Wierzymy, że przyszłej perspektywie unijnej Polska podniesie problem jakości powietrza do rangi działania, które uzyska stosowne wsparcie – powiedział w środę pełnomocnik premiera ds. rządowego programu Czyste Powietrze Piotr Woźny.
Założenia programu Czyste Powietrze
Woźny uczestniczył w środę w Katowicach w konferencji nt. realizacji rządowego Programu dla Śląska, z udziałem m.in. premiera Mateusza Morawieckiego oraz ministra inwestycji i rozwoju Jerzego Kwiecińskiego.
Kwieciński ogłosił tam, że jednym z 14 nowych przedsięwzięć Programu dla Śląska będzie realizacja w tym regionie programu Czyste Powietrze, gdzie sprawa dotyczy ok. 500 tys. budynków i gdzie z przewidzianych w latach 2018-29 na cały kraj 103 mld zł trafić ma łącznie 10,6 mld zł (taką też kwotę pod tym kątem zapisano w Programie dla Śląska).
Prezentując założenia Czystego Powietrza – także w kontekście potrzeb woj. śląskiego – Woźny przypomniał, że trzy najważniejsze filary programu to: przepisy dot. wymagań dla kotłów na paliwa stałe (już obowiązujące) i norm jakościowych dla paliw stałych (wciąż trwają prace nad rozporządzeniem), a także mechanizmy wsparcia. Odnosząc się do konieczności zapewnienia takich mechanizmów Woźny podkreślił, że nie da się realizować dwóch pierwszych filarów „bez amortyzacji dla osób, którym przyjdzie korzystać z droższych produktów”.
Pełnomocnik wskazał przy tym na wagę inicjatywy Komisji Europejskiej „Catching-up Regions”, w której m.in. przez rok na bazie woj. małopolskiego i śląskiego analizowano, jak wykreować system wsparcia polskich domów jednorodzinnych, aby „pomóc im załatwić trzy rzeczy: doprowadzić, aby płaciły tańsze rachunki za energię, żeby poprawić jakość powietrza i żeby zmniejszyć skalę ubóstwa energetycznego”.Woźny wymienił dwie rekomendacje: aby ustanowić dobrze oddzielone programy wsparcia dla osób ubogich (program socjalny) i nieubogich energetycznie, a także by koordynować wydawanie pieniędzy publicznych pod kątem efektywności ich zaangażowania.
Woźny ocenił jednocześnie, że rządowe zaangażowanie w finansowanie działań przewidzianych Czystym Powietrzem jest „substytutem tego, co powinny zrobić władze województw” w ślad za przyjmowanymi przez nie uchwałami antysmogowymi. „Te uchwały niestety zamieniły się w deklaracje – powiedziałbym – społeczno-polityczne, ponieważ nie szły za nimi konkretne działania – poza Małopolską – mające na celu wsparcie mieszkańców w procesie wymiany przestarzałych kotłów” – zdiagnozował.
Śląsk a Czyste Powietrze
„Na Śląsku tego zabrakło” – podkreślił Woźny przypominając, że spośród 36 polskich miast na tegorocznej liście WHO 50 europejskich miast z najbardziej zanieczyszczonym powietrzem, 15 znajduje się w woj. śląskim (mieszka w nich 1,59 mln osób). Wskazał, że w tym kontekście 15 miast regionu obejmie pilotażowy program Stop Smog, dotyczący termomodernizacji, dla najmniej zamożnych gospodarstw domowych.
„To, co robimy, to uchwała, która przeszła przez komitet stały i myślę, że w ciągu tygodnia lub za dwa tygodnie trafi na Radę Ministrów, w której robimy dedykowany program wsparcia dla tych najmniej zamożnych gospodarstw. Chcemy zacząć uczyć się wydawać pieniądze razem z samorządem województwa i gminami. Te 15 śląskich miast, to są miasta zarówno powyżej 100 tys. mieszkańców, jak i poniżej 100 tys. mieszkańców” – zapowiedział pełnomocnik.
W tym kontekście przypomniał też, że woj. śląskie jest jedynym regionem w Polsce, który ma przypisane dla siebie środki bezpośrednio w POIiŚ (na wspieranie efektywności energetycznej w budynkach mieszkalnych, na efektywną dystrybucję ciepła i chłodu oraz na promowanie wykorzystywania wysokosprawnej kogeneracji).Zaznaczył tu, że efektem jego spotkań w woj. śląskim jest zmiana zapisów Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko i uruchomienie renegocjacji Umowy Partnerstwa z Komisją Europejską – pod kątem umożliwienia samorządom woj. śląskiego finansowania z tych zasobów termomodernizacji wielorodzinnych budynków komunalnych.
Przedstawiając plan działań związanych z wdrożeniem „projektu Czyste Powietrze” na lata 2018-27 Woźny zapowiedział, że w latach 2018-19 uruchomione zostaną dwa programy wsparcia: koordynowany przez Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej program Czyste Powietrze oraz pilotaż dla ubogich energetycznie w miastach z listy WHO.
„W latach 2018-21 chcemy zinwentaryzować wszystkie dostępne środki publiczne, które są jeszcze w tej perspektywie unijnej; chcemy też nauczyć się z samorządami wspólnie wydawać te pieniądze” – zadeklarował pełnomocnik.
„Wierzymy, że dzięki wsparciu ministra Kwiecińskiego i jego fenomenalnego zespołu ww przyszłej perspektywie unijnej Polska podniesie problem jakości powietrza do rangi działania, które uzyska stosowne wsparcie i będzie to wyglądało inaczej, niż w tej perspektywie, w której wyłącznie Śląsk otrzymał pieniądze na walkę z zanieczyszczeniem powietrza” – wskazał.
Nabór wniosków w programie Czyste Powietrze rozpoczął się w środę. Program dotyczy wymiany pieców i termomodernizacji budynków i będzie realizowany przez 12 lat, z czego przez 10 lat będzie można składać wnioski.
Polska Agencja Prasowa
