Pawłowski: Polityka energetyczna Włoch, czyli prąd zamiast benzyny i gaz zamiast węgla (ANALIZA)
– Włochy opowiadają się za ambitną realizacją transformacji energetycznej w ramach unijnego nowego zielonego ładu. W tym celu wprowadzają działania służące promocji elektromobilności i wykluczeniu węgla ze swojego miksu energetycznego. Ich skutkiem ubocznym będzie wzrost konsumpcji gazu, który prawdopodobnie skłoni Włochy do pogłębiania współpracy z Rosją – pisze Maciej Pawłowski, współpracownik BiznesAlert.pl*.
Strategia transformacji energetycznej
Podstawowym dokumentem prezentującym założenia polityki energetycznej Włoch jest Narodowy Zintegrowany Plan na rzecz Energii i Klimatu (PNEIC) uchwalony w styczniu 2020 r. Wskazuje on cele państwa w zakresie transformacji energetycznej w latach 2021-2030. PNEIC zakłada, że w 2030 roku 55 procent krajowej produkcji energii elektrycznej ma pochodzić ze źródeł odnawialnych. W sektorze ogrzewania i chłodzenia udział OZE ma wynosić 55,9, a w transporcie 55,4 procent. Emisja dwutlenku węgla ma zostać obniżona o 56% w sektorze dużych przedsiębiorstw oraz o 35 procent w cywilnym transporcie naziemnym. Natomiast do 2050 roku Włochy mają dokonać całkowitej dekarbonizacji gospodarki. Węgiel ma zostać zastąpiony przez OZE i gaz.
Włochy zamierzają stale dostosowywać swoje działania do celów stawianych przez UE w zakresie bezpieczeństwa i efektywności energetycznej, wykorzystania odnawialnych źródeł energii, budowy jednolitego europejskiego rynku energii i gospodarki zamkniętego obiegu. Jednak wsparcie jakie mają one otrzymać od UE w ramach mechanizmu sprawiedliwej transformacji (364 mln euro) jest stosunkowo niewielkie w porównaniu ze środkami przyznanymi np. Polsce lub Niemcom (po 7,5 mld euro).
Transformacja ekologiczna stanowi filar planu odbudowy gospodarki, przedstawionego 27 maja 2020 roku przez ówczesnego premiera Giuseppe Conte. Dotychczas uruchomiony zostały program dofinansowania 110% kosztów prac służących podniesieniu efektywności energetycznej i odporności sejsmicznej budynków.
Prąd zamiast benzyny
Środkiem do zmniejszenia emisji dwutlenku węgla ma być promocja elektromobilności. Już w 2012 roku uchwalony został Narodowy Plan Rozwoju Infrastruktury dla Elektromobilności (PNIRE). Zgodnie z jego założeniami w latach 2017-2020 zbudowano 13 tys. stacji wolnego ładowania pojazdów elektrycznych i 6 tys. stacji szybkiego ładowania. Prace te zostały zrealizowane na zasadach partnerstwa władz regionalnych z podmiotami prywatnymi. Jednocześnie od 2020 r. rząd dofinansowuje zakup przez obywateli samochodów niskoemisyjnych, w tym elektrycznych.
Rozwój elektromobilności ma służyć zmniejszeniu konsumpcji ropy naftowej. Obecnie Włochy zajmują pod tym względem piąte miejsce w Europie po Niemczech, UK, Francji i Hiszpanii. Głównymi dostawcami ropy naftowej do Włoch są: Azerbejdżan, Irak, Rosja, Arabia Saud. i Kazachstan. W mniejszym stopniu surowiec ten jest importowany z innych państw, takich jak Nigeria, Libia, Kanada, Algieria, Angola i USA.
Zastąpienie ropy naftowej przez energię elektryczną wymaga zwiększenia włoskiego importu w tym zakresie. Aktualnie 88% zużywanego we Włoszech prądu wytwarzane jest w ramach produkcji krajowej. Ponadto istnieje 25 interkonektorów poprzez, które Włochy otrzymują energię elektryczną ze Szwajcarii (12 połączeń), Francji (7, w tym 3 dwustronne), Austrii (2), Słowenii (2), Grecji (1 – wymiana dwustronna) i Malty (1). W trakcie budowy są interkonektory łączące Włochy z Austrią (3), Francją (2) Tunezją (1) i Czarnogórą (1).
Gaz zamiast węgla
O ile rozbudowa infrastruktury OZE ma zmniejszać zapotrzebowanie na import energii, o tyle wzrost zapotrzebowania na gaz będzie prowadzić do jego zwiększenia. Już obecnie Włochy stanowią trzeci największy rynek konsumpcji gazu w Europie (po Niemczech i UK), a udział tego surowca we włoskim miksie energetycznym wynosi aż 35 procent. 92 procent zużywanego w tym kraju gazu pochodzi z importu, głównie z Rosji (39%), Algierii (29%) oraz w mniejszym stopniu z Libii, Holandii i Kataru. Włochy dysponują jednym terminalem LNG i pięcioma punktami odbioru gazu z gazociągów.
Kwestia dostaw gazu ma istotne znaczenie dla polityki zagranicznej Włoch. Dominująca pozycja Rosji w tym obszarze determinuje sceptyczne stanowisko Włoch wobec unijnych sankcji nakładanych na ten kraj. Paradoksalnie jednak Włochy nie są chętne budowie gazociągu Nord Stream 2. Obawiają się, że realizacja tego projektu spowoduje, że głównym dystrybutorem rosyjskiego gazu w Europie staną się Niemcy. Jest to istotne ponieważ Włochy aspirują do objęcia tej roli za sprawą budowy gazociągu South Stream. Jednocześnie chęć utrzymania dostępu do złóż gazu i ropy naftowej w Libii przez koncern ENI jest przyczyną wspierania przez Włochy jednej ze stron wojny domowej w tym kraju.
*Treść tekstu zawiera prywatne opinie autora.
