Na szczyt G20, który odbył się w Osace w dniach 28-29 czerwca br. Międzynarodowa Agencja Energii przygotowała raport „Przyszłość wodoru. Wykorzystanie dzisiejszych możliwości”. Raport zwraca uwagę, że wodór może pomóc w rozwiązaniu problemów energetycznych oferując sposoby dekarbonizacji szeregu sektorów, w tym transportu, produkcji chemikaliów oraz żelaza i stali, gdzie redukcja emisji, przede wszystkim CO2, jest trudna.
Wszechstronny wodór
Wodór jest wszechstronny, dzięki czemu dostępne już dzisiaj technologie pozwalają wykorzystywać go do wytwarzania, magazynowania, przenoszenia i konsumpcji energii na różne sposoby. Szeroka gama paliw jest w stanie wytwarzać wodór, w tym odnawialne źródła energii, energia jądrowa, gaz ziemny, węgiel i ropa naftowa. Może być transportowany jako gaz rurociągami lub w postaci płynnej statkami, podobnie jak skroplony gaz ziemny (LNG). Można go przekształcić w energię elektryczną i metan do zasilania domów wielu gałęzi przemysłu oraz w paliwa do samochodów osobowych i ciężarowych, statków, samolotów.
Autorzy raportu wskazują, że obecnie wodór jest wykorzystywany głównie w rafinacji ropy naftowej i do produkcji nawozów sztucznych. Aby wnieść znaczący wkład w przejściu na czystą energię, należy go również wykorzystywać w sektorach, w których obecnie jest praktycznie nieobecny.
Wodór jest jedną z wiodących opcji magazynowania energii ze źródeł odnawialnych i jawi się jako najtańsza opcja do magazynowania energii elektrycznej w ciągu dni, tygodni lub nawet miesięcy.
Wodór i paliwa wodorowe mogą transportować energię ze źródeł odnawialnych na duże odległości – od regionów o dużych zasobach energii słonecznej i wiatrowej, takich jak Australia czy Ameryka Łacińska, do energochłonnych miast oddalonych o tysiące kilometrów.
Powszechne stosowanie wodoru i jego udział w globalnej transformacji energetycznej napotyka szereg wyzwań, wśród których raport MAE wymienia następujące:
– wytwarzanie wodoru z energii niskoemisyjnej jest obecnie kosztowne. Analiza MAE wykazuje, że koszt produkcji wodoru z odnawialnej energii elektrycznej może spaść o 30 proc. do 2030 r. w wyniku malejących kosztów energii odnawialnej i zwiększenia produkcji wodoru.
– rozwój infrastruktury wodorowej jest powolny i hamuje powszechne przyjęcie. Rozwiązanie tego problemu wymaga planowania i koordynacji, w której powinny uczestniczyć rządy krajowe i władze lokalne oraz przemysł i inwestorzy.
– obecnie wodór jest prawie całkowicie pozyskiwany z gazu ziemnego i węgla a jego produkcja odpowiada za roczną emisję CO2 równą emisji w Indonezji i Wielkiej Brytanii łącznie. Przyszłość czystej energii wymaga zarówno wychwytywania CO2 z produkcji wodoru z paliw kopalnych, jak i większych dostaw wodoru pozyskiwanego z OZE.
– obecnie regulacje prawne ograniczają rozwój przemysłu czystego wodoru. Rządy i przemysł muszą współpracować, aby istniejące przepisy nie stanowiły niepotrzebnej bariery dla inwestycji.
Raport wskazuje cztery, krótkoterminowe możliwości zwiększenia udziału wodoru na drodze do jego czystego i powszechnego wykorzystania. Każda z nich ma odrębny cel, ale wszystkie wzajemnie się wzmacniają. Są to: przejście przybrzeżnych stref przemysłowych na świecie skupiających się na rafinacji ropy naftowej oraz produkcji chemikaliów wykorzystujących wodór z paliw kopalnych na wodór z OZE, wykorzystanie istniejącej infrastruktury (gazociągi), do wprowadzenia w miejsce gazu ziemnego czystego wodoru, na początku w ilości 5 proc., co spowoduje zwiększenie popytu na wodór i obniży koszty jego produkcji, rozszerzenie udziału wodoru w transporcie poprzez wykorzystanie go do napędu samochodów osobowych, ciężarowych i autobusów dalekobieżnych jeżdżących popularnymi trasami, co może skutkować konkurencyjnością pojazdów wodorowych z pojazdami na paliwa konwencjonalne, uruchomienie pierwszych międzynarodowych szlaków transportu wodoru.
Na koniec, autorzy raportu formułują siedem kluczowych zaleceń dotyczących zwiększania udziału wodoru w globalnej energetyce:
– ustanowienie roli wodoru jako jednego z priorytetów w długoterminowych strategiach energetycznych.
– stymulowanie komercyjnego zapotrzebowania na czysty wodór.
– uwzględnianie ryzyka inwestycyjnego dla pierwszych podmiotów zaangażowanych w branżę wodorową.
– wspieranie badań i rozwój branży wodorowej w celu obniżenia kosztów.
– eliminacja barier prawnych i umiędzynarodowienie norm w zakresie projektów wodorowych.
– zaangażowanie rządów na arenie międzynarodowej, wymiana dobrych praktyk, oraz regularne monitorowanie postępów w branży wodorowej.
– skoncentrowanie się na czterech, wymienionych wcześniej, możliwościach dalszego zwiększania tempa rozwoju branży wodorowej w następnej dekadzie.
