Central Europe Energy Paartners (CEEP), stowarzyszenie firm sektora energii i energochłonnego z Europy Środkowej na początku kwietnia wydało swój biuletyn „CEEP report”, który poświęcony jest nowemu kształtowi rynku energii elektrycznej w UE.
W wywiadzie otwierającym biuletyn Eryk Kłossowski, Przewodniczący Rady Dyrektorów CEEP i Prezes zarządu PSE przedstawiając główne założenia pakietu legislacyjnego „Czysta energia dla wszystkich Europejczyków”, wyraża sceptycyzm odnośnie zaproponowanych rozwiązań. „Niektóre propozycje mogą być postrzegane jako pochopne i „szyte na jedną miarę” i z pewnością będą miały skutki finansowe dla graczy na rynku energii. Są to kluczowe kwestie, które muszą być dokładnie przeanalizowane przed wdrożeniem”.
Prezes Kłossowski wyjaśnia też dlaczego kraje i operatorzy systemów przesyłowych powinni stosować różniące się geograficznie ceny rynkowe (locational pricing) na swoich rynkach bilansujących, aby umożliwić realne funkcjonowanie cen odzwierciedlających niedobór (scarcity pricing). „Tak długo, jak architektura rynku nie odzwierciedla fizyki sieci, ceny niedoboru nie będą działać. Szanse, że faktycznie wystąpią, są ograniczone. A nawet jeżeli wystąpią, będą miały negatywne skutki dla klientów i dostawców”.
Kolejnym tematem rozmowy jest analiza dwóch terminów, które według przedstawicieli Komisji Europejskiej, będą miały kluczowe znaczenie dla funkcjonowania rynku energii elektrycznej: płynność oraz swobodne kształtowane cen odzwierciedlających niedobór. Płynność tymczasem wymaga spełnienia co najmniej 3 kryterii: „Pierwszą z nich jest to, że koszty transakcji powinny być tak niskie jak to możliwe. Po drugie, rynek powinien być głęboki, aby móc absorbować znaczne wolumeny handlu bez niekorzystnych skutków dla cen. Po trzecie, rynek powinien być odporny, co oznacza, że ceny powinny powrócić szybko do równowagi po przypadkowych wstrząsach. Mogę się mylić, ale na rynku, który spełnia te kryteria, nie powinny powstawać niedobory. Im głębszy rynek, tym mniejsze szanse na pojawienie się niedoboru”.
Rozmowę kończy, wymienienie trzech warunków, jakie należy spełnić, by zagwarantować bezpieczeństwo dostaw energii elektrycznej: według Prezesa Kłossowskiego najważniejszym z nich jest koordynacja kalkulacji i alokacji zdolności przesyłowej pomiędzy strefami handlowymi. Kolejną jest odpowiednia koordynacja działań naprawczych tj. re-dispatching i odpowiednie użycie przełączników fazowych. Trzecim warunkiem jest sprawiedliwy podział kosztów działań naprawczych.
Na zakończenie wywiadu prezes Kłossowski konkluduje „w krótkim okresie pakiet na rzecz czystej energii komplikuje rynek oraz nie daje jasnych gwarancji bezpieczeństwa dostaw w dłuższym okresie. Regionalna ocena zdolności wytwórczych i inne rozwiązania, których celem jest utrudnienie jakiejkolwiek formy pomocy dla graczy rynkowych, którzy właśnie wzmacniają bezpieczeństwo dostaw takich jak konwencjonalni wytwórcy, nie jest najlepszą odpowiedzią”.
W CEEP report można znaleźć również artykuł Rolandasa Zukasa, Dyrektor Generalnego EPSO-G (Litwa), który opisuje możliwe działania państw w sytuacjach ograniczenia dostaw elektryczności, podkreślając, że dalszy rozwój integracji w sektorze energii, będzie wymagał zastosowania pan-europejskich rozwiązań w tej dziedzinie.
Z kolei ekspert PSE wyjaśnia zagrożenia wynikające z powołania Regionalnych Centrów Operacyjnych (ROC), które wprowadzają elementy obowiązkowej współpracy. Według PSE, „Wprowadzenie ROC jest substytutywne zamiast uzupełniające, dzieląc podejmowane decyzje, co może prowadzić do rozmytej lub nawet sprzecznej odpowiedzialności. Przenoszenie obowiązków ważnych ze względu na bezpieczeństwo dostaw, od OSP do ROC może być uznane za niezgodne z zasadą pomocniczości i może być traktowane jako niedopuszczalne ingerowanie w krajowe zobowiązania w dziedzinie bezpieczeństwa energetycznego”.
W kolejnym artykule, Dyrektor Departamentu Strategii PGE Michał Smyk przedstawia pozytywny wpływ utworzeniu rynku mocy na przywrócenie sygnałów inwestycyjnych i ograniczenie ryzyka, dla niezbędnych wielomiliardowych inwestycji. W jego ocenie rynek mocy „gwarantuje nie tylko wymagany poziom wystarczalności systemu, ale również zmniejsza koszty energii dla użytkownika końcowego”.
Artykuł mecenas Weroniki Pelc (Wardyński i Partnerzy) porusza kwestie zmian subsydiowania OZE, uwzględniając stawiane kierunki rozwoju, sposoby ich realizacje, szacowany wpływ i wymaganą adaptację do nowego modelu rynku.
Przy określaniu nowej roli operatorów systemów dystrybucyjnych (DSO), specjaliści PGE, biorą pod uwagę proponowane modyfikacje zasad korzystania z sieci przez te podmioty oraz ich nowe obowiązki. Jednocześnie, analizowane są zasady przyjmowania kodeksów sieciowych, które są fundamentem prowadzenia operacji na sieciach przesyłowych.
Dyrektor Mirosław Motyka z Arcelor Mittal Polska wyjaśnia rolę oraz znaczenie przemysłu energochłonnego jako konsumenta energii elektrycznej. Energia pozostaje jednym z najważniejszych pozycji kosztowych w bilansach przemysłowych odbiorców energii elektrycznej w Polsce. Należy znaleźć zbalansowane rozwiązanie, aby pogodzić ambitny program polityczny z rzeczywistością przemysłową. W przeciwnym razie nie tylko nowa rola odbiorców energochłonnych, ale istnienie przemysłu w ogóle byłoby zagrożone.
Neutralność technologiczna to najlepszy sposób na zwiększenie innowacyjności, ponieważ tworzy przestrzeń do rozwoju badań, zwiększając tym samym chęć poszukiwania nowych rozwiązań. Złamanie tej zasady stoi w sprzeczności z rozwojem gospodarki rynkowej i wolnych mechanizmów rynkowych. Dlatego też, Maciej Jakubik, Dyrektor wykonawczy CEEP, w swoim artykule zwraca uwagę na znaczenie stosowania zasady neutralności technologicznej dla dalszego właściwego rozwoju rynku energii elektrycznej. „Aby utrzymać spójność podejścia do rynku energii, UE powinna przestrzegać reguł i zasad, a także dorobku prawnego i praktyki, na której jest oparta. Dlatego też, jeśli chcemy, aby rynki energii elektrycznej działały prawidłowo, zasada neutralności technologicznej musi pozostać kluczowym elementem wdrażanego ustawodawstwa”.
W „CEEP report” można znaleźć również artykuł Klausa-Dietera Borchardta, Dyrektora Departamentu ds. Wewnętrznego Rynku Energii w Dyrekcji Generalnej ds. Energii, który przedstawia perspektywę Komisji Europejskiej na pakiet legislacyjny „Czysta Energia”. Dyrektor Borchard zwraca uwagę na zmiany zachodzące na rynku energii elektrycznej: rozprzestrzeniające się OZE, bardziej zdecentralizowane i konkurencyjne systemy energetyczne, nowoczesne technologie. „To właśnie w tym duchu zaprezentowaliśmy nowe propozycje zawarte w pakcie Czystej Energii. Nasze propozycje są ukierunkowane na wzmocnienie konkurencyjności i bezpieczeństwa rynku energii elektrycznej na jego drodze do dekarbonizacji”.
Wszystkie artykuły dostępne są tutaj.
