Mario Draghi, były prezes Europejskiego Banku Centralnego i premier Włoch, jest uznawany za osobę, która odegrała kluczową rolę w stabilizacji strefy euro podczas kryzysu finansowego. Jego filozofia gospodarcza wykracza jednak poza politykę monetarną. Draghi wielokrotnie podkreślał znaczenie wzmacniania konkurencyjności Unii Europejskiej (UE), szczególnie w kontekście globalnej gospodarki.
Kluczowym elementem jego wizji jest sektor energetyczny, który postrzega jako niezbędny zarówno dla odporności gospodarczej, jak i długoterminowego zrównoważonego rozwoju.
Sektor energetyczny jest kluczowym filarem wzrostu gospodarczego, rozwoju technologicznego i produktywności przemysłowej. Dla UE polityka energetyczna jest ściśle powiązana z jej szerszą strategią gospodarczą, ponieważ ceny energii, jej dostępność i zrównoważony rozwój mają bezpośredni wpływ na konkurencyjność przemysłu. Draghi, podobnie jak wielu europejskich przywódców, uważa, że transformacja energetyczna jest kluczowa dla utrzymania i poprawy pozycji konkurencyjnej regionu na globalnym rynku.
Draghi jest głęboko przekonany, że Europa musi przyspieszyć przejście na czyste, odnawialne źródła energii. W obliczu rosnącego globalnego popytu na zielone technologie i coraz bardziej niestabilnych rynków paliw kopalnych, przejście na zrównoważoną energię jest nie tylko imperatywem środowiskowym, ale także strategicznym krokiem ekonomicznym. Inwestując w energię odnawialną, Draghi argumentuje, że Europa może zmniejszyć swoją zależność od importowanych paliw kopalnych, ograniczyć narażenie na wahania cen i zapewnić, że jej przemysł pozostanie konkurencyjny w obliczu rosnących kosztów emisji węgla.
Drugim istotnym punktem, bardzo często cytowanym przez Draghiego, jest zmniejszenie zależności energetycznej Europy i związanych z tym kosztów, przede wszystkim przez zmniejszenie dostaw energii od zewnętrznych dostawców, zwłaszcza takich jak Rosja, która historycznie dostarczała znaczną część gazu ziemnego do UE. Kryzys energetyczny w Europie, zaostrzony przez napięcia geopolityczne, obnażył wrażliwość na uzależnienie od zewnętrznych źródeł energii.
Draghi, w czasie swojej kadencji jako premier Włoch, opowiadał się za zdywersyfikowanym miksem energetycznym, który obejmuje rozbudowę infrastruktury odnawialnych źródeł energii, przy jednoczesnym wykorzystaniu gazu ziemnego jako paliwa przejściowego. Zmniejszając swoją zależność od zagranicznych dostaw energii, UE może zminimalizować ryzyko związane z wahaniami cen energii i przerwami w dostawach. Niższe i bardziej przewidywalne koszty energii są kluczowe dla europejskich przemysłów konkurujących na globalnym rynku. Sektory energochłonne, takie jak przemysł chemiczny, stalowy czy produkcja, są szczególnie wrażliwe na wysokie i niestabilne ceny energii. Bardziej stabilny i zdywersyfikowany system energetyczny może pomóc chronić te branże przed globalnymi wstrząsami, tym samym poprawiając ogólną konkurencyjność.
Draghi wielokrotnie podkreślał również potrzebę znacznych inwestycji w zielone technologie, nie tylko jako środek do walki ze zmianami klimatycznymi, ale także jako sposób na wzmocnienie globalnej konkurencyjności Europy. UE, pod wpływem Draghiego, poczyniła postępy w stawaniu się liderem w rozwoju technologii odnawialnych źródeł energii, w tym energii wiatrowej, słonecznej i wodorowej. Ta transformacja jest niezbędna, ponieważ globalny rynek technologii odnawialnych szybko się rozwija. Zielony Ład UE, którego celem jest uczynienie bloku neutralnym klimatycznie do 2050 roku, jest filarem tej zmiany. Draghi zauważył, że realizacja tych ambitnych celów wymaga znacznych inwestycji w badania i rozwój (B+R), aby napędzać innowacje w sektorze energetycznym. Innowacje te są kluczowe dla obniżenia kosztów energii odnawialnej, poprawy efektywności energetycznej i rozwoju nowych technologii magazynowania i dystrybucji energii. Draghi opowiadał się za skoordynowanymi europejskimi wysiłkami na rzecz finansowania tych inwestycji, zarówno poprzez mechanizmy finansowania publicznego, jak i partnerstwa z sektorem prywatnym. Argumentował, że UE musi działać zdecydowanie, aby zapewnić sobie utrzymanie przewagi technologicznej na globalnym rynku energii, zwłaszcza w sytuacji, gdy kraje takie jak Chiny i Stany Zjednoczone zwiększają własne inwestycje w energię odnawialną. Prowadząc globalny wysiłek na rzecz odnawialnych źródeł energii, UE może uplasować się na czołowej pozycji w szybko rosnącym przemyśle, tworząc miejsca pracy i napędzając wzrost gospodarczy.
Ramy regulacyjne i integracja rynku energetycznego kluczowym elementem wizji Draghiego
Jednym z najistotniejszych elementów – wg. Draghiego – mających realny wpływ na konkurencyjność UE na arenie międzynarodowej jest stworzenie zintegrowanego i wydajnego rynku energii. Rynek energii w UE był historycznie rozdrobniony, a poszczególne państwa członkowskie realizowały własne polityki energetyczne i utrzymywały oddzielne infrastruktury energetyczne. Brak koordynacji prowadził do nieefektywności, wyższych kosztów i mniejszej konkurencyjności. Draghi apelował o stworzenie bardziej zintegrowanego europejskiego rynku energii, gdzie energia mogłaby swobodnie przepływać przez granice, a ceny byłyby kształtowane przez dynamikę rynkową, a nie polityki krajowe. Taka integracja jest kluczowa dla maksymalizacji korzyści z energii odnawialnej, ponieważ różne regiony Europy mają różne możliwości w zakresie produkcji energii słonecznej, wiatrowej i wodnej. W pełni zintegrowany rynek energii pozwoliłby na efektywną alokację tych zasobów na całym kontynencie, obniżając koszty i poprawiając niezawodność dostaw. Aby to osiągnąć, Draghi poparł reformy ram regulacyjnych UE, które zachęcałyby do transgranicznego handlu energią, ujednolicania przepisów oraz promowania inwestycji w transgraniczną infrastrukturę energetyczną. Bardziej zintegrowany rynek energii zwiększyłby konkurencję, obniżyłby ceny dla konsumentów i przedsiębiorstw oraz stworzyłby bardziej odporny system energetyczny, co przyczyniłoby się do ogólnej konkurencyjności UE.
Chociaż transformacja w kierunku zielonej gospodarki jest koniecznością, Draghi dostrzega również wyzwania, jakie stawia przed niektórymi branżami. Sektory silnie uzależnione od paliw kopalnych będą musiały stawić czoła znacznym zakłóceniom w miarę postępu Europy w realizacji swoich celów klimatycznych. Draghi argumentuje jednak, że ta transformacja, jeśli będzie odpowiednio zarządzana, może stać się źródłem przewagi konkurencyjnej, a nie obciążeniem. Draghi opowiadał się za politykami wspierającymi przemysły w ich transformacji w kierunku bardziej ekologicznych źródeł energii, w tym za subsydiami celowymi, ulgami podatkowymi i inwestycjami w programy przekwalifikowania pracowników w sektorach objętych zmianami. Uważa, że dostarczając przemysłowi narzędzi i wsparcia potrzebnych do adaptacji, UE może zamienić zieloną transformację w szansę
