Rok 2017 zapisał się jako czas intensywnych zmian w krajowej energetyce, z punktu widzenia Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki związanych przede wszystkim z rynkiem paliw ciekłych i gazu, ale także z burzliwą dyskusją nt. modelu polskiego rynku mocy. Przy Prezesie URE rozpoczął działalność Koordynator ds. Negocjacji w zakresie pozasądowego rozwiązywania sporów konsumenckich.
Dla Urzędu to czas prac związanych m.in. z dalszym wprowadzaniem nowych regulacji na rynku paliw ciekłych wynikających z Pakietu Paliwowego, z przygotowaniem i przeprowadzeniem kolejnych aukcji na sprzedaż energii elektrycznej z odnawialnych źródeł energii. To także dyskusje i prace nad rynkiem mocy oraz innymi ustawami i aktami wykonawczymi, a przede wszystkim ich wprowadzanie w życie. To również dalsze działania i spotkania na forum międzynarodowym w zakresie szeroko pojętej energetyki krajowej i międzynarodowej. Z drugiej strony to także okres powołania Koordynatora do spraw negocjacji przy Prezesie URE jako konsekwencja wprowadzania regulacji unijnych i krajowych, będących wyrazem dbałości i podkreślenia pierwszoplanowej roli konsumenta energii. Bo cały ubiegły rok to także dyskursy i zmiany związane z Pakietem Zimowym, który kładzie nacisk na podmiotowość indywidualnego konsumenta energii.
Paliwa ciekłe
Wiosną 2017 r. minister energii wydał trzy rozporządzenia regulujące rynek paliw ciekłych, przewidziane w nowelizacji ustawy Prawo energetyczne (wg art. 4ba ust. 6, art. 43d ust. 2 i art. 43e ust. 2 tej ustawy):
- Rozporządzenie z 21 kwietnia 2017 r. w sprawie wzoru sprawozdania o podmiotach zlecających usługi magazynowania, przeładunku, przesyłania lub dystrybucji paliw ciekłych (Dz. U. poz. 945).
- Rozporządzenie z 15 maja 2017 r. w sprawie wzoru sprawozdania o rodzajach oraz ilości wytworzonych, przywiezionych i wywiezionych paliw ciekłych, a także ich przeznaczeniu (Dz. U. poz. 1011).
- Rozporządzenie z 16 maja 2017 r. w sprawie wzoru informacji o rodzajach i lokalizacji infrastruktury paliw ciekłych wykorzystywanej do prowadzonej działalności (Dz. U. poz. 1043).
Wprowadzenie tych regulacji jest związane z wdrażaniem Pakietu Paliwowego mającego na celu walkę z szarą strefą. Nowym obowiązkiem wynikającym z art. 43d ustawy – Prawo energetyczne oraz majowego rozporządzenia jest konieczność zgłaszania do Prezesa URE comiesięcznego sprawozdania o rodzajach oraz ilości wytworzonych, przywiezionych i wywiezionych paliw ciekłych, a także ich przeznaczeniu. Pierwszym miesiącem, którego dotyczył obowiązek składania sprawozdań był lipiec 2017 r., o czym nie wszyscy pamiętali w sierpniu i kolejnych miesiącach minionego roku.
Liberalizacja krajowego rynku gazu
1 stycznia 2017 r. weszły w życie przepisy znowelizowanej ustawy Prawo energetyczne znoszące z mocy prawa nadzór Prezesa URE nad taryfami na sprzedaż gazu do odbiorców hurtowych, sprzedaż gazu LNG i CNG oraz na sprzedaż gazu do odbiorców końcowych dokonujących zakupu tego paliwa w punkcie wirtualnym lub w trybie przetargów, aukcji lub zamówień publicznych. Od 1 października 2017 r. uwolnione zostały ceny dla pozostałych odbiorców, poza odbiorcami w gospodarstwach domowych. Ceny gazu dla tych odbiorców zostaną uwolnione dopiero od 1 stycznia 2024 r. Ten kilkuletni termin ma pomóc w dostosowaniu się przedsiębiorstw energetycznych i gospodarstw domowych do nadchodzących zmian i uświadomić tym ostatnim o możliwości korzystania z przysługujących im praw na konkurencyjnym rynku gazu.
Ustawa o zapasach
Ważne zmiany wprowadziła również nowelizacja ustawy z 7 lipca 2017 r. o zmianie ustawy o zapasach ropy naftowej, produktów naftowych i gazu ziemnego oraz zasadach postępowania w sytuacjach zagrożenia bezpieczeństwa paliwowego państwa i zakłóceń na rynku naftowym oraz niektórych innych ustaw.
Do początku sierpnia 2017 r. przedsiębiorstwa i podmioty wykonujące działalność gospodarczą w zakresie obrotu gazem ziemnym z zagranicą i podmiot dokonujący przywozu gazu ziemnego były zobowiązane przekazać informacje o wielkości zapasów obowiązkowych Prezesowi URE w celu ich weryfikacji.
Rynek giełdowy gazu
Na koniec 2017 r. przypadł jubileusz giełdowego rynku gazu na Towarowej Giełdzie Energii. Działająca od 5 lat giełda gazu jest świadectwem wyraźnego postępu transformacji rynku gazu w Polsce. Wraz z rozwojem giełdy towarowej oraz budową unijnego rynku energii, w tym gazu, na polskiego regulatora również nakładano nowe obowiązki. Regulacje prawne tworzą mechanizmy przeciwdziałania manipulacjom cenowym i wykorzystywaniu informacji wewnętrznych na hurtowym rynku gazu. W kolejny rok giełdowy rynek energii wchodzi z wprowadzaniem i dostosowaniem się TGE i jej użytkowników do nowych regulacji związanych z MiFID II.
Rynek mocy energii elektrycznej
Ustawa z 8 grudnia 2017 r. o rynku mocy to jeden z najistotniejszych od lat dokumentów z obszaru energetyki. Celem ustawy, zmieniającej polski model rynku energii z jednotowarowego na rynek dwutowarowy, jest wprowadzenie rozwiązania regulacyjnego, które ma za zadanie zaspokoić niedobór mocy wytwórczych, wynikający – z jednej strony – z przewidywanego wzrostu zapotrzebowania szczytowego na moc i energię elektryczną, z drugiej – ze znacznego zakresu planowanych wycofań jednostek wytwórczych z eksploatacji. Rynek mocy wprowadza wsparcie w postaci dodatkowego wynagrodzenia – płatności mocowych – dla źródeł wytwórczych za to, że przez określony w kontrakcie czas, w razie potrzeby, np. niedoboru energii, będą dysponować odpowiednią mocą. Oferty na wysokość oczekiwanego wynagrodzenia za moc będą wyłaniane w aukcjach, które rozpoczną się w grudniu 2018 r. Prezes URE będzie pełnił rolę arbitra oraz egzekwował obowiązki podmiotów, których aktywność jest wymagana dla poprawnego działania rynku mocy.
Odnawialne źródła energii
Ubiegły rok był drugim, w którym odbyły się aukcje prowadzone za pośrednictwem Internetowej Platformy Aukcyjnej. Mechanizm aukcyjny ma na celu wspieranie instalacji wytwarzających energię elektryczną przy wykorzystaniu źródeł odnawialnych. Aukcję wygrywają ci uczestnicy, którzy zaoferowali najniższą cenę sprzedaży energii elektrycznej z odnawialnych źródeł energii – aż do wyczerpania ilości i wartości energii elektrycznej z odnawialnych źródeł energii określonej w ogłoszeniu o aukcji. Pilotażowe aukcje OZE w 2016 r. pokazały, że sesje nie powinny być kumulowane i nakładać się na siebie w czasie, zatem w 2017 r. kolejne aukcje odbywały się w różnych terminach i przebiegały bez zastrzeżeń.
Pozasądowe rozwiązywanie sporów konsumenckich
W maju 2017 r. Prezes URE powołał Koordynatora ds. negocjacji. Ustawa z 23 września 2016 r. o pozasądowym rozwiązywaniu sporów konsumenckich (Dz. U. z 2016 r. poz. 1823) wprowadziła narzędzie zapewniające konsumentom możliwość składania wniosków o rozwiązanie sporów z przedsiębiorcami do podmiotów – takich jak Koordynator ds. Negocjacji – oferujących bezstronne, przejrzyste, skuteczne i szybkie metody ich alternatywnego rozwiązywania. Co najważniejsze, zwrócenie się o pomoc do Koordynatora ds. Negocjacji przy Prezesie URE stanowi alternatywę dla ewentualnego wytoczenia powództwa przed sądem powszechnym.
Urząd Regulacji Energetyki
