W Polsce wiele podmiotów rozważa wdrożenie reaktorów SMR jako stabilnego źródła energii elektrycznej lub ciepła przemysłowego. Kwestią kluczową dla inwestorów jest określenie wiarygodności dostawcy technologii w celu minimalizacji ryzyka biznesowego, pisze dr inż. Mikołaj Oettingen, z Fundacji im. Kazimierza Pułaskiego.
Małe reaktory modułowe (Small Modular Reactor – SMR) to reaktory jądrowe o mocy poniżej 300 MW elektrycznych, produkowane seryjnie w postaci gotowych do instalacji modułów. Na rynku cywilnym reaktory SMR są w zaawansowanej fazie rozwoju technologicznego jednak nie zostały jeszcze wdrożone komercyjnie. Technologia ta znajduje się obecnie na przed komercyjnym etapie rozwoju, a jej przemysłowe wdrożenie przewidywane jest w Polsce w latach trzydziestych XXI wieku.
– Trend w rozwoju reaktorów SMR powoduje pojawienie się wielu potencjalnych dostawców tej technologii. Są to najczęściej firmy dobrze znane w branży jądrowej i posiadające duże doświadczenie technologiczne i biznesowe. Takie firmy rozwijają technologię reaktorów SMR bazując na swoim doświadczaniu projektowym i operacyjnym związanym z budową jak i eksploatacją innych typów reaktorów jądrowych, posiadających niektóre cechy SMR. Firmy takie są rzetelnymi dostawcami technologii, ponieważ posiadają własne know-how i zaplecze eksperckie a tym samym dużą wiarygodność. Motywacją rozwoju reaktorów SMR dla takich firm jest po prostu wzmożone zainteresowanie klientów tą technologią, a tym samym możliwość osiągniecia korzyści biznesowych – wskazuje Oettingen.
– Głównym zagrożeniem dla inwestora we współpracy firmami, które projektują małe reaktory modułowe, są straty finansowe i wizerunkowe związane z niepowodzeniem wdrożenia reaktorów SMR. Dodatkowo inwestorzy mało doświadczeni w branży jądrowej mogą odnosić mylne wrażenie, że oferowany produkt jest na końcowym etapie rozwoju i zostanie wdrożony niebawem. W tym przypadku zasoby inwestora są marnowane na prace nad projektem z iluzorycznymi szansami powodzenia – podkreśla.
– Kwestia wiarygodności dostawcy technologii SMR jest szczególnie ważna w Polsce, gdzie nie ma wieloletniego doświadczenia w eksploatacji komercyjnych reaktorów jądrowych, a tym samym weryfikacja oferowanej technologii jest znacznie utrudniona. Trzeba z całą stanowczością zaznaczyć, że po stronie inwestora leży proces weryfikacji ewentualnego partnera biznesowego, która powinna się odbyć na poziomie technologicznym i prawno-ekonomicznym. Pierwsze dotyczy rzetelnego oszacowania na jakim poziomie rozwoju znajduje się oferowana technologia, czy jest to tylko pomysł na biznes, czy może dostawca posiada już pełną dokumentację projektową oferowanego reaktora? Tutaj należy również wziąć pod uwagę doświadczanie potencjalnego partnera w budowie i eksploatacji obiektów jądrowych. Podczas weryfikacji poziomu prawno-ekonomicznego inwestor powinien sprawdzić strukturę własnościową dostawcy jak i zidentyfikować osoby rzeczywiście kierujące firmą, co jest szczególnie ważne w przypadku firm nowych, mało znanych w branży jądrowej. Analiza ekonomiczna powinna jednoznacznie określać sytuację finansową firmy. Taka weryfikacja pozwoli na minimalizację ryzyka związanego z dopuszczaniem do polskiego rynku jądrowego podmiotów o wątpliwej reputacji – zaznacza Oettingen.
– Nie należy zapominać, że każdy obiekt jądrowy jest traktowany jako obiekt infrastruktury krytycznej, a tym samym wszystkie kwestie związane z jego cyklem życia powinny być poddane szczególnej weryfikacji w celu zapewnienia jego bezpiecznej i efektywnej pracy na rzecz społeczeństwa. Wielopoziomowa weryfikacja powinna obywać się cyklicznie wraz z rozwojem współpracy z wybranym dostawcą technologii jak i jego podwykonawcami – podsumowuje ekspert.
Fundacja im. Kazimierza Pułaskiego / Jacek Perzyński
Eksperci ostrzegają przed zbyt wielkim optymizmem ws. budowy SMR-ów w Polsce
