Prowadzona w Polsce, podobnie jak w całej UE, elektryfikacja ogrzewania oraz zmiana źródeł produkcji energii elektrycznej na fotowoltaikę czy energetykę wiatrową powinna być dostosowana do warunków atmosferycznych i klimatycznych danego kraju. Uwarunkowania państw północnej części Europy, w tym Polski, skłaniają do refleksji na temat wystarczalności źródeł ciepła opartych jedynie o energię elektryczną.
- Pompy ciepła okazują się dobrym rozwiązaniem przy umiarkowanych temperaturach, ale spadek temperatury znacząco poniżej 0o Celsjusza czyni je niewystarczającymi. Wtedy konieczne staje się połączenie z innym źródłem ciepła.
- Należy pamiętać, że fotowoltaika jest źródłem stochastycznym, tzn. zależy od warunków zewnętrznych (czy świeci słońce) i z tego powodu jej praca jest silnie zróżnicowana dobowo oraz sezonowo.
- Dlatego, w przypadku zdecydowania się na pompę ciepła, dobrym rozwiązaniem jest połączenie jej z innym stabilnym i niezależnym od energii elektrycznej z sieci źródłem ciepła – gazem płynnym (technologią czystą i bezobsługową).
- Należy również pamiętać, że inwestycji w źródło ciepła dokonuje się średnio raz na 20-30 lat. Taki jest np. cykl życia instalacji do ogrzewania na gaz płynny, w przeciwieństwie choćby do paneli fotowoltaicznych, które nie utrzymają jednakowej sprawności przez cały ten okres.
Jednym z popularnych obecnie w Polsce i Europie rozwiązań na system grzewczy są pompy ciepła wspierane energią z instalacji fotowoltaicznych. Wiele osób, które zmodernizowały w swoim domu system grzewczy na samą pompę ciepła, rozczarowały się jednak efektami. Oszczędności względem wcześniejszego źródła ciepła są mniejsze od oczekiwań. Tłumaczymy, dlaczego takie rozwiązanie nie zawsze da sobie radę w polskim klimacie, co warto wiedzieć, zanim zdecydujemy się na wymianę „kopciucha”, i jakie są alternatywne sposoby na efektywne ogrzewanie polskich domów.
Pompa ciepła potrzebuje wsparcia
Pompy ciepła okazują się dobrym rozwiązaniem przy umiarkowanych temperaturach, ale spadek temperatury znacząco poniżej 0o Celsjusza czyni je niewystarczającymi. Wtedy konieczne staje się połączenie z innym źródłem ciepła. Pompa ciepła jest także ciekawym rozwiązaniem dla nowobudowanych domów oraz domów dobrze zmodernizowanych, jednak w przypadku budynków z bardzo wysokim zapotrzebowaniem na moc grzewczą oraz starszych, o dużej powierzchni do ogrzania, może sobie nie poradzić.
Pompa ciepła jest zależna od ciągłości dostaw energii elektrycznej i od jej jakości (energia elektryczna ma swoją jakość podobnie jak paliwa płynne czy węgiel). Ciągłość dostaw i jakość energii elektrycznej z kolei zależy m.in. od jakości sieci dystrybucyjnej – niestety w wielu miejscach w Polsce jakość sieci dystrybucyjnej jest słaba (znacznie gorsza niż w Europie Zachodniej), co może powodować przepięcia i awarię pompy ciepła. W związku z niskiej jakości siecią dystrybucyjną i zwiększającym się nasyceniem tych sieci przez niestabilnie pracujące odnawialne źródła energii (fotowoltaikę), a tym samym dalszym jej obciążaniem, mogą się w przyszłości zwiększać okresy przerw w dostawach energii elektrycznej, co utrudni działanie pomp ciepła.
Innym elementem, który należy rozważyć są koszty energii elektrycznej. Ceny energii elektrycznej dla gospodarstw domowych w Polsce będą rosły, co widać choćby po planach wygaszenia tarczy antykryzysowej w 2024 roku. Oznacza to wzrost kosztów użytkowania pomp ciepła.
Wsparcie dla pompy. Czy prąd z instalacji fotowoltaicznej wystarczy do zasilenia urządzenia przez cały rok?
Niestety nie. Należy pamiętać, że fotowoltaika jest źródłem stochastycznym, tzn. zależy od warunków zewnętrznych (czy świeci słońce) i z tego powodu jej praca jest silnie zróżnicowana dobowo oraz sezonowo. Powoduje to konieczność uzupełnienia innym źródłem energii, niezależnym od tych wahnięć w ciągu doby (dzień-noc) oraz między porami roku (duża produkcja latem oraz niska jesienią-zimą, co swoje odwzorowanie znajduje na rachunkach za prąd za sezon zimowy). Z tego wynika, że fotowoltaika może częściowo pokryć zapotrzebowanie na energię elektryczną generowane przez pompę ciepła, ale nie będzie w stanie zaspokoić go w 100 procentach. Oznacza to, że użytkownicy pomp ciepła będą zmuszeni do poboru prądu z gniazdka.
Rekomendowane rozwiązanie na każde warunki? Układ hybrydowy: pompa ciepła i gaz płynny
Dlatego, w przypadku zdecydowania się na pompę ciepła, dobrym rozwiązaniem jest połączenie jej z innym stabilnym i niezależnym od energii elektrycznej z sieci źródłem ciepła – gazem płynnym (technologią czystą i bezobsługową).
Taki układ łączy dwa niezależne systemy ogrzewania: kocioł gazowy i powietrzną pompę ciepła, które współdziałają ze sobą. Przez dużą część roku, pompa ciepła będzie samowystarczalna. Dogrzeje budynek, kiedy będzie trzeba i podgrzeje wodę. Gdy zimą temperatura znacząco spadnie, zamiast drogiej energii elektrycznej, użytkownik korzysta z gazu płynnego, który w przeliczeniu na 1 kWh ciepła jest bardziej opłacalny.
Dofinansowanie inwestycji – nie odkładaj decyzji „na potem”
Na takie rozwiązanie hybrydowe, podobnie jak na sam kocioł na gaz płynny (LPG), można uzyskać dofinansowanie z NFOŚiGW w ramach Programu „Czyste powietrze”. Co więcej, ceny gazu płynnego są dużo bardziej stabilne, niż energii elektrycznej, dlatego użytkownikowi łatwiej przewidzieć przyszłe koszty.
Należy również pamiętać, że inwestycji w źródło ciepła dokonuje się średnio raz na 20-30 lat. Taki jest np. cykl życia instalacji do ogrzewania na gaz płynny, w przeciwieństwie choćby do paneli fotowoltaicznych, które nie utrzymają jednakowej sprawności przez cały ten okres.
Dlatego warto mieć zoptymalizowany, w pełni bezpieczny i niezależny od sieci system, który nie wymaga po pierwszej zimie uzupełnień czy zmian, jednocześnie wykorzystując istniejący system dopłat w „Czystym powietrzu”. W przyszłości zasady dofinansowania mogą nie być tak korzystne jak obecnie, a technologie nie rozwijają się niestety tak szybko, jak można by sobie tego życzyć. Zawsze przed podjęciem decyzji inwestycyjnej warto także wykonać audyt energetyczny budynku z profesjonalnym doradcą.
Materiał przygotowany we współpracy z Gaspolem
