W niektórych mediach uporczywie powtarzane są nieprawdziwe informacje, że Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej zaprzestał finansować ochronę atmosfery.
Kolejna publikacja w tej „serii”, zatytułowana „W obronie węgla uderzają w powietrze”, ukazała się 18 marca 2016 roku w „Gazecie Wyborczej”. Wspomniany artykuł, wraz z doniesieniami upowszechnianymi w ślad za nim, wymaga sprostowań i wyjaśnień, gdyż zawiera wiele danych sprzecznych z faktami. W szczególności dotyczy to spekulacji na temat programów Ryś i Kawka.
W Narodowym Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej trwa obecnie przegląd wszystkich programów, którego celem jest uporządkowanie obszarów wsparcia (z zachowaniem zasady pierwszeństwa wydatkowania środków unijnych, z jednoczesnym uwzględnieniem możliwości finansowych NFOŚiGW). W związku z tym – wbrew upowszechnianym „rewelacjom” medialnym – obecnie nie ma jeszcze decyzji, co do ostatecznego kształtu poszczególnych programów, w tym programów Ryś (termomodernizacja domów jednorodzinnych) i Kawka (likwidacja niskiej emisji).
Należy podkreślić, że program Kawka miał już trzy „edycje”. Na cele określone w programie Kawka, związane z likwidacją niskiej emisji (czyli emisji pyłów i szkodliwych gazów pochodzących z palenisk węglowych) w ramach I i II edycji Narodowy Fundusz przeznaczył prawie 280 mln zł. Dodatkowo obecnie oceniane są wnioski z 13 wojewódzkich funduszy ochrony środowiska i gospodarki wodnej (WFOŚiGW) na ponad 120 mln zł, w których bierze się również pod uwagę efektywność wydatkowania środków publicznych oraz doświadczenia z dwóch poprzednich edycji. Do tej pory wypłacono dopiero niewiele ponad 50 mln zł. Pozostała kwota wypłacana będzie w latach 2016-2018.
Czy zatem program Kawka będzie kontynuowany, czy też wygaszony, jak spekulują niektóre media? Otóż NFOŚiGW już wcześniej nie planował dalszych naborów w ramach Kawki. W związku ze zobowiązaniami narzuconymi Dyrektywą CAFE [Dyrektywa 2008/50/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 21 maja 2008 r. w sprawie jakości powietrza i czystszego powietrza dla Europy] Narodowy Fundusz planował środki finansowe w ramach do tej pory przeprowadzonych naborów z wydatkowaniem tych środków do 2018 roku – tak, aby możliwe było spełnienie tych zobowiązań.
W związku z trwającym obecnie przeglądem programów priorytetowych, NFOŚiGW nie wstrzymał oczywiście ich funkcjonowania. Trwają np. nabory w programie Prosument (wspieranie budowy mikroinstalacji odnawialnych źródeł energii) dla jednostek samorządu terytorialnego i WFOŚiGW. Zgodnie z planem zakończyły się nabory w programach Kawka i Ryś. NFOŚiGW ocenia złożone wnioski.
W programie Kawka nabór zakończył się 20 stycznia 2016 roku. Wnioski o udostępnienie środków złożyło 13 WFOŚiGW, ale większość z tych wniosków wymagała aktualizacji. Dokumenty (wnioski) oceniane są również pod kątem efektywności wydatkowania środków publicznych i doświadczeń związanych z wdrażaniem programu Kawka w kontekście osiąganych efektów ekologicznych.
Program Ryś, jako program o ogólnopolskim zasięgu, przewiduje wdrażanie przez pośredników finansowych – WFOŚiGW oraz banki (nie przewiduje naboru za pośrednictwem gmin). Zgodnie z harmonogramem wdrażania programu, NFOŚiGW ogłosił nabory na pośredników. W naborach nie zgłosił się żaden bank. W ocenie jest obecnie 10 wniosków z WFOŚiGW. Nie gwarantuje to wdrażania programu na terenie całej Polski, a NFOŚiGW jako instytucja centralna, obsługująca duże inwestycje, finansowane również ze środków europejskich, nie ma możliwości wdrażania sam tego programu. W związku z tym obecnie trwa w Narodowym Funduszu analiza możliwości, zasadności oraz celowości wdrażania programu w takim kształcie.
Źródło: NFOŚiGW
