Nowa ustawa o zużytym sprzęcie elektrycznym i elektronicznym ogranicza ilość podmiotów, które mogą zbierać niekompletne elektrodpady. Wbrew założeniom zmiana ta może nie przełożyć się na ograniczenie nielegalnego demontażu, zwraca uwagę Anna Wójcik, kierownik ds. Ochrony Środowiska i ADR w Stena Recycling.
Nowa ustawa o ZSEiE, która zacznie obowiązywać od 1 stycznia 2016 r., ma na celu uporządkowanie dotychczasowego systemu zbiórki ZSEiE oraz implementację unijnej Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2012/19/UE z 4 lipca 2012 r. do prawodawstwa krajowego. Wśród szeregu zmian jakie wprowadza, zakazuje m.in. zbiórki niekompletnych odpadów elektrycznych i elektronicznych podmiotom innym niż wskazane w ustawie.
Artykuł 35 ustawy zezwala na zbiórkę niekompletnych odpadów elektrycznych i elektronicznych wyłącznie podmiotowi będącemu: dystrybutorem prowadzącym jednostkę handlu detalicznego o powierzchni sprzedaży wynoszącej co najmniej 400 mkw. poświęconej sprzedaży sprzętu przeznaczonego dla gospodarstw domowych, prowadzącym zakład przetwarzania oraz odbierającym odpady komunalne od właścicieli nieruchomości lub prowadzącym punkt selektywnego zbierania odpadów komunalnych. Celem tego zapisu jest ograniczenie sprzedaży nielegalnie zdemontowanych części ZSEiE do punktów skupu złomu, co stanowi niebezpieczeństwo dla zdrowia człowieka i środowiska.
Anna Wójcik, ocenia jednak, że pomimo tej regulacji nielegalny demontaż może być dalej kontynuowany. – Nieuczciwi przedsiębiorcy znajdą sposób ominięcia restrykcyjnych przepisów, choćby doprowadzając poprzez nielegalny demontaż zebrany ZSEiE do takiego stopnia, aby utracił wizualnie znamiona sprzętu – mówi ekspertka Stena Recycling. Jak wskazuje ograniczenie części podmiotów pod względem zbiórki niekompletnych elektrodpadów zmniejszy liczbę lokalizacji, w których taki sprzęt może być oddawany oraz ograniczy działalności firm zajmujących się jego zbiórką. Poza branżę zużytych urządzeń elektrycznych i elektronicznych mogą dalej trafiać niektóre cenne surowce. – Optymalnym rozwiązaniem byłaby rekompensata finansowa za zwrot kompletnego sprzętu. Wszelkie instrumenty finansowe winny być także wspierane poprzez edukację społeczeństwa o skutkach niekorzystnego oddziaływania na środowisko – dodaje Wójcik.
W ustawie o ZSEiE, poza zakazem zbiórki niekompletnych elektroodpadów, przewidziano wiele istotnych zmian, m.in. udogodnienia dla konsumentów, które pozwolą na łatwiejszy zwrot zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego. Sprzęt o wymiarach nie większych niż 25 cm będzie można oddać nieodpłatnie oraz bez konieczności kupienia nowego produktu w sklepie o powierzchni nie mniejszej niż 400 mkw. Nieodpłatny będzie również zwrot zużytego sprzętu przy dostawie nowego produktu do domu pod warunkiem, że jest on tego samego rodzaju. Ustawa wprowadza również szereg innych zmian, m.in. niezapowiedziane kontrole podmiotów gospodarczych zajmujących się zbieraniem oraz przetwarzaniem zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego, zwiększone poziomy zbierania oraz odzysku i recyklingu elektrodpadów, czy od 2018 r. podział sprzętu elektrycznego i elektronicznego na nowe grupy.
