Kończą się prace nad zmianą stanu prawnego w inwestycjach w energetyce jądrowe i inwestycjach towarzyszących.
Na najbliższym posiedzeniu Sejmu w dniach 7-9 marca prawdopodobnie zostaną rozpatrzone poprawki Senatu do ustawy o zmianie ustawy o przygotowaniu i realizacji inwestycji w zakresie obiektów energetyki jądrowej oraz inwestycji towarzyszących oraz niektórych innych ustaw. Zmiany w tej ustawie są o tyle ważne i pilne, że projekt budowy pierwszej w kraju elektrowni jądrowej niebawem wejdzie w fazę realizacji.
Nowelizacja ustawy dotychczas obowiązującej stała się konieczna wobec wchodzenia w etap realizacji polskiego projektu budowy elektrowni jądrowych. Ustawę Sejm przyjął 13 stycznia br. , uchwalono ją niemal jednogłośnie, przy trzech głosach przeciw i trzech wstrzymujących. Senat otrzymał dokument 16 stycznia, a 9 lutego uchwalił siedem poprawek, które zaproponował do wprowadzenia przez Sejm.
W trakcie prac legislacyjnych w Senacie zgłaszano obawy związane z wykorzystywaniem lokalnej infrastruktury drogowej i kolejowej w początkach budowy. Może to dotyczyć zwłaszcza budowy pierwszej polskiej elektrowni jądrowej. Wskazywano na brak dostosowania istniejących dróg i linii kolejowych do transportu wielkich dostaw materiałów i komponentów na budowę. Dlatego Senat uchwalił poprawkę następującej treści: „Pozwolenie na budowę obiektu jądrowego będącego równocześnie elektrownią jądrową może być wydane po uprzednim uzyskaniu decyzji o pozwoleniu na użytkowanie drogi lub linii kolejowej wraz z towarzyszącą infrastrukturą kolejową, posiadających status inwestycji towarzyszącej inwestycji w zakresie budowy tego obiektu jądrowego.”
Kolejna poprawka uzupełnia katalog podmiotów posiadających prawo strony w postępowaniu wydania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach realizacji inwestycji w zakresie budowy obiektu energetyki jądrowej.
Inna poprawka przewiduje, że w przypadku szacowania wartości nieruchomości w związku z wywłaszczeniem koniecznym dla realizacji inwestycji jądrowej, podstawą jest, że wartość odszkodowania nie będzie niższa niż koszt odtworzenia nieruchomości bez uwzględniania stopnia jej zużycia. Co do lokali mieszkalnych szacowana wycena nie może prowadzić do pogorszenia warunków mieszkaniowych dotychczasowych właścicieli. W ocenie Senatu, te proponowane zasady ustalania odszkodowań za wywłaszczenie nieruchomości, zagwarantują godną rekompensatę osobom wywłaszczanym.
Jest też poprawka o utworzeniu instrumentu prawnego, z którego będą mogli korzystać przedsiębiorcy ponoszący straty w prowadzonej działalności w następstwie budowy obiektu energetyki jądrowej. Odszkodowanie przysługiwać ma od Skarbu Państwa. Pozostałe trzy poprawki mają charakter porządkujący lub redakcyjny.
Program Polskiej Energetyki Jądrowej zakłada budowę 6-9 GW atomu do 2043 roku z pierwszym reaktorem w 2033 roku. Rząd w drodze uchwały wybrał na partnera technologicznego w pierwszej lokalizacji Lubiatowo-Kopalino amerykański Westinghouse. Operator to Polskie Elektrownie Jądrowe. Trwają negocjacje modelu finansowego tego przedsięwzięcia.
Teresa Wójcik
