Polski Instytut Ekonomiczny podaje w swojej analizie, że Polska jest wśród trzech krajów o najniższym wzroście cen energii elektrycznej i gazu w Unii Europejskiej. – Rządowe pakiety ochrony przed skutkami kryzysu pozwoliły na obniżenie cen gazu dla gospodarstw domowych w UE średnio miesięcznie o ponad 10 proc. względem scenariusza bez wsparcia fiskalnego. W Polsce ceny gazu były o 40 procent niższe od zakładanych na podstawie dynamiki na rynku hurtowym – był to trzeci najlepszy wynik w UE po Węgrzech i Rumunii – skomentował prezes PIE Piotr Arak.
Ceny gazu a subsydia
PIE podaje, że średnia wysokość ceny za energię elektryczną w Unii Europejskiej od stycznia do października 2022 roku względem analogicznego okresu 2021 roku wzrosła o 45 procent, a gazu o ponad 90 procent. – Rządy różnie reagowały na kryzys energetyczny. Łącznie kraje wspólnoty na ograniczanie skutków wysokich cen energii dla gospodarstw domowych przeznaczyły 573 mld euro, z czego najwięcej Niemcy 264 mld euro, czyli 7,4 procent krajowego PKB. Wielkość pomocy nie zawsze przekładała się jednolicie na efektywność pakietów. Pomimo rekordowych środków przeznaczonych w Niemczech, ceny energii elektrycznej wzrosły o prawie 40 procent, a gazu o 195 procent. W Polsce ceny były nieznacznie wyższe niż rok wcześniej pomimo relatywnie niedrogiej pomocy rządowej wynoszącej 12,4 mld euro, czyli ok. 2,2 procent PKB – czytamy.
Analiza Polskiego Instytutu Ekonomicznego obejmuje ekonomiczne skutki kryzysu energetycznego spowodowanego agresją Rosji na Ukrainę. Zestawiono w niej średnie wzrosty cen energii elektrycznej i gazu w gospodarstwach domowych dla poszczególnych państw i regionów Europy z wdrożonymi przez poszczególne rządy pakietami pomocowymi. Dodatkowo, wykonana została symulacja tego, jak wyglądałyby ścieżki cen energii elektrycznej i gazu, gdyby nie istniało wsparcie rządowe.
– Rządowe pakiety ochrony przed skutkami kryzysu pozwoliły na obniżenie cen gazu dla gospodarstw domowych w UE średnio miesięcznie o ponad 10 proc. względem scenariusza bez wsparcia fiskalnego. W Polsce ceny gazu były o 40 procent niższe od zakładanych na podstawie dynamiki na rynku hurtowym – był to trzeci najlepszy wynik w UE po Węgrzech i Rumunii. Z kolei ceny energii elektrycznej od początku kryzysu były w Polsce średnio o 26 proc. mniejsze niż w scenariuszu bez rządowego wsparcia, przy średniej unijnej rzędu 16 proc. Założenia w scenariuszu alternatywnym dotyczące cen hurtowych są uproszczeniem, jednak wyniki pozwalają na zobrazowanie skuteczności pakietów wsparcia i wrażliwości na zmienność cen nośników energii – zaznacza Piotr Arak, dyrektor Polskiego Instytutu Ekonomicznego.
Państwa Północy: Dania, Finlandia, Szwecja i Norwegia odnotowały wzrosty cen energii elektrycznej i gazu średnio o 55 procent r/r w styczniu-październiku 2022 r. Państwa te przeznaczały najmniej środków w Europie na walkę z kryzysem. Z kolei w państwach, które przeznaczyły największą część PKB na ochronę przed kryzysem, średni wzrost cen był niższy – w krajach Południa, takich jak Chorwacja, Hiszpania, Portugalia czy Grecja, średnie wzrosty wyniosły ok. 40 procent. Największe podwyżki rachunków odnotowano jednak w Europie Zachodniej. W Holandii, Belgii czy Austrii gospodarstwa domowe w okresie styczeń-październik 2022 roku płaciły za energię elektryczną i gaz nawet dwa razy więcej niż rok wcześniej. W Polsce cena energii elektrycznej zmalała o 1 procent, a cena gazu wzrosła o niecałe 40 procent.
Polski Instytut Ekonomiczny/Michał Perzyński
