspierać ten segment poprzez system zachęt i dopłat bezpośrednich lub odpisów podatkowych dla przedsiębiorców realizujących inwestycje w magazyny energii.
Czy mają Państwo plany inwestycyjne w Polsce poza fabryką w Gdańsku? Jak państwa zakład produkcyjny na Pomorzu wpłynie na region?
Nasza inwestycja w Gdańsku to projekt na dużą skalę, a jego realizacja zajmie nam kilka najbliższych lat. Planujemy zainwestować 200 milionów dolarów w budowę zakładu produkcyjnego o docelowej powierzchni 50 tysięcy m² oraz mocy produkcyjnej 12 GWh. Budowa będzie realizowana w kilku etapach, a zakończenie pierwszego planujemy na 2022 rok.
Niewątpliwie nasza działalność pozytywnie wpłynie na region. Z jednej strony zapewnimy pracę ponad pięciuset osobom nie tylko w zakładzie produkcyjnym, ale również w centrum R&D. Planujemy także zwiększyć skalę naszej współpracy z lokalnymi dostawcami komponentów i usług, ponieważ z jednej strony zależy nam na ograniczeniu śladu węglowego i wybieraniu dostawców zlokalizowanych blisko naszej fabryki, a z drugiej strony jesteśmy przekonani o wysokich kompetencjach przedsiębiorstw działających w Polsce.
Rozmawiał Mariusz Marszałkowski
