Prawie co czwarte zgłoszenie o nieprawidłowościach w kopalni, przyjęte w ubiegłym roku przez tzw. górniczy telefon zaufania, okazało się zasadne – wynika z danych nadzoru górniczego. Czasem takie anonimowe zgłoszenie możne uchronić kogoś przed wypadkiem, a nawet uratować życie.
Telefon został uruchomiony osiem lat temu, po serii górniczych wypadków; jest czynny całą dobę, we wszystkie dni tygodnia, także w święta. Zgłoszenie można też wysłać mailem i tradycyjną pocztą. W całym zeszłym roku takich zgłoszeń interwencyjnych wpłynęło do Wyższego Urzędu Górniczego (WUG) 109, rok wcześniej – 75. Wszystkie są od razu analizowane i przekazywane do rozpoznania. W minionym roku pracownicy nadzoru górniczego potwierdzili zasadność 25 zgłoszeń (ok. 23 proc.). „Nie znaczy to, że pozostałe interwencje były bezzasadne. Nie można wykluczyć, że przynajmniej niektóre ze wskazywanych nieprawidłowości zostały usunięte nim inspektorzy dotarli we wskazane im przez informatora miejsce czy zjechali pod ziemię” – oceniła w piątek rzeczniczka WUG Anna Swiniarska-Tadla. Przekazane w ub. roku Urzędowi sygnały o nieprawidłowościach w 93 przypadkach badali inspektorzy urzędów górniczych, a w pozostałych przypadkach inne instytucje, m.in. Państwowa Inspekcja Pracy. W 17 przypadkach, po przeprowadzonych kontrolach, nadzór górniczy wydał decyzje wstrzymujące część ruchu zakładu lub nakazał usunięcie nieprawidłowości.
„Decyzje te dotyczyły trudnych warunków pracy, zagrożenia wybuchem pyłu węglowego, ponadnormatywnej pracy górników w podwyższonej temperaturze, eksploatacji niesprawnych maszyn i urządzeń, uszkodzonej obudowy wyrobisk, braku należytego dozoru nad robotami oraz nielegalnej eksploatacji kopalin” – poinformowała rzeczniczka WUG. Najwięcej ubiegłorocznych interwencji dotyczyło pracy górników w zbyt wysokiej temperaturze, czyli w warunkach tzw. zagrożenia klimatycznego, kiedy czas pracy powinien być skrócony (30 zgłoszeń), niewłaściwej eksploatacji lub niesprawności maszyn i urządzeń (15 zgłoszeń), stosowania mobbingu przełożonych wobec pracowników (11 zgłoszeń), stosowania niebezpiecznych metod pracy (11 zgłoszeń), zagrożenia metanowego (10 zgłoszeń), nieprawidłowej obudowy wyrobisk (6 zgłoszeń) oraz nielegalnej eksploatacji złóż (5 zgłoszeń). Inne zgłoszone uwagi dotyczyły potencjalnego zagrożenia wybuchem pyłu węglowego, niezgłaszania wypadków przy pracy, utrudnionego dojścia do miejsca pracy i brak porządku na drogach ucieczkowych, eksploatacji niezgodnie z koncesją, złej organizacji pracy, używania alkoholu, zagrożenia tąpaniami, zagrożenia pożarowego, szkoleń załogi, zatrudniania pracowników bez wymaganych kwalifikacji oraz używania narkotyków.
Górniczy telefon zaufania działa przy Wyższym Urzędzie Górniczym od 2011 roku, 24 godziny na dobę, siedem dni w tygodniu. Wszyscy pracownicy zakładów górniczych dzwoniąc pod nr tel. 32 736 19 47 mogą zgłaszać zauważone nieprawidłowości i niebezpieczne zdarzenia zagrażające ich zdrowiu, życiu i bezpieczeństwu pracy. Oprócz telefonu mogą też do tego rodzaju zgłoszeń wykorzystać pocztę elektroniczną (bhp.uwagi@wug.gov.pl) oraz tradycyjną, wysyłając informację na adres Wyższego Urzędu Górniczego. Informacje można przekazywać anonimowo. W 2017 r. interwencyjnych zgłoszeń było 75 (w tym zasadnych 29), w 2016 r. – 94 (zasadnych 23) w 2015 r. – 97 (zasadnych 30), w 2014 — 99 (zasadnych 24), a w 2013 — 58 (zasadnych 19). Przedstawiciele nadzoru górniczego wskazują, że nawet jeśli kontrola nie potwierdza przekazanych informacji, to jest ona sygnałem dla kierownictwa zakładu górniczego, że nie ma przyzwolenia załogi na pracę w warunkach powodujących niebezpieczeństwo wystąpienia wypadku; nie ma także lepszej prewencji wypadkowej niż natychmiastowa reakcja górników na łamanie przepisów. Zgodnie z przepisami, nadzór górniczy przeprowadza w kopalniach tzw. kontrole planowane i doraźne. Te podejmowane po zgłoszeniach na telefon interwencyjny stanowią inną kategorię – podejmowane są natychmiast w sytuacjach zagrożenia życia lub zdrowia górników oraz bezpieczeństwa powszechnego.
W przypadku wykrycia nieprawidłowości inspektorzy stosują sankcje wynikające z prawa geologicznego i górniczego. Nadzór górniczy ocenia jednak, że przydatności telefonu interwencyjnego i skrzynki e-mailowej nie należy mierzyć jedynie efektywnością kontroli w postaci potwierdzanych zarzutów i nakładanych sankcji – istotne jest także to, że górnicy mają do kogo się odwołać i nie muszą ulegać presji przełożonych lub współpracowników w tolerowaniu złych praktyk.
Polska Agencja Prasowa
