(Sejm RP)
Podniesienie efektywności działania polskiego systemu antyterrorystycznego, a przede wszystkim zwiększenie bezpieczeństwa obywateli, to podstawowy cel wchodzącej w życie 2 lipca 2016 r. ustawy o działaniach antyterrorystycznych. Nowe przepisy są m.in. odpowiedzią na wzrost zagrożenia terrorystycznego na świecie.
Cel ustawy ma zostać osiągnięty przez lepszą koordynację działań służb i doprecyzowanie zasad współpracy między nimi, a także zapewnienie skutecznych działań w przypadku podejrzenia przestępstwa o charakterze terrorystycznym oraz odpowiedniego reagowania na nie. Nowe rozwiązania mają też sprzyjać poprawie bezpieczeństwa w cyberprzestrzeni. Ponadto nowe procedury oraz obowiązki informacyjne i rejestracyjne przyspieszą proces decyzyjny w przypadku zamachu terrorystycznego.
Zgodnie z ustawą, za zapobieganie zdarzeniom o charakterze terrorystycznym będzie odpowiedzialny szef Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego. Z kolei minister spraw wewnętrznych i administracji będzie odpowiadał m.in. za przygotowanie do przejmowania kontroli nad takimi zdarzeniami oraz za reagowanie w przypadku ich wystąpienia. Szef ABW będzie głównym koordynatorem polityki antyterrorystycznej. W celu zapobiegania aktom terrorystycznym będzie on koordynował czynności analityczno-informacyjne służb specjalnych oraz wymianę informacji przekazywanych przez: Policję, Staż Graniczną, Biuro Ochrony Rządu, Państwową Straż Pożarną, Służbę Celną, Generalnego Inspektora Informacji Finansowej, Generalnego Inspektora Kontroli Skarbowej, Żandarmerię Wojskową i Rządowe Centrum Bezpieczeństwa. Ustawa przewiduje też, że szef ABW będzie prowadził wykaz osób, które mogą mieć związek ze zdarzeniami o charakterze terrorystycznym. Ma on także oceniać bezpieczeństwo systemów teleinformatycznych oraz prowadzić centralny rejestr ataków hakerskich. Aby skutecznie uniemożliwić finansowanie terroryzmu, szef ABW uzyska dostęp do informacji i danych objętych tajemnicą bankową.
Ponadto, w myśl ustawy, karty telefoniczne pre-paid będą rejestrowane. Ich dotychczasowi posiadacze będą musieli przekazać operatorowi swoje dane do 1 lutego 2017 r., inaczej ich karty zostaną wyłączone. Natomiast nowi nabywcy tych kart będą zobowiązani do podawania swoich danych od 25 lipca 2016 r. Chodzi o to, aby osoby korzystające z kart pre-paid nie były anonimowe, co ułatwi ich identyfikację w sytuacji podejrzenia o terroryzm. Ustawa określa także nowe typy przestępstw, co stanowi odpowiedź na działania terrorystów przybywających do Europy z Syrii i Iraku. Przewidziano odpowiedzialność karną za udział w szkoleniach terrorystycznych, a także kary za wyjazdy za granicę w celu uczestniczenia w działalności terrorystycznej. W celu zapobiegania lub zwalczania przestępstw o charakterze terrorystycznym, szef ABW będzie mógł zarządzić wobec cudzoziemca podejrzanego o działalność terrorystyczną – na okres nie dłuższy niż 3 miesiące – niejawne prowadzenie czynności polegających np. na rejestrowaniu jego rozmów telefonicznych, dostępie do jego przesyłek oraz korespondencji, w tym elektronicznej. W przypadkach wskazanych w ustawie ABW, Policja i Straż Graniczna będzie miała prawo pobierania obrazu linii papilarnych, materiału biologicznego w celu oznaczenia DNA, a także utrwalania wizerunku twarzy cudzoziemca. Będzie to możliwe np. w przypadku podejrzenia nielegalnego przekroczenia granicy Polski lub nielegalnego pobytu w naszym kraju oraz podejrzenia związku ze zdarzeniami o charakterze terrorystycznym bądź uczestnictwa w szkoleniu terrorystycznym.
Ustawa wprowadza także powszechnie obowiązujący i dostosowany do wymogów NATO czterostopniowy system stopni alarmowych na wypadek zagrożeń terrorystycznych oraz stopni alarmowych w cyberprzestrzeni. Jeśli zostanie wprowadzony jeden z dwóch najwyższych stopni zagrożenia terrorystycznego (III lub IV), to będzie można wprowadzić zakaz odbywania zgromadzeń publicznych lub imprez masowych na obszarze lub w obiekcie objętym stopniem alarmowym. W przypadku wprowadzenia III lub IV stopnia alarmowego – jeżeli użycie Policji okaże się niewystarczające – będzie można szybciej niż obecnie uzyskać wsparcie Sił Zbrojnych RP. Decyzję o użyciu wojska będzie wydawał minister obrony narodowej, na wniosek ministra spraw wewnętrznych i administracji. Określono również szczególne zasady użycia broni palnej w ramach prowadzenia działań kontrterrorystycznych. Chodzi o możliwość specjalnego użycia broni (tzw. strzału snajperskiego), mogącego prowadzić do śmierci zamachowca. Rozwiązanie to zwiększy skuteczność działań Policji w sytuacji wystąpienia zdarzenia o charakterze terrorystycznym, ale będzie traktowane jako środek wyjątkowy i ostateczny, wykorzystywany jedynie aby przeciwdziałać zamachowi na życie lub zdrowie człowieka lub w celu uwolnienia zakładnika. Ustawa przewiduje też, że bezzałogowy statek powietrzny (dron) będzie mógł zostać zestrzelony albo nad jego lotem zostanie przejęta kontrola w sytuacji gdy przebieg lotu m.in. zagraża życiu lub zdrowiu ludzi oraz chronionym obiektom, urządzeniom lub obszarom.
