Astronauci dotarli do stacji kosmicznej, gdzie zostali powitani. Czekają ich pracowite dni, misja zakłada liczne eksperymenty. Sławosz Uznański-Wiśniewski wykona część z nich podczas połączenia z ziemią, chętni będą mogli je obserwować za pomocą internetu.
Załoga misji Ax-04 znajduje się już w Międzynarodowej Stacji Kosmicznej (ISS). Kapsuła, która dostarczyła astronautów, rozpoczęła dokowanie około 12:30 (czasu polskiego). W tym celu wykorzystano 16 silników, które umożliwiły precyzyjny manewr. Załoga weszła na pokład około 14:30, w jej skład wchodzą cztery osoby: Peggy Whitson (dowódczyni), Shubhanshu Shukla (pilot), Tibor Kapu (specjalista misji) i Sławosz Uznański-Wiśniewski (astronauta projektowy ESA).
Z uczestników tylko Whitson była wcześniej w kosmosie (676 dni), po wejściu na pokład wręczyła innym złote plakietki. Ich numery (634, 635 i 636) mówią, na którym miejscu listy osób, które były w kosmosie znajduje się właściciel. Sławosz Uznański-Wiśniewski otrzymał tę z numerem 635.
– Po raz pierwszy mamy polską misję na ISS. Bardzo się cieszę, że mogę reprezentować was, 40 milionów Polaków. Dziękuję za zaufanie – powiedział.
Przed przybyciem misji na stacji przebywało siedem osób: Takuya Onishi (Japonia, dowódca), Anne Mcclain (USA), Nichole Ayers (USA), John Kim (USA), Kirył Pieskow (Rosja), Siergiej Ryżkow (Rosja) i Aleksiej Zubrycki (Rosja).
Czwórka astronautów udała się na ISS w celu przeprowadzenia badań naukowych. Zaplanowanych jest 60 eksperymentów wskazany przez 31 krajów (m.in. USA, Węgry, Polskę, Arabię Saudyjską i Zjednoczone Emiraty Arabskie). Badania podzielone są na cztery grupy: Axiom Space (firmy, która zorganizowała misję), ISRO (Indyjskiej Organizacji Badań Kosmicznych), ESA (Europejskiej Agencji Kosmicznej, reprezentowanej przez Polaka) i HUNOR (węgierskiego programu „Hugarian to Orbit”).
Zadania stojące przed Polakiem
ESA planuje eksperymenty w segmentach, które zostały opracowane przez polski przemysł kosmiczny, pod nadzorem agencji. Wśród nich znalazły się m.in. badania zdrowia psychicznego i behawioralnego wśród astronautów na ISS, monitorowanie utraty tkanki kostnej po powrocie z kosmosu, badanie stymulacji elektrycznej mięśni w celu ochrony ich masy w warunkach mikrograwitacji czy zwiększenie okres trwałości produktów farmaceutycznych w kosmosie.
Uznański-Wiśniewski zbada również technologię obrazowania mózgu w celu opracowania interfejsu człowiek-komputer w warunkach mikrograwitacyjnych oraz przetestuje monitor akustyczny. Polak będzie miał zadanie ocenić funkcjonowanie sześciu przenośnych urządzeń biomonitorujących oraz zbadać pomiar promieniowania kosmicznego za pomocą monitora w module Columbus.
Polski astronauta sześciokrotnie połączy się z ziemią, z czego w trakcie dwóch z nich wykona na żywo niektóre zaplanowane doświadczenia. Będą mogli je oglądać wszyscy chętni za pomocą internetu.
– To cudowne miejsce. Dla mnie jako inżyniera, naukowca to najlepsze na świecie laboratorium badawcze. Tutaj prowadzimy eksperymenty, testujemy technologie naszych krajów, przeprowadzamy demonstracje technologii – powiedział Uznański-Wiśniewski podczas ceremonii powitania.
Inne badania
Amerykańska spółka skupi się na badaniach, które zbadają wpływ mikrograwitacyjny i pogłębią zrozumienie stanu zdrowia i wydajności astronautów podczas misji. W programie zawarto zgłębienie tematów wsparcia medycznego dla astronautów chorych na cukrzycę, wpływu mikrograwitacji na mózg oraz ciało i gromadzenia danych zdrowotnych. Axiom planuje zbadać wpływ podróży kosmicznych na stawy, przepływ krwi, komórki macierzyste, rozwój nowotworów i narażenie na promieniowanie.
Wśród testów zaplanowano ocenę „gotowości” astronautów za pomocą urządzenia noszonego na ciele, wykorzystano oprogramowanie iPhone’a i AWS Snowcone.
Badania ISO skupią się na kwestii procesów biologicznych w mikrograwitacji i opracowaniu strategii dla długoterminowych misji kosmicznych. Pilot misji zbada m.in. wpływ ekranów komputerowych na funkcje fizyczne i poznawcze w warunkach mikrograwitacji i lotów kosmicznych na nasiona roślin uprawnych. Jego zadaniem jest zidentyfikowanie ścieżek dysfunkcji mięśni szkieletowych w warunkach mikrograwitacja i molekularnych mechanizmów odporności w ekstremalnych środowiskach. ISO planuje również zbadać mikroalgi i sinice w warunkach kosmicznych.
Wśród zadań Węgra znalazło się zbadanie wpływu warunków kosmicznych na mikrobiom bakterii, wirusów i grzybów u człowieka, wpływu mikrograwitacji na funkcje poznawcze i zdolności motoryczne czy zbadanie zmian w układzie sercowo-naczyniowym oraz równowagi. HUNOR zleciło swojemu przedstawicielowi również monitorowanie narażenia załogi na promieniowanie i warunki środowiskowe przy użyciu osobistego urządzenia dozymetrycznego.
POLSA / Axiom Space / PAP / Biznes Alert / Marcin Karwowski
