Niemiecki rząd zatwierdził projekt ustawy o przyspieszeniu planowania i zakupów dla sił zbrojnych. Jej celem jest wzmocnienie Bundeswehry. Najważniejszą zmianą jest możliwość zakupów sprzętu bez przetargów i znacznie większa elastyczność jeżeli chodzi o normy środowiskowe w przypadku budowy infrastruktury wojskowej.
Projekt ustawy, przygotowany wspólnie przez ministrów gospodarki Katherinę Reiche i obrony Borisa Pistoriusa, wprowadza wyjątki w prawie zamówień publicznych, umożliwiając szybsze i prostsze zaspokajanie potrzeb armii. W porównaniu do ustawy z 2022 roku, zakres działania poszerzono o nie tylko sprzęt wojskowy, ale także cywilne zapotrzebowanie, np. materiały medyczne czy roboty budowlane związane z koszarami (nowe inwestycje i remonty).
Promowane będą innowacyjne rozwiązania rynkowe oraz wspólne zakupy z partnerami międzynarodowymi. Dodatkowo, modyfikacje w prawie lotniczym mają zapewnić sprawne działanie radarów obrony powietrznej i lotnisk wojskowych, z priorytetem dla interesów bezpieczeństwa.
Przetargi grożą ujawnianiem wrażliwych danych
Z perspektywy niemieckiej publiczne przetargi Bundeswehry miałyby ujawniać wrażliwe dane, co może ułatwiać wrogom planowanie ataków lub sabotażu.
W maju przetarg na ćwiczenia NATO “Brave Blue” zawierał szczegóły ponad 100 kontenerów i namiotów w Kłajpedzie (Litwa), z zdjęciami satelitarnymi. W czerwcu przetarg na dezynfekcję pojazdów ujawnił koordynaty stacji kolejowych i liczby pojazdów na Litwie. Inny przypadek: budowa transformatorni w koszarach w Dolnej Saksonii, z danymi o zasilaniu 10kV, podkreślając słabości infrastruktury energetycznej.
Roderich Kiesewetter (CDU) oskarżał wcześniej o brak ostrożności, twierdząc, że dane “serwowane na tacy” Rosji zagrażają żołnierzom i sojusznikom NATO, domagając się interwencji Służby Kontrwywiadu Wojskowego (BAMAD).
Posłanka Agnieszka Brugger (Zieloni) wyrażała zdumienie dostępnością informacji, wzywając do lepszej ochrony. Szefowa BAMAD Martina Rosenberg ostrzegała przed wzmożonym szpiegostwem i sabotażem ze strony Rosji, podkreślając rolę Niemiec jako hubu logistycznego NATO. Rzecznik Bundeswehry potwierdzał uwzględnianie aspektów bezpieczeństwa, ale nie komentuje konkretów, odwołując się do zmian w Europie spowodowanych agresją Rosji na Ukrainie.
Ujawnione dane z przetargów mogą wspomagać rekonesans wojskowy przeciwników, np. Rosji, zwłaszcza w regionie bałtyckim. Proponowane rozwiązania: Kiesewetter żąda szybkich zmian prawnych w planowaniu i zakupach. Publiczne platformy przetargowe odgrywają kluczową rolę, gdyż dokumenty są dostępne online do czasu usunięcia, często po interwencjach mediów, co eksponuje luki w początkowych ocenach ryzyka.
Współpraca wszystkich gałęzi przemysłu i administracji
Minister gospodarki Reiche podkreśliła, że odstraszanie to najlepsza forma obrony, a Niemcy muszą być gotowe do samoobrony. Wskazała na konieczność inwestycji w zaawansowane technologie, takie jak systemy antylotnicze, satelity, drony, układy autonomiczne czy sztuczną inteligencję.
Według niej, prawdziwa zdolność obronna wymaga technologicznego przywództwa. Nowe regulacje w obszarze obrony i bezpieczeństwa mają zwiększyć produkcję uzbrojenia, czyniąc Niemcy silniejszymi od potencjalnych wrogów, co ostatecznie zabezpieczy pokój.
Z kolei minister obrony Pistorius zaznaczył, że w minionej kadencji znacznie przyspieszono zakupy dla armii, inicjując rekordową liczbę dużych projektów. Nowy projekt dodatkowo podkręci tempo: ułatwi częstsze i szybsze bezpośrednie zlecenia, szczególnie na systemy kompatybilne z sojusznikami NATO. Wsparcie otrzymają start-upy poprzez rozszerzone możliwości zaliczek, umożliwiając małym firmom rozwój produkcji. Katalog działań jest szeroki, zapewniając potrzebną elastyczność. Pistorius podkreślił znaczenie bliskiej współpracy z przemysłem zbrojeniowym, zapraszając jego przedstawicieli na kolejne spotkanie dyskusyjne w resorcie.
Stare procedury do kosza
Ustawa o przyspieszeniu planowania i zakupów dla sił zbrojnych towarzyszy specjalnym przepisom administracyjnym, odstępującym od standardowych procedur w celu zaspokojenia potrzeb Bundeswehry. Dokument reguluje to w kilku częściach, skupiając się na uproszczeniach poniżej progów unijnych.
Zakres podmiotowy obejmuje: a) Ministerstwo Obrony i podległe mu instytucje; b) organy landów realizujące zadania budowlane w obszarze Ministerstwa Obrony na podstawie § 5b Ustawy o Administracji Finansowej; c) Federalny Urząd ds. Budownictwa i Planowania Przestrzennego; d) Federalną Agencję ds. Nieruchomości.
Niemieckie media zwracają uwagę na to, że przy budowie koszar lub innej infrastruktury wojskowej dopuszcza się poluzowanie norm środowiskowych.
Zasady ogólne pozostają nienaruszone, takie jak konkurencja, przejrzystość, równe traktowanie, oszczędność i gospodarność. Należy przestrzegać wytycznych rządu federalnego w sprawie zapobiegania korupcji. W przypadku oczywistego zainteresowania transgranicznego, stosuje się podstawowe reguły i zasady Traktatu o Funkcjonowaniu Unii Europejskiej. Przepisy wchodzą w życie 1 sierpnia 2025 roku i wygasają 31 grudnia 2035 roku.
Aleksandra Fedorska
