„Rola EMAS w gospodarce o obiegu zamkniętym” temat ten zgromadził w Ministerstwie Środowiska liczne grono specjalistów i praktyków. Za organizację wydarzenia odpowiadała Generalna Dyrekcja Ochrony Środowiska. Czym jest EMAS? To system „zielonego” zarządzania Eco-Managment and Audit Schem.
Dyrektor Generalny GDOŚ Krzysztof Lissowaki przedstawił sam program jako ten dzięki, któremu „przedsiębiorstwa, które wprowadziły EMAS są przykładem odnoszenia sukcesów i działania na rzecz ochrony środowiska i zrównoważonego rozwoju gospodarki”. Po krótkim wstępie nastąpiło wręczenie odznaczenia państwowego Srebrnego Krzyża Zasług dla profesora Piotra Głowackiego. W wystąpieniu wyróżniony naukowiec wspomniał, że świętując 60 lat na Spitsbergenie i 40 na Antarktydzie warto pamiętać, że zespoły pracujące w stacjach od niemal początku stosowały modele obiegu zamkniętego i rozwiązywały problemy ograniczania odpadów. „Stacja na Spitsbergenie realizuje model zrównoważonego rozwoju od lat 80’. Opakowania, w których transportujemy niezbędne materiały czy wyposażenie są często dla nas specjalnie przygotowywane, żeby mogły być swobodnie zawiezione i odebrane albo wykorzystane jeszcze w innych niż pierwotne celach” mówił Głowacki. „Dobrym przykładem takiego myślenia o obiegu zamkniętym jest beczka na piwo, która może być także odbiornikiem fal radiowych” dodał Głowacki.
Sławomir Mazurek Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Środowiska powiedział, że konferencja jest z jego perspektywy ważna ponieważ „jesteśmy mocno zaangażowani w zrównoważony rozwój, a gospodarka o obiegu zamkniętym jest jej częścią”. „Mamy szanować surowce i szukać miejsca na innowacje a szansą dla Unii Europejskiej w tym obszarze jest właśnie gospodarka o obiegu zamkniętym”. Mazurek dodał, że gospodarka o obiegu zamkniętym realizowana „pod warunkiem, że stawiane cele będą realne i uwzględniające możliwości poszczególnych krajów realizujących jej postulaty”. „EMAS jest w Polsce obecny, to pomaga, rozwija a instytucje wdrażające ten system mogą być dumne” powiedział Mazurek. „EMAS ułatwia wyrobienie nowych zachowań, zachowań dzięki, którym będziemy lepiej funkcjonować w środowisku. EMAS to nie kolejny certyfikat, który się kupuje, to jedyny tego typu certyfikat, który pokazuje jak funkcjonować” mówił wiceminister. „Patrzymy w Polsce na narzędzie i widzimy dobre praktyki (…) na przykład w samorządach” podkreślił Mazurek. „Nie tylko hierarchia postępowania z odpadami, ale i przeciwdziałanie powstawania odpadów – to jest myślenie „emasowskie”, zrównoważone, cyrkularne” dodał pod koniec wystąpienia. Na zakończenie podkreślił, że obecnie w Unii Europejskiej jesteśmy w ważnym momencie, w którym model gospodarki cyrkularnej staje się elementem większej całości. Jednocześnie EMAS jest systemem, który obejmuje cały organizm, w którym jest wprowadzany, a to ważne także z perspektywy trwającej w Unii dyskusji nad rozszerzoną odpowiedzialnością producentów i kwestiach opakowaniowych.
Maciej Krzyczkowki w Generalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska odpowiedzialny za rozwój i wdrażanie EMAS w Polskich organizacjach we wstępie do swojego wystąpienia podkreślił, że konferencja w gmachu Ministerstwa Środowiska jest pod wieloma szczególna. Jednym z jej wyraźnych wyróżników jest brak gadżetów, identyfikatorów i innej galanterii konferencyjnej. „To świadoma decyzja” mówił Krzyczkowski. „Mamy zapobiegać powstawaniu odpadów, zaczynamy od teraz”. EMAS to niepopularne decyzje, które będą wymagały odwagi. Tak wygląda zmiana nawyków” dodał. Trzema najważniejszymi elementami, które Krzyczkowski wskazał w swoim wystąpieniu, a które najlepiej charakteryzują EMAS są: efektywność środowiskowa, wiarygodne dane, dobra współpraca z administracją publiczną. W czym jeszcze EMAS się wyróżnia? Umożliwia uzyskanie pewnych ulg regulacyjnych. Jednak ulgi regulacyjne nie zawsze są dla firm atrakcyjne, firmy nie lubią dawać się prześwietlać, według Krzyczkowskiego. „W EMAS to funkcjonuje z powodzeniem od 20 lat”. „Circular economy jest pewnym idee fixe Komisji Europejskiej i będzie pojawiało się co raz więcej regulacji i wskazówek aby wprowadzać ten model w życie” mówił Krzyczkowski. „Dodał także, że wystąpienie Hugo-Maria Schally, które zostało wyświetlone na początku konferencji powoduje, że ograniczamy ślad węglowy, czyli działamy zgodnie z ideą zrównoważonego rozwoju”.
A co powiedział Hugo-Maria Schally – Head of Unit Eco-Innovation and Circular Economy w wystąpieniu nagranym specjalnie na tę konferencję? Przede wszystkim pogratulował dwum polskim organizacjom, które wprowadziły EMAS i zostały wyróżnione w trakcie konferencji podsumowującej 20 lat sieci, która odbyła się w maju na Malcie. Spośród 20 nominowanych firm dwie polskie: CEMEX (lider branży budowlanej) i Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Gdańsku na tle pozostałych firm wyraźnie się odcinały. Schally dodał, że 69 polskich organizacji będących w sieci EMAS to ponad 300 podmiotów, które realizują w praktyce postulaty zrównoważonego rozwoju. Dodał także, że polskie przedsiębiorstwo z branży energetycznej Energa to jedna z największych w Europie firm, które wdrożyły EMAS. „Narzędzie jakim jest EMAS ma podnieść transparentność i pomóc oszczędzać zasoby i pieniądze. Przeobrażenie w gospodarkę o obiegu zamkniętym jest naszym wspólnym unijnym celem. Musimy zmienić sposób w jaki produkujemy i konsumujemy” mówił Schally.
Panel dyskusyjny poprowadzony przez Macieja Krzyczkowskiego z Generalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska w trakcie konferencji „Rola EMAS w gospodarce o obiegu zamkniętym” otwierał drugą część spotkania. Jak wynika z doświadczeń firm reprezentowanych w czasie konferencji – EMAS jest systemem uniwersalnym, który ma uzasadnienie ekonomiczne.
Wśród reprezentantów firm, które włączyły się do sieci i widzą tego pozytywne skutki byli: Agnieszka Wojtach – Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Gdańsku, Anna Horbajczuk – OSI Food Solutions Poland Sp. z o.o., Anna Sapota – CP Recycling Organizacja Odzysku Opakowań S.A., Dariusz Roszak – Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji Okręgu aCzęstochowskiego S.A. w Częstochowie, Henryk Radelczuk – CEMEX Sp. z o.o. Paneliści dzielili się dobrymi przykładami ze swoich branż działań zbliżających firmy do gospodarki cyrkularnej. Z niemal każdej wypowiedzi panelistów słychać było zapewnienia, że EMAS to dobre posunięcie, a poczynione w związku z modernizacjami inwestycje są bardzo opłacalne. Agnieszka Wojtach mówiła o tym, że zmiana lokalizacji i wybudowanie obiektu spełniającego wysokie standardy co do emisyjności jest bardzo dobre z punktu widzenia branży, w której WFOŚiGW działa. Duże zainteresowanie wśród słuchaczy jej wystąpienia wzbudziła informacja o specjalnej łazience dla rowerzystów, która znajduje się w siedzibie WFOŚiGW w Gdańsku. Jest to pomieszczenie specjalnie przygotowane z myślą o pracownikach przyjeżdżających do pracy rowerami.
Anna Horbajczuk na przykładzie firmy produkującej burgery wołowe dla największej sieci fastfoodów pokazywała, że wprowadzenie systemu „zielonego” zarządzania jest elementem, który determinuje sprawne i proekologiczne działanie. Firma OSI Food Solutions Poland będąca częścią międzynarodowej korporacji ma nowoczesny budynek produkcyjny, korzysta z odnawialnych źródeł energii i produkuje burgery o 100% zawartości mięsa (pochodzącego od lokalnych dostawców).
Anna Sapota z CP Recykling Organizacja Odzysku Opakowań dawała przykład postępowania z puszkami aluminiowymi, które przetwarzane mogą służyć wielokrotnie nie tracąc swoich właściwości. Przytoczyła, że puszka po napoju od momentu wyprodukowania w ciągu 60 dni może zostać ponownie przetworzona i użyta. Pokazuje to wartość jaką mają surowce i możliwości techniczne dzięki, którym zamiast wydobywać nowe można odzyskiwać już raz użyte surowce. Sapota mówiła także o tym, że EMAS ma „czarny PR” a ona widzi w systemie potencjał pozwalający na szukanie innowacji i obniżanie kosztów produkcji i dostarczanych usług.
Dariusz Roszak mówił o EMAS wdrożonym w firmie nie mającej na swoim terenie konkurencji, ale będącej spółką akcyjną. Na przykładzie Częstochowy i przedsiębiorstwa wodociągowego pokazał jak inwestycja w bardziej ekologiczne rozwiązania przynosi korzyści dla środowiska, a po ośmiu latach kiedy już się zwróci, zacznie przynosić także korzyści finansowe.
Henryk Radelczuk z CEMEX szczegółowo wyjaśnił jak EMAS wpłyną na działanie Chełmskiego oddziału firmy, będącej liderem w branży produkcji i udostępniania materiałów budowlanych. Zastosowanie nowatorskich rozwiązań z zakresu odzyskiwania ciepła i lepszego wykorzystywania paliw przynosi rokrocznie korzyści finansowe i zapewnia CEMEXowi kolejne nagrody.
Model gospodarki o obiegu zamkniętym jest tematem, który będzie wracał a konferencja zorganizowana przez Generalną Dyrekcję Ochrony jest dobrym przykładem jak można przygotowywać się do zmiany bez hipokryzji. Jak słusznie zauważyła jedna z uczestniczek spotkania odchodzimy od zrównoważonego rozwoju na rzecz obiegu zamkniętego. Nawet w warstwie leksykalnej narracji prowadzonej przez prelegentów i panelistów było to przejście bardzo widoczne.
Warto podkreślić, że konferencja była zorganizowana w „duchu” EMAS. Nie było zbędnych gadżetów, drukowanych materiałów, a lunch odbył się w „kantynie” wyróżnionej przez EMAS. Dobre praktyki administracji publicznej i promocja „zielonych zamówień”, odejście od „Bizancjum” w czasie spotkań i konferencji na rzecz wygody i umiaru, cyfrowe dokumenty i ograniczenie produkcji odpadów stają się zarówno w Ministerstwie Środowiska i GDOŚ normą.
Konferencja Rola EMAS w gospodarce o obiegu zamkniętym jest częścią Tygodnia Zrównoważonego Rozwoju odbywającego się w tym czasie w Warszawie i Green Week, który jest obchodzony we wszystkich krajach Unii Europejskiej.
