Krajowy Plan Odbudowy (KPO) miał wspierać program Czyste Powietrze. Mam nadzieję, że tak się stanie a środki unijne na ten cel wkrótce zostaną odblokowane. Pamiętajmy, że budżet państwa nie jest z gumy i bez funduszy unijnych ciężko będzie sfinansować tak duży program modernizacji budynków – mówi Andrzej Guła z Polskiego Alarmu Smogowego w BiznesAlert.pl, wskazując na fakt, że walka ze smogiem zaczyna się od tzw. wampirów energetycznych.
BiznesAlert.pl: Po Polsce krążą wampiry energetyczne, jak wbić w nie kołek?
Andrzej Guła: „Wampir energetyczny” to każdy słabo ocieplony dom w którym energia cieplna wytwarzana w kotle na węgiel czy gaz ucieka przez nieszczelne ściany, dach czy okna. To dom, którego parametry energetyczne są bardzo słabe i na którego ogrzanie marnuje się duże ilości paliwa. Szacujemy, że takie budynki stanowią 30 procent całego zasobu domów jednorodzinnych. Poprawa efektywności energetycznej, która w tej chwili jest wspierana, chociażby przez program Czyste Powietrze, może uwolnić duży potencjał zmniejszenia zużycia paliw kopalnych, na przykład węgla. Obecnie budynki jednorodzinne, na potrzeby grzewcze zużywają w skali kraju dziewięć do jedenastu milionów ton węgla rocznie. Jeżeli uwolnilibyśmy pierwszy potencjał efektywności energetycznej i podnieśli standard energetyczny budynków poprzez termomodernizację czyli docieplenie ścian, stropodachów czy wymianę stolarki okiennej to moglibyśmy w ciągu kilku lat zmniejszyć dwukrotnie zużycie węgla. Jeżeli połączymy to z procesem wymiany źródeł ciepła, instalowania OZE, możemy realnie mówić o dekarbonizacji w gospodarstwach domowych w przeciągu dekady.
Czy inwestycja w wymianę źródeł ciepła ma sens bez zwiększenia efektywności energetycznej?
Zwiększenie efektywności energetycznej jest absolutnie konieczne w procesie transformacji energetycznej budynków. Polski Alarm Smogowy, zabiegając o program termomodernizacji budynków jednorodzinnych mówił o tym, że ten program powinien mieć dwa filary: wymiana źródeł ciepła i termomodernizacja, czyli poprawa efektywności energetycznej. A raczej w pierwszej kolejności termomodernizacja a w drugiej wymiana źródeł ciepła. Tylko realizacja tych dwóch działań równocześnie pozwoli nam na rozwiązanie problemu zanieczyszczenia powietrza przy jednoczesnym zmniejszeniu emisji gazów cieplarnianych. Nie ma nic gorszego niż zamontowanie pompy ciepła w domu, który jest do tego nieprzystosowany, czyli właśnie w wampirze energetycznym. Konsekwencje takich działań mogą być opłakane, zamiast redukować rachunki za ogrzewanie, możemy mieć do czynienia ze sporym wzrostem kosztów ogrzewania. Dlatego cieszę się, że nowa odsłona programu Czyste Powietrze, od stycznia 2023 roku wspiera na większą skalę poprawę efektywności energetycznej. Jest to spełnienie jednego z kluczowych postulatów Polskiego Alarmu Smogowego.
Pojawiają się głosy, że dyrektywa efektywności budynków przychodząca z Unii Europejskiej będzie problemem, wyzwaniem a nie szansą na rozwiązanie problemów o których rozmawiamy.
Nawet nie odnosząc się do samej dyrektywy, głupotą byłoby nie inwestowanie w poprawę efektywności energetycznej. Najbezpieczniejszym, najzdrowszym i najtańszym paliwem jest to, którego nie zużyjemy. Jeżeli w skali gospodarstw domowych jesteśmy w stanie, w stosunkowo krótkim czasie, zredukować zapotrzebowanie na węgiel o połowę, jest to coś o co powinien starać się każdy polski rząd. Chociażby po to by nie mieć takich problemów jakie obserwowaliśmy podczas ostatniego sezonu grzewczego. Rząd zastanawiał się wtedy, gdzie znaleźć kilka milionów ton węgla, których zabrakło na polskim rynku. Jeżeli na ogrzewanie budynków w Polsce zużywalibyśmy nie dziewięć czy jedenaście milionów ton węgla a pięć milionów to nie trzeba by go szukać po rynkach światowych. Mam nadzieję, że dla nowego rządu, poprawa efektywności energetycznej budynków będzie jednym z priorytetów. Traktujmy transformację energetyczną budynków nie jako zagrożenie ale jako wielką szansę. Szansę na rozwiązanie problemu smogu, szansę dla polskiej gospodarki i dla gospodarstw domowych, które efektywnie korzystając z energii będą bardziej odporne na kryzys energetyczny i wysokie ceny energii.
Czy z Krajowego Planu Odbudowy (KPO) możemy uzyskać środki na Czyste Powietrze?
Tak, przypomnę tylko, że KPO miało wspierać program Czyste Powietrze kwotą 3 miliardów Euro. Mam nadzieję, że tak się stanie a środki unijne na ten cel zostaną odblokowane jak najszybciej. Pamiętajmy, że budżet państwa nie jest z gumy i bez funduszy unijnych ciężko będzie sfinansować tak duży program modernizacji polskich domów.
Rozmawiał Wojciech Jakóbik
