18.02.2014 ALERT
ENERGETYKA
PIS zapowiada powołanie ministerstwa energetyki i renegocjacje pakietu klimatyczno-energetycznego
(CIRE)
Ze względu na strategiczne znaczenie bezpieczeństwa energetycznego powołamy do życia Ministerstwo Energetyki – zapowiada w swoim programie gospodarczym Prawo i Sprawiedliwość. Wśród strategicznych celów polityki energetycznej zaprezentowanych w programie wymieniono między innymi renegocjację pakietu klimatyczno-energetycznego. Według PIS Ministerstwo Energetyki ma przejąć kompetencje rozproszone obecnie między różne agendy administracji rządowej. Jednocześnie w programie przyjęto pięć strategicznych celów polityki energetycznej, do których zaliczono między innymi renegocjację pakietu klimatyczno-energetycznego, maksymalnie efektywne wykorzystywanie węgla jako podstawowego polskiego surowca energetycznego. Wśród strategicznych dla energetyki celów znalazła się też dywersyfikacja dostaw surowców energetycznych, unowocześnienie polskich elektrowni oraz inwestycje w nowe źródła energii. W programie PIS zapowiedziano dywersyfikację źródeł wytwarzania energii elektrycznej, ale przy zachowaniu priorytetu wytwarzania opartego na technologiach węglowych. – Zasoby węgla kamiennego i brunatnego stanowią atut naszego kraju w działaniach zmierzających do zapewnienia konkurencyjności polskiej gospodarki. Przedstawianie ich jako „surowców schodzących” jest przesądem. Polskie górnictwo węglowe wymaga dużych i rozsądnych inwestycji – napisano w programie. Jednocześnie ostrej krytyce w programie poddano technologię CCS oceniając ją jako „obcą” (red. zagraniczną) i niezwykle kosztowaną oraz mogącą blokować korzystanie z geologicznych zasobów energetycznych. Jeśli chodzi gaz ziemny, to w ocenie autorów programu PIS najważniejszym wyzwaniem w tym obszarze jest stworzenie konkurencyjnego rynku poprzez wdrożenie regulacji wynikających z trzeciego pakietu energetycznego UE. Odnosząc się do kwestii wydobycia gazu ze złóż łupkowych autorzy programu stwierdzili, że Polska posiada prawdopodobnie duży potencjał wydobywczy gazu łupkowego, ale nie dysponuje systemem zarządzania wydobyciem na wzór wiodących producentów, który z jednej strony gwarantowałby stabilne przychody, a z drugiej dawałby dostateczną stabilność prawną inwestorom. PIS zapowiada wprowadzenie obowiązku mniejszościowego udziału państwa w projektach wydobywczych, co w jego ocenie ma pozwolić na zrównoważenie intensywności eksploatacji krajowych złóż gazu i ochrony środowiska naturalnego podczas wydobycia. Jeśli chodzi o infrastrukturę przesyłową autorzy programu PIS ocenili, że konieczne są systemowe inwestycje modernizacyjne i budowa nowych linii przesyłowych wysokiego napięcia, stacji elektroenergetycznych WN oraz rewitalizacja i modernizacja przestarzałej sieci dystrybucyjnej. Jednocześnie zapowiedziano ustawowe uporządkowanie sprawy gruntów wykorzystywanych na potrzeby infrastruktury energetycznej. Regulacje w tym zakresie mają być wzorowane na rozwiązaniach niemieckich. Zobowiązania wobec właścicieli gruntów ma przejąć państwo, a wypłata odszkodowań ma być rozłożona w czasie. Jeśli chodzi o energetykę opartą na źródłach odnawialnych, to w programie PIS zapowiedziano wsparcie dla instalacji OZE, które korzystają z zasobów dostępnych w danym miejscu. – Będziemy zatem promowali nowy system wsparcia rozwoju OZE, oparty na rachunku ekonomicznym oraz wykorzystaniu krajowych źródeł odnawialnych, takich jak biomasa, odpady komunalne, fotowoltaika czy hydroenergetyka – czytamy w programie. Jednocześnie jako szkodliwe, autorzy programu ocenili wspieranie rozwoju drogiej energetyki wiatrowej, całkowicie opartej na obcych technologiach. – Umożliwia się import przestarzałych wiatraków demontowanych w krajach starej Unii i dopuszcza się ustawianie ich w miejscach zagrażających zdrowiu człowieka i na terenach występowania chronionych gatunków zwierząt – czytamy w programie. W programie zapowiedziano też obniżenie stawki podatku od budowli dla nowych inwestycji energetycznych oraz wspieranie energetyki prosumenckiej. W programie nie ma żadnych zapowiedzi odnośnie energetyki jądrowej po za krytyka obecnego rządu, który zadaniem autorów opracowania winny jest braku rozstrzygnięć w tej kwestii oraz zamrożenia współpracy z Litwą w sprawie budowy elektrowni Ignalin II. PIS zapowiada też powołanie w miejsce Polskich Inwestycji Rozwojowych spółki Inwestycje Polskie. Według autorów programu dotychczasowe działania PIR nie przyniosły oczekiwanych efektów inwestycyjnych, dlatego zostanie ona przekształcona w taki sposób, by zapewnić uproszczenie zasad jej działania i poprawę przejrzystości procedur wyboru projektów. W gestii nowej spółki ma być współfinansowanie lub nawet finansowanie dużych inwestycji, miedzy innymi w dziedzinie infrastruktury technicznej, energetycznej. Jej możliwości inwestycyjne w latach 2015–2021 mają sięgać 25–40 mld zł. Jak podkreślają autorzy programu gospodarczego PIS, podniesienie możliwości kapitałowych spółki Inwestycje Polskie zwiększy zainteresowanie prywatnych inwestorów udziałem w dużych przedsięwzięciach inwestycyjnych i sprzyjać będzie ich efektywności, zwłaszcza w odniesieniu do budowy elektrowni węglowych i gazowych, gazociągów, magazynów gazu, infrastruktury kolejowej, drogowej i portowej. Program PIS zakłada także tworzenie towarzystw funduszy inwestycyjnych przez spółki Skarbu Państwa. Jak podkreślają autorzy programu, instrument ten jest wykorzystywany w wielu krajach świata, np. w Niemczech, Francji i Norwegii, a doświadczenia światowe pokazują, że duże firmy z silnym kapitałem lokalnym są jednym z fundamentów rozwoju gospodarczego kraju. – Kapitał firm kontrolowanych przez rządy państw Europy Zachodniej (Deutsche Telekom, France Telekom, EDF, GDF, ENEL, Alstom) skutecznie uzupełnia prywatny kapitał, wspierając rozwój i globalną konkurencyjność przedsiębiorstw krajowych – czytamy w programie. Jak czytamy w dokumencie, 11 największych spółek z udziałem skarbu państwa osiągnęło w 2012 roku zysk netto w wysokości około 25 mld zł i fundusze wypracowywane przez te podmioty można aktywnie wykorzystać. Środki te miałby być inwestowane poprzez tzw. fundusz inwestycyjny zamknięty (FIZ). W ocenie autorów programu zaletą tej formy jest przede wszystkim bezpieczeństwo formalne i przejrzystość inwestycji, będące pochodną regulacji ustawowych i nadzoru sprawowanego przez Komisję Nadzoru Finansowego. – Przy ulokowaniu w FIZ tylko około 1/4 zysku największych spółek Skarbu Państwa, czyli około 6–9 mld zł rocznie, na inwestycje w latach 2015–2021 trafiłoby 40–60 mld zł, co wsparte kredytami i gwarancjami dałoby zasoby wielkości 75–150 mld zł przez 6–7 lat – czytamy w programie PIS. W programie zapowiedziano też zmianę podejścia do nadzoru nad spółkami z udziałem skarbu państwa, mają one zostać podzielone na dwie grupy. Pierwszą będą stanowiły spółki kluczowe dla państwa, w których skarb państwa ma zachować aktywny udział w zarządzaniu, a drugą spółki pozostałe, w których wpływy państwa mają być ograniczane. Do spółek kluczowych zaliczono między innymi spółki infrastrukturalne, wśród nich Gaz-System i spółki energetyczne – ważne z punktu widzenia bezpieczeństwa energetycznego państwa, a także firmy ważne dla zapewnienia warunków rozwoju gospodarki (np. PKN Orlen, Grupa Lotos) oraz spółki istotne ze względu na swoją wielkość lub rolę w ważnym sektorze gospodarki (np. KGHM, PKO BP, PZU). Firmy te nie będą przeznaczone do prywatyzacji, a dodatkowo mają zostać wprowadzone nowe uregulowania ustawowe odnośnie systemu nadzoru właścicielskiego sprawowanego nad nimi w imieniu skarbu państwa.
Gazprom zwiększa udziały w europejskim rynku gazu
(PRIME/WOJCIECH JAKÓBIK)
Udział Gazpromu w europejskim rynku gazu wzrósł z 26 procent w 2012 roku do 29,9 procent w zeszłym roku. Podczas gdy zużycie surowca w regionie spadło o 1 procent do 541 mld m3, dostawy od Gazpromu wzrosły o 16,3 procent i wyniosły 161,5 mld m3. Import gazu do Europy spadło 0,6 procent do 253 mld m3, podobnie jak wydobycie – o 1,4 procent do 288,1 mld m3. Gazprom oczekuje, że w tym roku eksport do Europy utrzyma się na obecnym poziomie lub spadnie do 150 mld m3.
Rosjanie przejmą chorwacki koncern naftowy INA
(JUTARNIJ/AP/TERESA WÓJCIK)
Rosjanie zdecydowali, że są zainteresowani nabyciem węgierskiego udziału (należącego do koncernu MOL) w chorwackiej firmie naftowej INA. Przedstawiciele chorwackiego rządu przygotowują się do negocjacji z przedstawicielami Kremla, których w Zagrzebiu oczekuje się natychmiast po zakończeniu Zimowej Olimpiady w Soczi. Powołując się na źródła bliskie rządowi, media chorwackie informują, że delegacja rosyjska będzie mieć wysoką rangę i że z Rosjanami spotka się premier Chorwacji Zoran Milanović. Media nie podają które koncerny rosyjskie przyślą swoich szefów na negocjacje, ale twierdzą, że nie przybędą oni jako konkurenci i nie będą rywalizować o przejęcie INY. Jako możliwych nabywców w Zagrzebiu wymienia się rosyjskich potentatów: Rosnieft i Gazprom oraz spółkę-córkę tego ostatniego – Gazprom Nieft. Europejscy analitycy rynku ropy i gazu podkreślają, że dla żadnej z tych rosyjskich firm INA nie jest handlowo interesująca. Podobnie nie jest dla nich atrakcyjny nieduży chorwacki rynek. O przejęciu zdecyduje rosyjska strategia energetyczna przyjęta przez Kreml dla całego obszaru Europy Południowo-wschodniej. Od tej strategii zależeć będzie, czy 49,1 proc. udziałów w chorwackim koncernie (Chorwaci mają tylko 44,1 proc.) odkupi od Węgrów Rosnieft czy Gazprom. Dzięki przejęciu INA to Rosjanie będą decydować o infrastrukturze przesyłowej na całych zachodnich Bałkanach, w tym o perspektywach planowanego gazoportu na wyspie Krk.
Ropa i gaz nie mogą być dłużej podstawą wzrostu gospodarczego Rosji
(ITAR TASS/TERESA WÓJCIK)
Według rosyjskiego Ministerstwa Finansów, dochody z ropy i gazu stanowią prawie 50 proc. dochodów budżetu. Ekonomiści od kilku lat wzywają, aby zmniejszyć zależność gospodarki od eksportu ropy naftowej i gazu oraz zwiększyć udział wpływów pochodzących z innych sektorów. Na spotkaniu z członkami rządu 12 lutego br, Putin po raz pierwszy wyraźnie przyznał rację tym ocenom, podkreślając, że „wyczerpał się dotychczasowy model gospodarczy oparty na stałym wzroście cen eksportowanej ropy”. Nowy model gospodarki rosyjskiej „musi być oparty na prywatnych inwestycjach w innowacyjnych i konkurencyjnych branżach przemysłowych i usługowych”.
Reforma Brent?
(FINANCIAL TIMES/WOJCIECH JAKÓBIK)
Zdaniem dyrektora największej na świecie firmy handlującej ropą – Vitol – Iana Taylora cena baryłki ropy naftowej Brent przestaje być adekwatnym punktem odniesienia. Według niego wymiana ropą naftową na giełdzie powinna uwzględnić wskaźniki z Afryki, Kazachstanu, Algierii, Rosji i – być może – USA. Ze względu na spadek wydobycia ropy Brent, Forties, Oseberg oraz Ekofisk na Morzu Północnym, rośnie jej wrażliwość na zakłócenia produkcji, przez co staje się coraz mniej godnym zaufania punktem odniesienia.
Chiny o nowym szlaku gazowym w Azji Centralnej
(ENERGY TRIBUNE/WOJCIECH JAKÓBIK)
Chiny planują budowę gazociągu przez Tadżykistan i Kirgistan który pozwoli im na pozyskanie dostaw surowca ze złóż w Azji Centralnej. Państwo Środka systematycznie zwiększa import gazu ziemnego z Turkmenistanu za pomocą Gazociągu Środkowoazjatyckiego (CAGP). Do tej pory zbudowało dwie nitki a trzecią ma ukończyć w tym roku. W zeszłym roku tym szlakiem przepłynęło do Chin około 27 mld m3. To prawie połowa importu i jedna szósta zużycia w Chinach. Zgodnie z ramowym porozumieniem z 2012 roku import gazu z Turkmenistanu ma docelowo wzrosnąć do 65 mld m3 rocznie. To zła wiadomość dla Rosji, która zabiega o podpisanie umowy gazowej z Chinami na korzystnych warunkach. Dywersyfikacja portfela umów pozwoli Pekinowi na usztywnienie stanowiska w rozmowach z Rosjanami.
Czysta energia słoneczna zabija ptaki i zwierzęta
(AP/TERESA WÓJCIK)
Największa na świecie elektrownia słoneczna „Ivanpah” uruchomiona została w USA w ub. czwartek. Znajduje się w Kalifornii, na pustyni Mohave i może wyprodukować energię elektryczną wystarczającą dla 140 tys. gospodarstw domowych. Oczywiście – bez emisji CO2. Elektrownia stanowi kompleks 300 tys. płyt solarnych pokrywających prawie 13 tys. km.kw., którym towarzyszą trzy wieże skupiające światło słoneczne. Kosztowała 2,2 mld dol. W uproszczeniu elektrownia działa następująco: solarne panele odbijają światło słoneczne w kierunku bojlerów umieszczonych na szczytach wież. Woda w bojlerach zagrzewa się do wrzenia i przechodzi w parę poruszającą turbiny prądotwórcze. Zgodnie z założeniami technologii powietrze nad całym ogromnym obiektem rozgrzewa się do stałej temperatury 540 st. C. do wysokości ponad 2 km. Już w toku wznoszenia elektrowni okazało się, że jej ofiarą padają setki ptaków ginących w locie nad obiektem na skutek tak wysokiej temperatury. Właściciele elektrowni, firmy NRG Energy, Google oraz Bright Source Energy stały się celem ostrej krytyki obrońców zwierząt po tym, gdy w internecie zostały opublikowane fotografie setek ptaków ze spalonymi na węgiel skrzydłami. Obrońcy zwierząt starają się zwrócić uwagę władz Kalifornii na problem – czy „czysta” energia warta jest życia tak licznych zwierząt. Chodzi nie tylko o ptaki, także o wiele dzikich naziemnych gatunków żyjących na pustyni jak żółwie, kojoty itd. Po serii protestów rozpoczęto zaplanowane na dwa lata prace badawcze nad wpływem elektrowni na ptaki.
Węglowodorów nie zabraknie w skali globalnej
(EIA/EXXON MOBIL/TERESA WÓJCIK)
Wzrost ludności świata z 7 mld do 9 mld w 2040 spowoduje wzrost konsumpcji energii o około 35 proc. Jednak groźba niedoboru płynnych w skali globalnej nie istnieje – uważają autorzy raportu ExxonMobil ze stycznia 2014 r. Nieco wcześniej koncern BP ogłosił, że prawie cały wzrost produkcji do 2020 r. i ok.70 proc. wzrostu do 2030 r., zapewni tzw. niekonwencjonalna ropa. W 2030 r. około 80 proc. energii na świecie będzie wciąż pochodzić z paliw kopalnych, których odkrywane zasoby są coraz bogatsze. Potwierdzają to inne prognozy. Zasoby łupkowej ropy w Rosji, Algierii, Argentynie i 23 innych obszarach, poza USA i Kanadą, są – zdaniem firmy badawczej IHS – szacowane na 175 mld baryłek. IHS uważa, że złoża te nadają się do eksploatacji. Według prognozy raportu ExxonMobil wielkość wydobycia ropy naftowej w Ameryce Północnej w okresie do 2040 r. wzrośnie o ponad 40 proc. Będzie to ropa łupkowa. W Ameryce Łacińskiej wydobycie wzrośnie prawie dwukrotnie, w tym głównie w Wenezueli i Brazylii. Eksperci oceniają, że na Bliskim Wschodzie wzrost produkcji węglowodorów do 2040 r. będzie nieco niższy niż Ameryce Północnej – o ponad 35 proc. Wzrost ten nastąpi głównie dzięki rozwojowi pól naftowych w Iraku, a także dzięki zwiększonej produkcji gazu ziemnego. Zwiększanie wydobycia z zasobów głębinowych w Afryce spowoduje wzrost produkcji paliw płynnych w tej części świata o ok. 10 proc. oceniają autorzy prognozy ExxonMobil. Dostrzegają też atrakcyjne perspektywy dla Kazachstanu. Po ostatecznym zagospodarowaniu ogromnego pola Kashagan szacują, że ten kraj zwiększy produkcję ropy w 2020 r. aż do 120 mln ton.
INFRASTRUKTURA
A4 do dokończenia w 14 miesięcy
(GDDKiA)
W ciągu 14 miesięcy zostanie dokończona budowa ponad 40-kilometrowego odcinka A4 między Rzeszowem, a Jarosławiem. Został ogłoszony przetarg na wybór nowego wykonawcy. Przypomnijmy, że 14 stycznia br. odstąpiono od umowy z konsorcjum firm realizujących prace na tym odcinku A4: Polimex Mostostal S.A. i Doprastav a.s. Powodem było nie wywiązywanie się konsorcjum z zapisów kontraktowych oraz duże opóźnienia
w realizacji kontraktu. Nowy wykonawca zobowiązany będzie do wykonania tzw. Kamienia Milowego co oznacza, że w terminie 12 miesięcy od daty rozpoczęcia ukończy roboty i uzyska pozwolenia na użytkowanie w zakresie jednej jezdni autostrady A4 od węzła Rzeszów Wschód (bez węzła) do węzła Wierzbna, węzła Łańcut oraz węzła Przeworsk.
16 chętnych do budowy obwodnicy Brodnicy
(GDDKiA)
Szesnaście firm i konsorcjów jest zainteresowanych budową obwodnicy Brodnicy w ciągu drogi krajowej nr 15. Wśród zainteresowanych są m.in.: firmy z Polski, Hiszpanii, Czech i Portugalii. Wykonawcy, którzy pozytywnie przejdą weryfikację wniosków, zostaną zaproszeni do drugiego etapu przetargu i złożenia ofert. Prawie 1,5 km trasa ominie miasto od północy i znacznie skróci czas przejazdu kierowcom jadącym z Torunia w kierunku Olsztyna. Ograniczy też natężenie ruchu w tym zabytkowym mieście. Nowa inwestycja pozwoli teraz połączyć istniejące już rondo z droga krajową nr 15 już poza terenem miasta. Inwestycja zakłada budowę nowej jezdni drogi nr 15, budowę estakady nad ul. Wiejską, torami PKP i terenami zalewowymi rzeki Łacha.
Kraków z nowoczesnym podziemnym dworcem kolejowym
(Ministerstwo infrastruktury i rozwoju)
Kraków Główny będzie pierwszym podziemnym dworcem kolejowym w Polsce i jednym z najnowocześniejszych węzłów komunikacyjnych w kraju. Jego budowa została wsparta z Programu Infrastruktura i Środowisko kwotą 64 mln zł. W uroczystej inauguracji wzięła udział wicepremier, minister infrastruktury i rozwoju Elżbieta Bieńkowska. – Również dworce w Gdyni i Wrocławiu gruntowanie zmodernizowano z pomocą funduszy z programu Infrastruktura i Środowisko. Z odnowionych dworców wkrótce będą mogli korzystać także mieszkańcy Bydgoszczy i Szczecina. Liczę na to, że w coraz większej liczbie obiektów w Polsce będą wdrażane takie standardy obsługi podróżnych, jak tu w Krakowie – powiedziała wicepremier Elżbieta Bieńkowska podczas oficjalnej inauguracji.
Poznań – Czempin, kończą się prace na torach
(PKP PLK)
Inwestycja skróci i ułatwi podróż, a także pozytywnie wpłynie na stan środowiska naturalnego. Po zakończeniu wszystkich prac pociągi będą kursować z prędkością nawet do 160 km/h. Skróci się czas przejazdu do i z Poznania oraz poprawi obsługa na peronach. Prace trwają od 10 miesięcy. Po zakończeniu inwestycji, w oczekiwaniu na pociąg będą mogli skorzystać z nowych ławek, zamontowane zostanie także nowe oświetlenie. Wszystkie perony na trasie Czempiń – Poznań zostaną podwyższone do 76 cm. PKP Polskie Linie Kolejowe S.A. przebudują stacje w Czempiniu, Mosinie, Puszczykówku oraz Luboniu, a także przystanki osobowe w Iłowcu, Drużynie Poznańskiej, Puszczykowie i Poznaniu Dębcu.
Półmetek modernizacji trzech kolejowych mostów na trasie Wrocław – Wałbrzych
(PKP PLK)
Prace PKP Polskich Linii Kolejowych poprawiają stan infrastruktury i warunki podróży. Modernizacja przepraw w dolinie Bystrzycy, na szlaku Smolec – Kąty Wrocławskie minęła półmetek. W styczniu zakończyły się prace na jednym z dwóch torów nad rzekami Młynówką, Bystrzycą i Suchodołem. Pociągi jadą już nowym torem po nowych konstrukcjach. Roboty są kontynuowane na sąsiednim obiekcie. W końcowym etapie prac konstrukcje mostowe obu torów zostaną połączone. Wykonany będzie tor bezstykowy zapewniający płynny przejazd pociągów. Końcowym efektem prac będzie likwidacja ograniczeń technicznych i szybsza jazda pociągów z prędkością do 120 km/godz.
Wybrano wykonawcę trasy na Tarchomin
(UM Warszawa)
Wyłoniono wykonawcę trasy tramwajowej na Tarchomin, od trasy mostu Marii Skłodowskiej-Curie do pętli przy ul. Mehoffera. Najkorzystniejszą ofertę w przetargu prowadzonym przez Tramwaje Warszawskie wspólnie z Zarządem Transportu Miejskiego złożyła firma ZUE S.A (64,19 mln zł brutto). O wyniku postępowania przetargowego na budowę tego odcinka trasy tramwajowej na Tarchomin zadecydowała aukcja elektroniczna. Wykonawca, z którym zostanie podpisana umowa zbuduje trasę tramwajową (o długości ok. 4500 m toru pojedynczego MTP) w ciągu ul. Światowida i ul. Projektowanej, na odc. od trasy mostu Marii Skłodowskiej-Curie do pętli Mehoffera, wraz podstacją trakcyjną i niezbędną infrastrukturą drogową.
Informacja dot. Projektu rozporządzenia ws. użycia lasera lub światła z innych źródeł w strefach przestrzeni powietrznej
(ULC)
Projekt rozporządzenia w sprawie użycia lasera lub światła z innych źródeł w strefach przestrzeni powietrznej został skierowany ponownie do konsultacji społecznych. Projekt ma na celu zwiększenie poziomu bezpieczeństwa statków powietrznych, poprzez uregulowanie w przepisach prawa stref przestrzeni powietrznej wykorzystywanych do żeglugi powietrznej, w których zabrania się emitowania lub powodowania emisji wiązki lasera lub światła z innych źródeł w kierunku statku powietrznego w sposób mogący spowodować olśnienie, oślepienie lub wystąpienie poświaty, z uwagi na potencjalne zagrożenie bezpieczeństwa statku powietrznego albo życia lub zdrowia załogi lub pasażerów na jego pokładzie. Ponadto projekt określa warunki użycia lasera lub światła z innych źródeł.
LOT: kolejne ułatwienie dla pasażerów – korzystanie z trybu samolotowego
(portal prtl.pl)
Od poniedziałku 17 lutego br. pasażerowie mogą korzystać ze swoich urządzeń elektronicznych w tzw. trybie samolotowym na pokładach samolotów PLL LOT. Sporym ułatwieniem dla podróżnych jest to, że urządzenia te mogą być włączone przez cały czas trwania rejsu, także podczas startu i lądowania. Włączenie trybu samolotowego (inaczej: offline) w urządzeniach elektronicznych oznacza, że pasażer może korzystać z wszystkich funkcjonalności m.in. telefonów, tabletów, odtwarzaczy mp3 czy aparatów, jednak bez możliwości korzystania z sygnału sieci komórkowej (czyli np. wykonywania połączeń czy wysyłania sms-ów). Dotyczy to również startu i lądowania.
Redakcja BiznesAlert
Przegląd tworzą: Teresa Wójcik, Wojciech Jakóbik, Maciej Pawlak
